Moby Dick (1956)

Charmant taalgebruik.

Het authentiek aandoende taalgebruik is charmant en Peck speelt met verve een bezeten walvisjager, maar de film is toch een beetje gebeten door de beruchte tijdstand. Sommige scènes komen wat knullig over en de film bezit ook een ietwat lange speelduur. Toch is deze klassieker nog steeds de moeite waard. Met name wanneer een van de jagers zijn eigen dood voorziet, beleeft de film een spannend hoogtepunt. Ook de uiteindelijke confrontatie mag er nog steeds zijn.

Goed.

tja het is een oude film en in het begin is er aardig wat Yoohoo Yoohoo en horlepiep
maar uiteindelijk wordt er toch het ruime sop gekozen en begint het avontuur van kapitein
Ahab en zijn fantatisme op jacht naar Moby Dick

het moet wat geweest zijn allemaal in 1956, maar nu...
ach mooie beelden en ik weet ietsiepietsie meer over het verhaal, het boek staat immers
al jaren ongelezen op de plank

3,5

Ik ken het verhaal niet zo goed, heb het boek niet gelezen. Ik ken Moby Dick natuurlijk wel en de strijd van kapitein Ahab tegen de witte walvis. Het verhaal is een avonturenfilm, maar tegelijkertijd ook een verhaal vol symboliek en religie. Dat ligt me wat minder, maar het avontuurlijk is er gelukkig nog. Deze film zou wat de films betreft het dichtst bij het originele verhaal staan. Wat goed is om een beeld van het boek te krijgen.

De verhaallijn is toch wel apart. Eerst draait het rond Ismael en later vooral rond de kapitein waarbij het originele hoofdpersonage pas op het einde terug naar de voorgrond komt. Ook is Gregory Peck wat miscast, iets wat hijzelf trouwens ook vond. Maar zoals wel meer met filmmaatschappijen die meer met geld dan film bezig zijn, moest de hoofdrol gespeeld worden door een bekende naam en werd dat Peck. Orson Welles speelt de rol van priester, een rol die Gregory Peck later nog zou spelen in de miniserieversie van Moby Dick.

We spreken de jaren '50 wat goed is voor spektakelfilms, maar telijkertijd ook moet werken met de middelen uit die tijd. Het schip is vooral zeer mooi, wat ik me nog herinner uit de film Treasure Island, waarin dit schip ook nog gebruikt werd. Treasure Island heb ik nog op een groot scherm gezien (niet in de jaren '50 natuurlijk). De aanvallen zijn minder spektaculair en vooral het einde is met momenten wat knullig.

Een aangename film dus, al voel je wel de mankementen hier en daar. Het is een jas die wel lekker zit, maar waar je toch al de gaten in ziet. De film zou deels ook als inspiratie dienen van Jaws. Weliswaar is die film gemaakt naar het gelijknamige boek, maar had Spielberg in z'n achterhoofd ook Moby Dick zitten. Hij wilde zelfs een fragment uit deze film gebruiken in Jaws, maar dag ging niet door omdat Peck niet helemaal tevreden was over zijn prestatie.

Enigszins ben ik wel eens benieuwd hoe een film als dit er anno 2013 zou uitzien, al betwijfel ik of een verhaal als Moby Dick in deze tijd nog actueel genoeg is voor het grote publiek.

Het zou wat zijn als het een echte was

Spectakel klassieker ziet er qua productie steengoed uit. De walvis scenes waren om van te smullen. Andre scenes waren werkelijk surrealistisch met name toen de boot te kampen kreeg met een vreselijke vloek.

Aardige verfilming van het bekende boek van Herman Melville. Aardig acteerwerk, met een degelijke Gregory Peck als kapitein Ahab. Het acteerwerk zat hier en daar wel tegen het theatrale aan. De walvisjacht en alles eromheen zag er prima uit, zeer overtuigend voor die tijd.

In de jaren '50 was Moby Dick vast een heel spektakel, maar nu komt het nogal verouderd over. De hoogdravende dialogen inclusief de continu aanwezige christelijke ondertoon helpen nou ook niet bepaald mee. Alleen de walvis Moby Dick zelf is de moeite waard om te zien. Met Jaws en alle technische uitdagingen daarvan in het achterhoofd zag dit er ook nog relatief goed uit. De strijd tegen hem aan het einde van de film is dan ook het hoogtepunt.

Een goede film al komen de dialogen vandaag nogal oubollig over. In het begin dacht ik echt dat het onmogelijk was om een goede film te maken louter gebaseerd op de wraak van een kapitein op een walvis. Toch kregen we genoeg interessante dingen te zien over het leven aan boord van een schip. Dat was het wachten op de witte walvis zeker wel waard. Voor die tijd zeker spectaculair. Eén man zou de kapitein niet volgen in zijn strijd tegen de walvis en ik had het verdorie verkeerd geraden wie het zou zijn.

Ondanks de tijdgebonden eigenaardigheden vandeze film (bombastische soundtrack, overacting, etc.) is de harde materie van het verhaal sterk genoeg om een opwindende en intrigerende kijkervaring op te leveren. Geen grote favoriet van mij, maar de moeite waard.

Een dappere onderneming die er niet alleen nog altijd prachtig uitziet qua opnames op "zee", schepen, koppen, klederdacht, roei- en jaagscènes, maar die ook een serieuze poging waagt om iets van de filosofische lading van de roman over te brengen aan de hand van de monologen van Ahab en de bezwaren van Starbuck.
        Grootste probleem voor mij is en blijft toch de casting van de beide hoofdpersonages. Gregory Peck doet ontiegelijk zijn best, ziet er goed uit en heeft de perfecte sonore stem voor Ahab, maar met zijn 38 jaar had hij gewoon nog niet de gravitas die nodig is voor de rol: "The film required more. At the time, I didn't have more in me." Meestal komt hij toch wel overtuigend over, maar bij de echt intense momenten (zoals zijn "To my anger now add your own"-toespraak tegenover de matrozen) zie ik toch opeens weer de tastende Peck in plaats van de donderende Ahab. Het negentiende-eeuwse New-England-Amerikaanse Engels met zijn statige formuleringen als "touch not the rope" en "I set ye a task" en al die andere "ye's" en "thee's" –hoe authentiek en begrijpelijk ook– komt mij daarbij soms zó gekunsteld over dat het mij ook niet echt helpt om de willing suspension of disbelief in stand te houden. Ik wíl graag Ahab in plaats van Peck zien, maar helaas zie ik op zulke momenten toch de acteur. (Zou Daniel Day-Lewis niet de ideale Ahab zijn?)
        Richard Basehart daarentegen heeft gewoon een te nietszeggende uitstraling en uiterlijk voor de rol van Ishmael: ook al moet hij dan functioneren als neutrale verteller door wiens ogen de toeschouwer het verhaal ondergaat, hij is gewoon niet interessant genoeg om de aandacht vast te houden, en daardoor kijk ik teveel op een afstand naar Ahab, ik voel diens gekte niet (althans niet wanneer Ishmael hem ziet, wel wanneer Ahab zich bijvoorbeeld tegenover Starbuck uitspreekt). Bovendien is hij voor mijn gevoel te oud: ik zie bij Ishmael een jonge man van een jaar of 25 voor me, terwijl Basehart hier al 40 jaar was, zelfs twee jaar ouder dan Peck dus!
        Gelukkig wordt Ishmael vaak geflankeerd door de charismatische Friedrich von Ledebur als Queequeg, die nota bene niet eens bij de belangrijkste acteurs wordt genoemd. Hij ziet er echt prachtig uit, met zijn lengte, zijn tatoeages en zijn strakke blik. Briljante verschijning. (De vrouw die bijbels staat uit te delen wanneer de matrozen zich aan het begin van de reis inschepen is Iris Tree, actrice, dichter en Ledeburs vrouw.)
        Ondanks mijn bezwaren ben ik eigenlijk toch wel onder de indruk van deze film, vanwege de redenen die ik in mijn eerste alinea heb genoemd, maar ook vanwege kleine lichtgevende momenten zoals het dansje van de scheepsjongen bij Queequegs aangekondigde dood – in zo'n kleine scène laat Huston plot, sfeer, personages en poëzie even perfect samensmelten. Misschien is deze film geen unqualified success, maar zéker meer dan een interesting failure.

Gregory Peck vond inderdaad dat hij misscast was voor deze rol. Oorspronkelijk had John Huston zijn vader in gedachten voor de rol van Ahab, maar die was overleden voordat de opnames begonnen . Omdat er ook geen vrouwelijk personage in de film zat, stond de studio erop dat Ahab vertolkt zou worden door een bekend acteur. Gregory Peck zei nadien dat de beste Ahab eigenlijk gewoon John Huston zelf geweest zou zijn.
Ik geloof wel dat de rol van Ahab één van Pecks meest beroemde vertolkingen is maar het is zeker niet zijn beste.

Ik vind dit nog steeds de beste verfilming van het klassieke verhaal van Melville, in mijn jeugd heb ik het boek verslonden. Onlangs werd de film uitgezonden op AMC en kon de film dus eindelijk weer eens een keer zien. Ook al is de film halfweg de jaren 50 gemaakt, de makers zijn er in geslaagd om er een zeer authentieke film van te maken, dat komt omdat de opnames overal ter wereld werden gemaakt, de zee opnames werden voor de kust van Portugal en de Canarische eilanden en in de Ierse zee, verder werden oude havens van Wales, Ierland en die van de oostkust van de verenigde staten bezocht om hun gebouwen uit de tijd waarin dit verhaal speelt. De afvaart van de Peqoud werd zelfs in Nantucket gefilmd. Deze originaliteit in locaties en aankleding maken dit verhaal en tijdsgeest zeer geloofwaardig in mijn ogen.
Misschien doen de special effects nu wat oubollig aan, op sommige momenten zijn die echter wel overtuigend. Vooral de jachtscenes roepen de nodige spanning op. Dat komt omdat tussen die opnames originele jachtscenes worden gebruikt die scenes werden gefilmd voor de kust van Portugal en Madeira waar toentertijd nog met sloepen op de walvissen werd gejaagd.
Ik denk nu ook te weten waar Hitchcock het geluid voor de birds vandaan haalde, vergelijk het geluid uit de scenes waarin de sloepen stil liggen als ze op de witte walvis wachten maar eens met enkele scenes uit de birds

Mag je deze film een literaire verfilming noemen, ik denk van wel, dat komt omdat het heel dicht bij het boek blijft en door de dialogen die zo een beeld geven van het puriteinse oosten van Amerika en al klinkt het allemaal wat hoogdravend, het past uitstekend bij de film.

Hierboven geven enkele scribenten aan dat Peck niet op zijn plaats was als Ahab, hij zou te jong zijn.
Als je kijkt wie er nog meer werden genoemd om deze zware rol te spelen, dan denk ik dat Peck de juiste keus was en ik vind dat hij juist een zeer overtuigende Ahab neer zet. Mede door de haardracht en kostumering, maar ook de camerastandpunten wanneer hij in beeld is en de belichting komt hij tot zijn prestatie. De belichting is zodanig dat op sommige momenten de bezetenheid van zijn gezicht af straalt, die scenes zijn zeer intens. Peck was een acteur welke alle rollen aankon, of hij nu een zeeman, leger officier, advocaat of professor moest spelen, hij deed dat altijd op een zeer geloofwaardige manier, ook in deze rol.
Peck wordt in de bijrollen goed ondersteund door Genn als gewetensvolle stuurman Starbuck die probeert Ahab van zijn voornemens af te brengen.
De belangrijkste rol naast Peck echter, die van Ishmael, komt niet uit de verf. Hij is de observator, de man die het meemaakt en overleefde om het verhaal te vertellen, die rol zou flamboyant en doordringend moeten zijn, maar Basehart maakt er een soort grijze muis van en dat is jammer.
Wel zijn er leuke kleine bijrollen van Royal Dano als gestoorde zeeman en Orson Welles als dominee.
De leukste bijrol is die van Ledebur, ja ik heb echt op IMDB moeten kijken wie deze acteur was, in zijn rol als Queequeg. Hij had niet veel tekst wel prachtige tattoos en was zeer indrukwekkend door zijn aanwezigheid.

De film is aan de lange kant, het had wat korter gekund, maar de film kent ook veel opwindende momenten, denk alleen maar aan de jacht scenes of aan de scene met het St Elmusvuur, die maken de lengte meer dan goed.
Jammer van de rol van Basehart, anders was dit voor mij, ondanks dat het een oudje is, een perfecte film geweest.

Helemaal eens met de kritiek op de casting. Baseheart is te oud (en ook te vlak) en Peck te jong voor zijn rol. Al zegt leeftijd ook weer niet alles, Orson Welles was ook pas een jaar of 40 terwijl hij toch een aardige rol heeft als oude priester. Mooie scene was dat ook, in die als schip ingerichte kerk. Peck doet het ook weer niet zo slecht maar Ahab was toch een mysterieus, larger than life figuur, en van dat mysterie blijft net te weinig over. Al was zijn einde, vastgebonden aan Moby Dick, wel weer geslaagd.

Verder is Moby Dick een degelijke avonturenfilm met een religieuze en filosofische ondertoon. De jacht op de walvissen zag er wel erg realistisch uit en ik vroeg me tijdens het kijken regelmatig af of het geen beelden waren van echte walvissen. Het blijken bij nader inzien inderdaad geen special effects. Treurig maar ja, andere tijden...