Days of Heaven (1978)

Mja, een vrij dubbel gevoel bij deze film. Enerzijds loop ik niet zo warm met het verhaal waarbij een romantisch gezwets wordt gecreëerd in een driehoeksverhouding met twee alfamannetjes die strijden voor één vrouw.

Absoluut knap anderzijds is de prachtige cinematografie met eveneens knappe sfeerachtige beelden van het Amerikaanse platteland gecombineerd met de ondergaande of opgaande zon. De tarweoogsten werden fantastisch mooi in beeld gebracht. Het is een gegeven dat wel vaker terugkomt in de films van Malick waarbij hij steeds het stukje natuur opzoekt om te verweven in zijn montages. Ook het statige herenhuis en de figuur van Shepard past perfect in het decor. Het is in schril contract met het harde labeur dat de werkers moet doen voor een paar schamele dollars. Miserie (het labeur en ook de sprinkhanenplaag bvb), pracht en hoop, steeds opnieuw die contrasten in de films van Malick.

Steinbeck's - De druiven der gramschap behoort tot één van mijn favoriete boeken, en ik moet zeggen dat ik wel een paar dingen uit het boek terug vind, hetzij op de gebruikelijke liederlijke en poëtische verteltrant van Malick.

Prachtig natuurbeelden en kleurenfilters springen in het oog, bijzonder setting sowieso, de soms treurige en dorre vlakten met daar midden in dat statige huis met die rare windmolen op het dak die vooral wanneer de spanning stijgt, tussen Gere en Shepard omtrent de dame, harder lijkt te draaien. Verder benoem ik nogmaals de emigratie van noord naar zuid, de barre omstandigheden, het harde werk en dat men het maar slikte. Hoewel natuurlijk met de prachtige soundtrack bijna sprookjesachtig gebracht straalt daar toch wel het fatalisme en hardheid af. De sprinkhanen plaag vind ik prachtig en overtuigend gebracht, zoiets is een ramp natuurlijk en dat is te zien. De zo gezegde spanning tussen Gere en Shepard vind ik nog wel wat meevallen, want Gere smeert hem op een gegeven moment, na de terugkeer gebeurt het nodige en vind ik dat de film meteen een connectie heeft met Malick's vorige film Badlands. Overigens wetend dat ze niets goed van plan zijn is die gelieerdheid er natuurlijk constant als stel, met snode plannen, moord en vlucht tot gevolg.

Afijn, gezien, prachtige soundtrack, fantastische beelden, best wel overtuigend geacteerd maar verder raakte het me niet in den bijzonder. Wellicht nog eens proberen met de tijd.

Ja, dit is een schitterende film van Malick. Badlands vond ik destijds al mooi maar daar sprak het onderwerp me niet echt aan. Bij Days of heaven is ook dat euvel opgelost. En dan is de manier waarop Malick erin slaagt om vanuit de beelden het verhaal te vertellen gewoon heerlijk. Je zou alle dialogen weg kunnen laten en niks van de essentie missen, terwijl er gewoon wel een narratief is. Dit is slechts weinige filmmakers gegeven (het deed me denken aan Bertolucci's L'assedio, verder een volkomen andere film overigens). De muziek van Morricone, die ik lang niet altijd waardeer, past ook naadloos. Dan nog prima acteerwerk van met name Brooke Adams. En in plaats van de in fluisterspraak uitgesproken pseudo-filosofische zinsfragmenten waarmee je in het latere werk van Malick wordt geconfronteerd, hier gewoon een minderjarige verteller met een sterk accent. Genoten heb ik. Ruime vier.

“Nobody's perfect. There was never a perfect person around. You just have half-angel and half-devil in you.”

Schitterende film van Malick. Op één of andere manier kan ik Malick's vroegere werk (Badlands, Days of Heaven) beter waarderen dan zijn latere werk. Days of Heaven barst van de sfeer, en de beelden van de uitgestrekte landschappen, de ondergaande zon en het landhuis zorgen voor een bijna melancholisch gevoel.

Je voelt dat de emoties bij deze personages steeds meer aan de oppervlakte komen, en de uiteindelijke explosie is onvermijdelijk. Gere en Shepard zijn sterk, maar vooral Adams maakt indruk als een vrouw die klem zit tussen haar gevoelens voor deze twee mannen. Het is een menselijk verhaal, en Malick weet er het maximale uit te halen. Het einde komt niet als een verrassing, en het feit dat Abby uiteindelijk weer op een trein springt op weg naar een nieuwe locatie en een nieuw leven (en man?) is veelzeggend.

Mooi omschreven hierboven, kan me daar perfect in vinden.

4,5 voor de sublieme beelden, 2,5-3 voor het verhaal.

Ik val meteen met de deur in huis. Days of heaven is één van de mooiste visuele films die ik ken. Ik denk dat we met zijn allen daar snel een consensus over kunnen vinden. Maar wat met die spanning tussen beeld en emotie ? Het verhaal is immers zeer afstandelijk verteld en we worden al afgeleid door die panoramische shots. Malick wil vertellen door associatie. Dus de ster van de film is de montage. De keuze van snelle cuts, inserts van natuur en dieren, scenes nooit volledig laten zien maar wegsnijden op het moment dat het interessant (verhaaltechnisch) wordt, er is geen structuur in vertellen Het plotloos verhaaltje (iets dat uit Notorious van Hitchkock zou kunnen komen) doet er niet toe. de montage bepaalt. De personages worden gelinkt aan een natuurelement. Gere is vuur (zijn introductie bij de staalfabriek, hij is de oorzaak van de brand bv), Sheppard is aarde (een boer dus wat anders, zijn hand die door de granen glijdt) en Adams (wat een actrice, zat dit jaar ook in het prachtige Invasion of the bodysnatchers maar sukkelde dan weg in soap tv series. Jammer) is water (ze komt veel in aanraking met water). Een ode aan de pioniers van The western frontier. Daar gaan we naar toe (cf de foto's). De voice over doet de rest. Vertelt zaken die we niet zien, die we niet kennen. een soort geweten dat spreekt. De symboliek zet de toon van de vertelling. De poëzie, als je wil. DOH zijn strofes, zijn korte regels die fluisteren over mens en natuur. Morricone speelt zacht het refrein.

Dan zou er nog iemand of iets het vierde element (lucht) moeten vertegenwoordigen?

Dat element heeft Malick gebakken en in al z'n latere films gestopt.

Potver. Ik had het kunnen weten natuurlijk.

Die had m'n grootmoeder er ook nog wel ingekopt

[quote]Ferdydurke schreef:


Dan zou er nog iemand of iets het vierde element (lucht) moeten vertegenwoordigen?

Inderdaad, het vierde element is afwezig. Maar ik vraag me af of je überhaupt alle elementen moet gebruiken om tot een volwaardige symboliek te komen ? Nu, ik weet zelfs niet of Malick dit zo bedoelt heeft. Het viel mij op toen ik las over de associatieve montage die gebruikt wordt in de film. De driehoeksverhouding had ik zo geïnterpreteerd. Introductie van personages aan een element en de dramatische afloop die daaruit volgt nl aarde wordt verwoest door brand (het land staat in brand door de ruzie van Gere en Sheppard) en het vuur wordt uiteindelijk gedoofd door het water (Gere die in de rivier wordt neergeschoten, hoe hij valt, die plons). Nogmaals : het is mijn interpretatie gebaseerd op het principe van associatieve montage. Je kan immers ook die dramatische structuur letterlijk terugvinden in de scenes. Sheppard ontdekt dat Gere en Adams geliefden zijn, Gere vermoordt Sheppard in een discussie – een tweede keer dat Gere iemand vermoordt dus moet hij gestraft worden). Er is dus een logische motivatie voor die gebeurtenissen. DOH kan zich rationeel uitdrukken en kan zich symbolisch uitdrukken. Voor ieder wat wils. Dat is de echte schoonheid van Days of heaven. Elke visie, zelfs elke discussie is een ontdekkingsreis doorheen de magie van cinema.

Je associatie van de brand met de ruzie vind ik wel hout snijden, en ik ben in het algemeen ook geen tegenstander van 'symboliek' in een film, maar die film moet zich er wat mij betreft niet helemaal door laten 'vangen', ofwel in een bepaalde mal van 'betekenis' laten drukken. Dan degenereert het van poëzie naar rijmelarij.

Ik zeg zeker niet dat jij dat hier doet hoor. Laat ik zeggen: interessant, maar ikzelf zal nooit al te fanatiek naar symbolen zoeken.

Ik dacht dat het bij Malick meestal om Bijbelse symboliek draait. De sprinkhanenplaag is in ieder geval zeker een Bijbelse verwijzing.

Nou, Malick tapt natuurlijk ook wel uit andere vaatjes.

En ik vraag me af of die sprinkhanen wel zo bijbels zijn. In de Bijbel maakt die plaag onderdeel uit van een reeks van tien, die Egypte op zijn dak krijgt van Jahweh omdat de farao weigert het Joodse volk vrij te laten.

Andere plagen in het bijbelse verhaal zijn o.m. een invasie van kikkers, hagel, in bloed veranderend water, drie dagen duisternis, en de dood van eerstgeborenen.

Eén op één bijbelse symboliek lijkt mij hier onwaarschijnlijk, maar de sprinkhanen dragen misschien door associatie wel iets mythisch / religieus bij aan de sfeer van de film.

Het verwijst naar een ramp van Bijbelse omvang. Er zijn recensenten die menen dat de symboliek meer dan alleen een verwijzing is. Ook de titel zou een Bijbelse verwijzing zijn:

That your days may be multiplied, and the days of your children, in the land which the Lord sware unto your fathers to give them, as the Days of Heaven upon the earth...(Deuteronomium11:19-21)

Zelf denk ik dat Malick beladen symboliek gebruikt om zijn verhaal en prachtige fotografie inhoudelijk kracht bij te zetten maar dat er ook niet te veel achter gezocht moet worden. Het verhaal staat ook zonder de symboliek prima op zichzelf.

Is dit nu in de eerste plaats een mooie film of een goede film ? Ik word er zot van, zelfs bij herziening is er geen uitsluitsel. Dualiteit in vorm (pittoresk of artistiek) en inhoud (symbolisch of narratief). Zou dit een definitie van een onbegrepen meesterwerk kunnen zijn ?

Dat laatste zou bij een goede film toch niet moeten gebeuren alhoewel het een aardige poging was en er zit zeker moois in maar fijn om naar te kijken vond ik het niet vanwege de naargeestige ondertoon.

Waarom zou het niet beide kunnen zijn? Dus pittoresk én artistiek, en symbolisch én narratief? Ik zie niet in waarom die categorieën elkaar zouden moeten uitsluiten.

Persoonlijk vind ik Days of Heaven niet zo sterk als Badlands, maar nog steeds een zeer goede film waarvan praktisch elk shot van Néstor Almendros zo aan de muur kan. Dit is de eerste keer dat Malick de stream-of-consciousness modus inzet, die sindsdien zijn handelsmerk lijkt te zijn geworden (helaas). En ook hier soms irritant werkt. Maar desalniettemin is Days of Heaven een boeiende verhandeling over menselijk verlangen en falen; over liefde, vriendschap en alles daartussenin. Die tevens een rode draad in Malick's oeuvre, de natuur als symbool voor menselijke veerkracht, presenteert. Hoewel in deze specifieke film de natuur vooral een Bijbelse connotatie krijgt, als reactie op menselijk handelen.

Ik heb als filmprogrammeur gewerkt voor een aantal filmtheaters, en merkte dat er daar door het (toegegeven, voornamelijk oudere) publiek heel sterk in hokjes werd gedacht: Hollywood = commercieel; Europa = artistiek.

Terwijl die simpele tweedeling allang niet meer opgaat: op beide continenten worden zowel artistieke als commerciële films gemaakt. Ik ben juist altijd op zoek naar films die me verrassen, mijn blik op de wereld verruimen, me nieuwe ervaringen meegeven. Dit staat los van het feit of ze nu artistiek zijn of commercieel. Persoonlijk vind ik de vermenging van die twee categorieën heel interessant.

Trouwens, er worden ook heel veel artistieke producties gemaakt die het aanzien niet waard zijn, maar waar vaak door publiek en critici toch lovend over gesproken wordt omdat men vreest zich anders te diskwalificeren in het eventuele debat over zo'n film. Dus in zoverre kun je vraagtekens zetten bij het predicaat 'artistiek'. Welke film dat predicaat verdient is vooral een kwestie van smaak en persoonlijke voorkeur, en niet slechts het voorrecht van filmcritici om te verlenen.

Boeiende associatie die nieuw is voor mij, maar grotendeels wel hout snijdt, denk ik. Het vierde element (lucht) zou Linda Manz kunnen zijn. Zij observeert de andere personages, dus als 'lucht' omvat zij zowel het vuur van Gere, de aarde van Sheppard en het water van Adams. Daarnaast beleven we de film voor een groot deel vanuit haar personage, en horen we voortdurend haar gedachten, als een alomvattend perspectief: 'God's eye view' dat boven de gebeurtenissen zweeft. Oftewel een blik vanuit de hemel, ergo: lucht.

Ik vond DOH heel moeilijk om uit te zitten. Het verhaal boeit me voor geen meter, het acteerwerk en de personages vind ik plat als karton, de beeldenbrij raakt bij mij geen enkele snaar, en Moricone vond ik hier ronduit irritant.

Laatst werd ik wel weer overdonderd door de beeldenpracht van zowel La Double Vie ... en Spring, Summer, Fall ... Films, die ik een leven lang bij me draag, terwijl DOH ergens in een vergetelhoekje van mijn geheugen wegkwijnt.

Waardering voor een film hangt samen met de al of niet bewuste verwachtingen en eisen die je hebt. Als je hecht aan een mooi verhaal, fraai acteerwerk en boeiende personages, dan moet je inderdaad niet bij Malick zijn. Malick schrijft geen verhalen en maakt ook geen toneelstukken; hij maakt films.

Laat ik voor wat betreft deze film mijzelf eens citeren:

Het was niet de bedoeling om in termen van commercieel vs artistiek te denken. Ik wou enkel de opmerking van Redlop (nav commentaren met ferryduke) over het feit of de film nu in de eerste plaats gedragen wordt door een drama plot of door symboliek (beelden) toetsen aan mijn kijkbeleving. Ook was het geen of/of verhaal (daarom schreef ik 'in de eerste plaats') maar een en/en verhaal maar met de vraag wat er nu prioriteit had. Immers, ik ga ervan uit dat Malick een visie had over het vertellen van zijn verhaal. Een strategie als het ware. Vertel ik met beelden of met woorden ? Pittoresk (een visuele verfraaiing om het narratief te ondersteunen) of artistiek (beelden vertellen het verhaal).

Dus inderdaad, beiden kunnen. Dat was ook mijn uitgangspunt maar ik vroeg me af wat er doorweegt.

Maar ik kan wel begrijpen waarom je dit verder doortrekt naar commercieel en minder commercieel (auteur/artistiek). Het is standaard dat commerciële films vertellen via verhaal en auteur via beelden. Niet allemaal natuurlijk en zo komen we uit bij uw tweede opmerking over hokjes denken. Maar in mijn benadering is het hokje niet gelinkt aan een locatie (Hollywood/Europa) maar aan het uitgangspunt van de filmaker(s). Dat er films zijn die niet in het hokje passen (nl is dit commercieel of artistiek ?) is juist en dat dit soms interessante, boeiende films oplevert, is ook juist. Tot slot nog even vermelden dat ik geen beoordeling gekoppeld heb aan de termen ‘commercieel en artistiek. De indeling staat los van een waarde oordeel.

Ik ben het zeker eens met je standpunt mbt het uitgangspunt van filmmakers. En het was ook niet mijn bedoeling om aan de termen 'artistiek' of 'commercieel' een waardeoordeel te koppelen. Ik noemde dit slechts omdat ik in mijn werkzaamheden merkte dat een bepaalde sectie van het publiek de neiging heeft dit te doen Terwijl, nogmaals, de vermenging van die twee juist heel interessante films oplevert. Persoonlijk vind ik No Country for Old Men (2007) daar een mooi voorbeeld van.

De schrijfsels van cinemanukerke zijn altijd leuk geschreven en geven blijk van een goede kijk op cinema. Daarbij lijken we grotendeels uit hetzelfde smaakvaatje te hebben getapt. Zo zijn ze regelmatig aanleiding om een betreffende film op te zetten. Vanochtend kreeg ik dus enorm veel zin in herziening van Days of Heaven. Op cinematografisch vlak een van de mooiste films ooit gemaakt.

Tot mijn verrassing bleek de Criterion blu ray nog in het cellofaan te zitten. Laatste keer dat ik de film zag, zal zo'n 10 jaar geleden zijn geweest en moet dus op dvd geweest zijn. Dus eigenlijk zag ik de film vandaag voor het eerst in z'n volle glorie, en man!, wat was dat mooi. Fotografie is ongelooflijk indrukwekkend. Wat ik me van het verhaal herinnerde is dat het op het eind een beetje ontspoorde. Maar dat blijkt niet helemaal waar. Alle clues die het narratief vooruitduwen worden weldegelijk gegeven. Vaak met slechts één woord en soms zelf met niet anders dan een blik. Mooi ook om te zien dat de vlammenzee eigenlijk de verbeelding is van de woede die in de langeigenaar opsteekt, nadat hij tot de ontdekking komt dat hij voor de gek is gehouden. De verschroeide aarde sluit aan met de leegte die een dag later in hem achter blijft. Filmmaken puur sang.

Dacht ook vooraf dat de film tegen de twee uur zou aantikken, maar in 94 minuten was het verhaal verteld. Ook erg eens fijn, want de latere Malick krijgt dat niet meer voor elkaar. Muziek was trouwens ook briljant. Maar goed, eigenlijk is alles briljant aan dit meesterwerk.

5*

Tof dat dit allemaal tijdens het gouden uur geschoten is.

Creëert een mooie sfeer hierdoor.