
Antonia (1995)
Alternatieve titel: Antonia's Line
Nederland / België / Verenigd Koninkrijk / Frankrijk
Drama / Komedie
93 minuten
geregisseerd door Marleen Gorris
met Willeke van Ammelrooy, Jan Decleir en Els Dottermans
Antonia blikt vanaf haar sterfbed terug op haar leven. Samen met haar dochter Daniëlle keert ze, na haar lange afwezigheid, naar haar vroegere dorp terug. Daniëlle groeit op tot een jonge, vastberaden vrouw die wel een kind wil maar liever geen man. Zij krijgt op haar beurt een superbegaafde dochter die een hechte vriendschap sluit met de dorpsfilosoof. Antonia vindt ondertussen een goede vriend en minnaar in haar buurman. De roddels blijven niet uit maar ondanks dat gaat Antonia haar eigen weg. Als ook haar kleindochter van een meisje bevalt, lijkt de cirkel rond. Vooral als later blijkt dat dit meisje de perfecte reïncarnatie is van Antonia...
Trailer
https://www.youtube.com/watch?v=3n1O-sKecdA
Wanneer je deze, als ook andere ingevoegde media op de site wilt zien, dan moet je hier even toestemming voor geven.
Met het tonen hiervan wordt er mogelijk door een andere partij cookies geplaatst en/of wordt je ip-adres geregistreerd, zonder dat MovieMeter hier invloed op heeft. Lees ons privacybeleid voor meer informatie over hoe MovieMeter met je privacy omgaat.
Links
Zoek naar deze film op dvd/blu-ray op AmazonIMDb (7,4 / 8275)trailer (YouTube)filmscore (MusicMeter)Het was de trailer die me warm maakte voor Antonia. In combinatie met de mooie beelden had ik een weemoedige en zware film verwacht, terwijl het eigenlijk in mijn ogen meer een familiedrama. Ik zie dan inderdaad wel het feministische karakter van deze prent, maar ik heb niks schokkends gezien. Laat staan dat ik me er aan geërgerd heb. Ik vind het eigenlijk veel erger dat er mannen zijn die vrouwen als (handels)objecten beschouwen of vanwege religieuze redenen een hekel aan hen hebben. Wat dat betreft vind ik het prachtig dat er sterke vrouwen als Antonia zijn. Ik blijf er bij dat het wel wat sterker in beeld gebracht had mogen worden. Nu is het meer vier generaties vrouwen, terwijl ik eigenlijk graag gezien had dat men dieper in het leven van Antonia had gegraven. Ik vond dit misschien wel allemaal te braaf. Met het sterven komt er altijd een bepaalde tragiek kijken, maar dat heb ik hier gemist. Voor een Nederlandse film ben ik eigenlijk toch redelijk verrast. Vanwege de knusheid gewoon een 3,5.
Toen brak de seks aan, bedoel je?


”En toen...? Toen brak de liefde uit.” is een letterlijke quote uit de film.
Dat viel uiteindelijk nog best mee. Het is een terugblik op het leven van Antonia, die goed gespeeld wordt door van Ammelrooy. Sowieso valt er weinig te klagen over het acteerwerk, dat goed in orde is, met ook een prima Jan Decleir, als de minnaar van Antonia. Het leven in zo’n kleine afgesloten gemeenschap wordt goed neergezet. Soms is het allemaal wat minder boeiend, maar meestal gebeurt er daarna wel weer iets, wat de aandacht van de kijker toch weer op de film doet focussen.
Het valt wel op dat de mannen er bekaaid af komen hier. De vrouwen worden redelijk bewierookt en het is dan ook niet verwonderlijk, dat er een vrouw op de regisseursstoel zat. Persoonlijk heb ik er als man niet zo heel veel problemen mee hier. Het verhaal is vrij rechttoe rechtaan, maar een paar surrealistische momenten er tussendoor. De manier waarop Antonia ten onder gaat, vond ik wel sterk. Met opgeheven hoofd en positief terugkijkend. Best een mooi einde dus.
Antonia is ook zeker geen slechte film. Het is heel degelijk en goed gemaakt, met een feministisch tintje, en vooral erg goed acteerwerk, waardoor Antonia de middelmaat weet te ontstijgen.
3,5*
Film is nogal hit and miss en dat geldt ook voor de cast. Van Ammelrooy houdt zich vrij goed staande, maar slaat toch een aantal keer de plank mis, met name met die theatrale vervloeking van Pitte. Ik dacht dat dat later wel terug zou komen in het verhaal, maar een minuut later wordt Pitte al verzopen door zn broer. Had die hele vervloeking er dan maar beter uitgelaten. Ik moet in het algemeen toch constateren dat de Vlamingen in deze film beter acteren, meer naturel.
Howel het best lekker wegkijkt vond ik het niet echt bijzonder, en dat deze de Oscar heeft gewonnen voor beste niet-Engelstalige film is dan ook licht verbazingwekkend- maar ik heb (nog) geen van de andere genomineerden van dat jaar gezien dus kan niet beoordelen in hoeverre dat terecht of niet was.
Voor de rest een geweldige film, met heerlijk nostalgische beelden, of dit komt omdat een ander soort film of kleurenprocedé is gebruikt weet ik niet maar het geeft de film duidelijk iets authentieks.
Antonia is de duidelijke uitzondering op de regel wat Nederlands drama betreft, een prachtige film.
Erg simpele benadering vol stereotypen en matige karikaturen.
Te vaak denk je: Dit klopt niet. Zo handelt en denkt iemand niet.
Voor het effect is het er allemaal ingeloodst.
Nee beste sterke vrouwen. Jullie hebben dit niet nodig.
Wederom een levensbevestigende film die zich uitstrekt over tientallen jaren en de hele 'lijn' van Antonia laat zien; vanaf haar dochter tot haar klein-kleindochter.
Ik vond het niet per definitie een feministische film. Natuurlijk zijn er feministische thema's in verwoven maar wellicht schrikt het label 'feminisme' meerdere mensen af. Ja, het is een film die gaat over vrouwen maar er zijn genoeg mannen met een leuke rol (de dorpsfilosoof, kromme vinger die graag Nietzsche en Schopenhauer aanhaalt).
Er komen heel veel mooie, filosofische zinnen in voor en je zit toch eventjes in het boerenleventje van (God weet waar?) een katholiek dorpje in Nederland.
Ik houd altijd wel van films die gaan over het leven en de kunst van het leven leiden in een wereld zonder en met godsdienst en die twee staan hier lijnrecht tegenover elkaar; de liberale weg van de Antonia-vrouwen en de mensen in de kerk die graag oordelen vellen over bijvoorbeeld zwangerschap zonder echtgenoot.
In de eerste vijf minuten zei Antonia al: 'vandaag is het de dag dat ik ga sterven', of iets in die strekking. Nou is American Beauty mijn favoriete film, en in de eerste vijf minuten wordt ook zoiets gezegd door Kevin Spacey.
Antonia - Ik heb jouw zoons niet nodig.
Boer Bas - Heb je dan geen man nodig?
Antonia - Waarvoor?"
Met het landelijke drama Antonia won regisseur Marleen Gorris niet alleen het Gouden Kalf voor beste regie maar ook de Oscar voor beste buitenlandse film. Reden genoeg om deze film eens te bekijken.
De oude Antonia kijkt terug op haar leven wanneer ze aanvoelt dat ze gaat sterven. Ze herinnert zich hoe ze met haar dochter terug is gegaan naar haar geboortedorp in Limburg. Voor de tijd hebben moeder en dochter een hele moderne kijk op het leven. Ze wil kinderen, maar geen man. Hetgeen een conflict met de lokale priester veroorzaakt. Antonia's kleindochter is superbegaafd en zij krijgt op haar beurt ook een dochter. De vriendelijke boer Bas probeert de hand van Antonia te winnen en er ontstaat langzaam een band tussen de twee...
Gorris is een feministe en dat is heel duidelijk af te zien aan de film. Er is natuurlijk helemaal niets op tegen dat er een keer een landelijk drama wordt gemaakt door de ogen van een vrouw, maar de film is wel heel erg gepreoccupeerd met de vrouwelijke personages. De mannen in de film komen allemaal nauwelijks aan bod of zijn inhoudsloze stereotypes, waar de vrouwen allemaal sterk en vrij en intelligent zijn. Alle mannen in de film zijn of vervelende lompe lastbakken of ze worden door de vrouwen gebruikt om een bepaald doel te bereiken. Je wilt een kind dus je gebruikt een man daar even voor, is dat nu wat feministen willen van relaties? Een kind dat opgroeit zonder zijn vader en een vader het contact met zijn kind onthouden?
De rol van Jan Decleir had bijvoorbeeld ook veel groter mogen zijn. Natuurlijk gebeurd het andersom veel vaker dat vrouwen in films inhoudsloze rollen krijgen als lustobject, maar hier worden de rollen omgedraaid en dat is nog steeds een scheve verdeling. Je zou het eigenlijk gewoon 'seksisme' kunnen noemen. Daarnaast is de film ook niet helemaal geloofwaardig, de kinderen van Antonia krijgen alleen maar dochters en die lijken bijna allemaal geen mannen nodig te hebben. Ook heeft de familie wel hele progressieve ideeën over seksualiteit (vergeet niet dat de film zich afspeelt in de periode tussen de jaren '40 en jaren '70). Gorris gaf het zelf al toe tijdens het in ontvangst nemen van haar Oscar: Antonia is een feministisch sprookje. Ik ben erg blij dat ze dat eerlijk toegeeft en ik de film dus ook als zodanig kan beoordelen.
Wat opvalt aan Antonia is dat er bijzonder veel Belgische acteurs in de film spelen, maar die spreken wel met een Limburgs accent en niet Vlaams. Dit levert echter wel een probleem op, Antonia is Hollands maar haar dochter is zo Vlaams als maar kan zijn en de dochters die daarna in het dorp worden geboren zijn weer allemaal Hollands. Willeke van Ammelrooy doet het niet slecht in de hoofdrol, al vond ik haar wel een beetje theatraal. Vooral als ze met haar dochter het dorp binnenloopt en op overdreven wijze als een arrogante stadse (ja ik ben nu eenmaal een dorpeling) alles loopt af te kraken, zijn de dialogen heel erg geforceerd. Later is ze stukken beter in de (liefdevolle) interactie met haar andere dochters en met het personage van Jan Decleir. Decleir speelt op charmante wijze boer Bas, al vond ik het erg jammer dat hij geen grotere rol had. Het zou juist erg leuk zijn om te zien hoe hij hopeloos verliefd is op deze vrijgevochten vrouw en zij uiteindelijk toch voor hem kiest (nu komt het een beetje uit de lucht vallen).
Een ding waar ik me erg aan stoorde tijdens het kijken van de film was de voice-over. Ik durf ook te beweren dat die in de Amerikaanse versie ontbrak. De voice-over voelt aan als een opgelezen boek en is de helft van de tijd totaal overbodig. "Antonia stond op van haar bed", nog nooit gehoord van Show-don't-tell? Ik denk in ieder geval dat de film beter was geweest zonder. De belerende 'stadse' toon van de stem van Lineke Rijxman werkte me ook op mijn zenuwen.
Wat er ook ook over de inhoud gezegd kan worden, Antonia is wel een erg sfeervol drama met prachtige beelden van het platteland. De film is deels opgenomen in Eygelshoven in Zuid-Limburg en voor veel buitenopnames is ook het pittoreske Franse dorpje Neuville-lez-Beaulieu in de Ardennen gebruikt. Een prachtig dorp waar de tijd geen greep op heeft gehad, maar niet bijster overtuigend als een Nederlandse plaats. Het voegt echter wel toe aan het 'sprookjeskarakter' van de film. Net als het surrealisme trouwens. De dochters van Antonia zien namelijk regelmatig mysterieuze verschijningen zoals een knipogende Jezus of een glimlachende Maria en laten we ook zeker niet vergeten hoe de onderwijzeres in een Venus veranderd. Deze vlagen van surrealisme zijn ongetwijfeld geïnspireerd door Cinema Paradiso waar de jonge Toto de leeuw in de bioscoop tot leven ziet komen.
Al met al een van de betere Nederlandse films. Ook al had het mijns inziens veel beter gekund, het acteerwerk was goed, de locaties mooi en de muziek was ook prettig sfeervol. Antonia is een feministisch sprookje, verpakt in een sfeervol en degelijk drama.
Wel een weer een paar memorabele scènes trouwens. Only in the Netherlands, denk ik dan wel eens
