Le Fantôme de la Liberté (1974)

Zeer fijne en sterke film van Buñuel waarin alle rationele kaders overboord worden gegooid.

Le Fantôme de la Liberté is een geweldig surrealistisch, absurdistisch en subversief schouwspel waarin gedurende honderd minuten de bizarre, onnavolgbare en slechts losjes verweven sequenties elkaar opvolgen.
Dit is, van de films van Buñuel die ik gezien heb, veruit de meest surrealistische film na Buñuel’s onnavolgbare klassiekers Un Chien Andalou en L’Âge d'Or. Zelfs El Ángel Exterminador beschikt nog over een plot, alhoewel ook in die film het rationale denken op de proef wordt gesteld.

Deze film echter, heeft geen plot, en eigenlijk ook geen hoofdpersonages. Net als Buñuel’s andere latere films bevat deze film wel erg mooie, enigszins chique aandoende en zachte fotografie, die blijkt te passen bij het subject dat ook in deze film te kijk wordt gezet: de bourgeoisie.

In een aantal van de meest bizarre en surrealistische scène’s uit Buñuel’s carrière wordt alle vorm van logica overboord gegooid, om daarmee op grappige wijze een overrompelende indruk op de kijker achter te laten.
Zo worden de ouders van een kind woedend omdat een onbekende man het kind foto’s laat zien van gebouwen en stadsgezichten (pervers, schandalig!). Ook memorabel en eigenlijk de beste sequentie is deze waarin een jong meisje als vermist wordt opgegeven, terwijl het gewoon met de ouders naar het politiebureau gaat om het vermissingsdossier in te vullen (later zou de dienstdoende agent een compleet ridicule reden van verdwijning opgeven). En als laatste de sluipschutter, die vele mensen vermoord en na zijn veroordeling tot de doodstraf opgelucht, handenschuddend en handtekeningen uitdelend de rechtbank verlaat.
De eindscène van Le Fantôme de la Liberté doet enigszins denken aan deze van L’Âge d'Or en uiteindelijk blijkt dat de film eindigt bij het schilderij waarmee het verhaal ook begint. Logica alom dus.

Een van de meest plezante en allerbeste films van Buñuel, naast L’Âge d'Or en El Ángel Exterminador. Erg sterke film die de liefhebber van het absurde wel moet kunnen bekoren.

Niets is wat het lijkt.....Deze film moet je meerdere keren zien....ik vind hem prachtig! Waarom? Omdat Buñuel een spel speelt met de werkelijkheid of omgekeerd hij speelt met de droom. Laat ik één sleutel begrip prijsgeven....die steeds terugkeert in de voorrede en de dialogen: (a)symmetrie. Er zit een speelse logica in deze film......

Het mooie is dat scénes, vol absurde omkeringen, gewoon serieus gespeeld worden. Het vervalt niet tot lolbroekerij. Elke scéne bevat iets bijzonders....De voortdurende perspectiefwisselingen, (de kern van asymmetrie.....of zoals natuurkundigen die veel over ruimte en tijd nadenken, het noemen: 'gebroken symmetrie'.)...deden mij erg denken aan de credo van Monty Pyton "And know for sometihing completely different"....

De voorrede van de film wordt extra ironisch door het volgende:
over similarité/symmetrie gesproken:
Het verhaal gaat over het waargebeurde verhaal van de Texas tower sniper. Het blijkt een beroemd geval te zijn uit de neurologie. Geciteerd uit de Breinmachine Van Mark Nelissen:

"Op 1 augustus 1966 speelde zich een vreselijk drama af in Austin op de campus van de universiteit van Texas. Een 25 jarige student architectuur, Charles Whitman, was in een toren van de universiteit gekropen, gewapend met een geweer, en schoot gedurende anderhalf uur op alles wat hij in de buurt zag bewegen. Hij doodde een vijftiental mensen en verwondde er nog eens minstens tweemaal zoveel (merkwaardig dat de verslagen over dit incident nooit dezelfde getallen vermelden). Van daar de naam 'tower sniper'.
De nacht voordien had hij ook zijn moeder en zijn vrouw thuis vermoord, twee vrouwen waarvan hij naar eigen zeggen erg veel hield. De terreur eindigde pas nadat de politie hem neerschoot.
Men vond een brief die de student enkele dagen voordien aan zichzelf had geschreven en waarin hij vroeg of zijn hersenen konden worden onderzocht. Hij gaf dus duidelijke indicaties dat hij bijzonder ongerust was over zijjn mentale toestand. De autopsie legde een hersentumor bloot, om precies te zijn een gezwel ter grootte van een walnoot, dat uitgegroeid was van uit de thalamus en de hypothalamus, en de tempoale lob was binnengedrongen. De tumor klemde zo hard tegen de amygdala dat deze werd samen gedrukt. (genoemde hersengebieden zijn bepalend voor woede en angst)

Charles Whitman was een bijzonder intelligent man (op zesjarige leeftijd scoorde hij 138 op de IQ schaal), speelde piano had een knap uiterlijk, washumoristisch, sportief en atletisch. Hij ging bij de Marines en werd er zeer gersespecteerd. Maar daar begonnen ook de problemen in de vorm van woede uitbarstingen, waarbij hij bijvoorbeeld een ander marinier dreigde de tanden uit de mond te slaan. Hij maakte zich zorgen over deze uitbarstingen en probeerde zich te beheersen, maar zonder succes. Hij ontwikkelde een overdreven schrijfgedrag, werd buitensporig religieus, werd af en toe maniakaal energiek, allemaal afwijkingen die welleens worden toegeschreven aan problemen op het niveau van de amygdala. Op
een dag sloeg hij een van zijn medestudenten in elkaar tijdens een college. En op 1 augustus 1966 liep de emmer over en schreef hij geschiedenis" (pag. 173, 174)

Dit, op zichzelf al surrealistisch verhaal, verklaart de voorrede van de film, maar lijkt ook naar....... "I'm sick of symmetry"....."The sea is not the sea""....te verwijzen, maar misschien zie ik teveel parallellen....

"Fantoom van de vrijheid" verdient als titel al extra punten.......

Mijn eerste Buñuel was een voltreffer!.....verhoogd naar 5*.

Absolute nonsens. Gelukkig maar.

Bovenstaande vier woorden geven een perfecte samenvatting van wat ik van de film vond. De film heeft geen verhaallijn of iets dergelijks, maar gewoon schijnbaar willekeurige gebeurtenissen die heel serieus getoond worden, maar eigenlijk altijd absurd en vooral surrealistisch zijn. Ik wil niet te veel weggeven, want iedere beschrijving van een van de scènes is eigenlijk al een spoiler (foei Gimly f!), maar als ik zeg dat terwijl een man moeite heeft om 's avonds in slaap te vallen er zonder verklaring ineens een emoe door zijn slaapkamer loopt dan weet je al genoeg. Struisvogelachtigen hebben sowieso een glansrol, zoals ook te zien in de laatste briljante scène waarin een groep opstandelingen strijden tegen (!) vrijheid worden neergeschoten terwijl een struisvogel suffig staat toe te kijken.

Er valt genoeg te genieten, maar soms had ik het gevoel dat Buñuel wel een hoger tempo had mogen aannemen. Dit is een soort Monty Python-achtige film en om de humor beter te laten werken moeten de scènes elkaar denk ik toch wel sneller opvolgen. Anderzijds lijkt het Buñuel meer om een surrealistische ervaring dan om harde lachers te doen te zijn en dan werkt een langzaam opbouwend tempo wel weer. Over het algemeen ziet allers er vrij gewoon uit en als er dan ineens iets aparts opduikt is het des te bevreemdender.

Sommige momenten zijn een tikkeltje veroudert, maar andere momenten halen het niveau van Monty Python, al wil ik dat verband niet te vaak leggen. Dit is toch echt Buñuelwerk. Ander kritiekpuntje is dat ondanks het surrealisme Buñuel bijzonder weinig aandacht heeft besteed aan de visuele kant van de film. Dat had ook meer aan de sfeer bij kunnen dragen.

De film schippert nu wat tussen 3,5* en 4*. Ik geef Buñuel het voordeel van de twijfel, want er zit genoeg leuks in voor 4 sterren.

"Down with freedom!"

Ik vindt dat dit de beste is van de reeks van Bunuel (The Milky Way, Discreet Charm of the Bourgeoise). IK houd erg van zijn stijl; realistische en surrealistische plotwendingen of kortgezegt; onverwachte plotwendingen. Ik ben groots fan van Bunuel; zijn stijl is naar mijn mening subliem en dat is weer prima uitgewerkt in een van mijn favoriete Bunuels; Phantom of Liberty.

Mijn eerste kennismaking met Luis Buñuel,

En op basis van deze film zou het wel eens lang kunnen duren voordat ik mij weer aan een film van deze pijnlijk ongrappige clown ga wagen. Ik heb bewust voor deze film gekozen omdat hij mij op papier wel grappig leek. Helaas is het daarbij gebleven, Buñuel kan totaal niet uit de voeten met zijn op papier soms grappig klinkende situaties. Het is telkens 1 minuut absurditeit, om daarna terecht te komen in een lelijke, gedateerde, onbehouwen modderpoel van 15 minuten.

Buñuel heeft er geen flauw benul van hoe hij op een fatsoenlijke manier een sketch op moet bouwen. Hij pleurt de knuppel te snel in het hoenderhok om daarna 5 versnellingen terug te schakelen en veilig en doodnormaal aan te komen.

De humor is trouwens ook van een zeer gebrekkig niveau, ik snap niet dat mensen serieus kunnen lachen om deze kinderlijk, achterhaalde fratsen. Geestelijken die geschoffeerd worden als 2 mensen even van bil gaan, een Pater die onkuise woorden toefluistert naar een jonge vrouw. Nou, ik heb mij toch zitten bescheuren! Oubollige humor i.p.v. surrealisme, dat maar af en toe zijn kop boven de rest van de rotzooi uit weet te steken! Een zeer magere 2* en een hels fluitconcert vallen Luis Buñuel ten deel.

De langste speelfilm van Don Luis,en om heel eerlijk te zijn ook een van de langdradigste.Dit komt waarschijnlijk omdat hier vooral een soort burgerlijke moraal wordt gesatiriseerd die anno 2010 in deze contreien praktisch niet meer bestaat,waardoor hij paradoxaal genoeg 1 van de meer gedateerde Buñuels is.

De film zit coherenter in elkaar dan je zou vermoeden:het leitmotiv is de 3e mei van Goya die in allerlei vormen terugkeert in de sketches die aaneen worden geregen door een steeds nieuwe hoofrolspeler.

Er valt wel degelijk genoeg te lachen:wat dacht je van de scène met Monica Vitti en Brialy waarin ze "obscene"foto's bekijken of de sequentie met Jean Rochefort waarin een kind niet wordt vermist.

Het lijkt er overigens sterk op dat LB het idee voor deze film haalde uit het middeleeuwse genre van de "omgekeerde wereld"schildering.

Dat is zowat de enige grappige scene in de hele film, ja.

De films van Bunuel en ik, wordt dat nog wat? 's Mans preoccupatie met het katholicisme en de bourgeoisie is mij volkomen vreemd, dus langs die lijn wordt het een moeilijke zaak. Ik kom van een iets andere planeet.

De ongelooflijke slechtheid van het papendom, de verwoestende invloed van religie, en de benepen hypocrisie van de burgerij: Bunuel stelde het al vroeg aan de kaak, en kwam daardoor meermalen in botsing met de autoriteiten. Maar in de jaren zeventig kon je met zo'n houding al vrij gemakkelijk scoren, en dat was een teken dat de houdbaarheidsdatum, de echte relevantie, van die voorstelling van zaken al aan het verlopen was. Dat is het lot van alle, sociaal-politiek geïnspireerde, maatschappijkritiek die niet onder de oppervlakte weet door te dringen.

Ik ben echter graag bereid aan te nemen dat in Bunuels werk juist die maatschappijkritiek niet meer dan de 'oppervlakte' is, dat het slechts de schil is waarin zijn werkelijke kunst zich bevindt. En of iemand dan onder een marxistische, katholieke of burgerlijke boom staat te blaffen, hoeft geen zak uit te maken. Als je maar een beetje overtuigend blaft.

Wat mij betreft blijft de kat na een film als La Mort en ce jardin demonstratief onverschillig zijn hol likken, en het is de vraag of ie door Le fantôme de la liberté wél uit de boom, en in de gordijnen gejaagd wordt.

Een sullige docent aan een politieschool houdt voor zijn steeds kleiner wordende klasje balorige gendarmes een betoog over de relativiteit en willekeur van wetten en conventies, en Bunuel probeert ons die willekeur te tonen in een losse aaneenschakeling van bevreemdende en somtijds hilarische scènes, waarin de werkelijkheid steeds een slagje gedraaid wordt.

Als een pantserwagen op vossenjacht dendert hij door een universum waarin corrigerende tikken uitdelende standbeelden, walgelijke doch niettemin seksueel opwindende monumentale gebouwen, alsmede paffende en pokerende paters, een oude tante met een ongerept meisjeslichaam en blote billen onder een pandjesjas in een herberg met iets te lage deuropeningen als evenzovele parels aan een ketting worden aaneengeregen met onder meer een gezamenlijk toiletterend gezelschap (dat zich in verband met de groeiende wereldbevolking niet zozeer zorgen maakt over het dreigende gebrek aan voedsel, maar over de komende vloedgolf van uitwerpselen), een gevierde massamoordenaar en een roodharig, uit het graf telefonerend lijk. Overleden overigens aan een ziekte met als symptoom het overvloedig uitbraken van excrementen. En bij dit alles zeggen wij, samen met de herhaaldelijk door het beeld paraderende emoe: Asjemenou.

De dierlijke zinnelijkheid barst hier regelmatig door het vernis van de conventie heen, en het pantserwagentje van Bunuel weet de vos, in tegenstelling tot die van de militairen in de film, wél te vangen. En hoewel ik Bunuel ervan verdenk dat het om een (zelf) opgezette vos gaat (of, om bij de dieren te blijven: Je hebt altijd beet als je de vis al van te voren aan de haak hangt), heb ik ook het vermoeden dat deze schijnbaar willekeurige collage van scènes nog veel beter in elkaar zit dan ik al denk, en dat ik nog veel dwarsverbanden en motieven mis. Een film om te herzien.

Ik ga dus toch nog maar even verder met Bunuel.

Heerlijke absurdistische film. Zo maken ze ze tegenwoordig niet meer. Het is alleen jammer dat er niet echt een verhaal in zit. Daardoor wordt het uiteindelijk allemaal wat veel. Drie afleveringen van Monty Python achter elkaar is ook wat teveel van het goede. Hoe leuk ze ook zijn.

Luis Buñuel is het perfecte voorbeeld van een regisseur, die graag wat uitprobeert, en vaak ook gewoon maar doet waar hij zin in heeft en dan krijg je zo’n film als deze. Een verhaallijn is er totaal niet in te ontdekken en serieus nemen moet je dit ook zeker niet. Het is gewoon afwachten wat er allemaal voor geks voorbijkomt en hoe leuk je dat uiteindelijk zult gaan vinden.

Dat is zo’n beetje mijn ervaring bij het kijken van deze Le Fantôme de la Liberté. Er komt een hoop absurdisme en surrealistische scenes voorbij, waarvan het grootste gedeelte gelukkig wel leuk is. Het leuke zit hem vaak in het feit, dat je even denkt naar iets serieus te zitten kijken, waarna er vlak daarna vaak iets geks gebeurt.

Verder kan ik er eigenlijk niet zo heel veel over kwijt. Zien is geloven en de een zal dit ongetwijfeld leuk vinden, terwijl ik hier ook best kan begrijpen dat anderen het weer niets zullen vinden. Ik houd hier op zich wel van en kan die gekke Buñuel meestal ook wel waarderen, zo ook hier.

3,5*

Grappige surrealistische en absurdistische film van luis Bunuel.

Er komen zoveel rare scènes in voor maar de 2 grappigste voor mij waren: de pot op met de symmetrie en de SM-scène met de paters

Alleen vond ik het camerawerk soms wat oubollig en de vermist-scène was te flauw en gemakkelijk...

Al bij al heb ik mij toch goed geamusseerd met deze absurde film vandaar geef ik hem ook een kleine 4*

Ik ben altijd wel in voor dit soort films. Neemt niet weg dat ik er eigenlijk weinig aan vond.

Toch een voldoende vanwege de durf.

De titel houdt in dat vrijheid, het westerse ideaal sinds de Franse Revolutie, een illusie is. De mens heeft geen controle over z'n eigen lot, maar wordt geregeerd door toeval en zijn onderbewustzijn. Surrealisten stapten af van het logisch opgebouwde verhaal. In plaats daarvan gebruikten Buñuel en co-scenarist Jean Claude Carrière elementen uit hun dromen en vrije associatie. Typische droombeelden zijn de dieren en de postbode die zomaar de slaapkamer binnen wandelen; op het toilet zitten waar iedereen het kan zien; een vrouw die naakt piano zit te spelen. In dromen komen absurde dingen voor die op het moment van de droom normaal lijken.

Toch is het geen losse opeenvolging van fragmenten, maar een kettingstructuur. Elke episode is gelinkt aan de vorige, meestal doordat een nevenpersonage van het ene fragment vertrekt om ergens anders hoofdpersonage te worden. De man die een emoe zag, gaat naar de dokter; diens verpleegster rijdt naar de herberg; daar zit de moraalprofessor van de politieschool aan het ontbijt; enzovoort. Na de absurde zaak van het aanwezige vermiste meisje is er een matchcut van de schoenen van de commissaris naar de schoenen van de brigadier, die naast de scherpschutter zit. Bovendien zijn er terugkerende elementen, zoals de dieren en het opsteken van een sigaret. Geweerschoten worden in het begin en op het einde afgevuurd door de autoriteiten.

Een duidelijke boodschap zit er niet in, al sijpelen bepaalde opvattingen door: dat menselijke vrijheid een illusie is en dat moraal cultureel bepaald is. Humor zit in het onconventionele gedrag van bijvoorbeeld de paters, die eerst een kaars aansteken en bidden maar vervolgens gaan roken, drinken en gokken. Seksuele afwijkingen geven onderdrukte verlangens weer: necrofilie, sadomasochisme en gerontofilie. De jongen zegt dingen tegen z'n bejaarde tante die iemand normaal tegen een jonge maagd zou zeggen. Kritiek op de sensatiezucht van de media en het publiek zit in de episode met de massamoordenaar die na z'n veroordeling handtekeningen uitdeelt. Buñuel merkte op dat de doodstraf absurd is, aangezien elke mens van bij z'n geboorte ter dood veroordeeld is.

Buñuel zelf heeft een minirolletje als de monnik die geëxecuteerd wordt in het begin. Monica Vitti, Michael Lonsdale en Michel Piccoli hebben ook een kleine maar memorabele rol. Achter de absurditeiten en schijnbaar losse structuur gaan diepere inzichten en betekenissen schuil.

Heel moeilijk om over deze film iets te zeggen, ik vond hem weer geweldig, ook moeilijk te zeggen waaróm. Dus ik doe het maar even met de bovenstaande quote.

Geheel in de lijn van Le Charme Discret de la Bourgeoisie, die me iets beter bevalt omdat er toch sprake is van een bepaalde verhaallijn en het af en toe wat mysterieuzere karakter.

Dit allemaal proberen te duiden en aan de mensen uit te leggen heeft m.i. niet zoveel zin: het doet je wat, of niet (en dat laatste kan ik me heel goed voorstellen). Ik vraag me ook wel eens af of Buñuel het allemaal even diep bedoeld heeft als de titels suggereren; en het niet eerder een spel is... geen idee.

Piepklein minpuntje: het ontbreken van Stéphane Audran... scheelt toch een half punt.

Ik wist vooraf helemaal niks over deze film. Wat mij betreft altijd de beste manier om een film in te gaan. Hoewel dat bij deze film waarschijnlijk weinig zou uitmaken, want de film is vanaf het begin af aan volstrekt onvoorspelbaar. We gaan steeds weer met een ander personage mee die op zijn beurt weer in een eigen surrealistische absurdistische scene beland.

Het hangt vaak een beetje op de grens van leuk en flauw, maar ik was er wel voor in de stemming en kon de gekkigheden wel waarderen. Duidelijk ook dat films als Holy Motors, Rubber maar ook The Hidden, hier wat mosterd hebben geleend.

Leuke Bunuel. Blij dat ik vorig jaar de blu ray box blind heb aangeschaft. Zitten nog wat titels in waar ik niks vanaf weet.

3,5

Erg fijne film dit. Met een aangename cast en een aantal bijzonder uitgekiende scènes. Ook aan de details is veel zorg besteed. Memorabel en zo nu en dan hardop moefen lachen.

Uitstekende film waarin een aantal surrealistische en absurde scenes de revue passeren. Ondanks de opzet wordt het nier echt fragmentarisch, en dat is vooral te danken aan hoe de scenes elkaar opvolgen. Alles is mogelijk en de film is dan ook totaal onvoorspelbaar. NIet alle scenes werken even goed (met de wc-potten vond ik het meest treffend). Een kleine 4.0 sterren voor deze toch wel bijzondere film.

Ik was blij dat ik de plot had gelezen en dat ik wist dat het niet aan mij lag dat ik geen lijn zag in deze film. Mijn vierde Buñuel en op 1 film na weet de man me weinig te boeien. Ook deze film niet. Visueel saai (soms lelijk zelf) en nergens echt leuk of laat staan grappig. Absurdisme trekt me sowieso vaak niet. In dit geval helpt ook niet mee dat er niet echt een overkoepeld verhaal in zit want als de meeste losse onderdelen me al niet boeien dan al die stukjes aaneen 104 minuten lang al helemaal niet. Niet alles is slecht en een enkel momentje werkte nog wel maar het was barweinig. 1,5*.