Duel (1971)

Spielberg heeft deze sobere maar fabuleuze actiethriller alleen nog maar overtroffen met Jaws.

Ieder zijn mening maar lachwekkend slecht is toch wel tenenkrommend.

Het plot is heel eenvoudig.

Een man van middelbare leeftijd genaamd David (Dennis Weaver) gaat op zakenreis. Hij rijdt door de Mojave-woestijn en komt daar een grote vrachtwagen tegen met het woord 'flammable' op de achterkant. David heeft haast, dus besluit hij de vrachtwagen in te halen, wat een heel stom idee was. Wat er daarna gebeurt, zul je zelf moeten zien.

Deze film heeft spanning van het Hitchcock-type. Als je eenmaal denkt dat alles veilig is BANG! het zit er weer op. De woestijn is de perfecte omgeving voor deze film, omdat het je het gevoel geeft dat de beleefdheid en wetten van de mens zijn uitgewist en de junglewet regeert.

Dennis Weaver speelt perfect een gefrustreerde man die wordt gecommandeerd door iedereen om hem heen, maar die gedwongen wordt het op te nemen tegen de 'pestkop' en zichzelf te bewijzen.

Zeer aan te bevelen en onze waardering voor deze gouwe ouwe is een 8-.

Goed gemaakte thriller, met een verhaal wat iedereen wel kent dus dat laat ik maar. Wel is het kat en muis spel tussen David Mann gespeeld door Dennis Weaver en de truckchauffeur Carey Loftin, stuntrijder en bekend van oa Bullit, The French Connection en Vanishing Point erg mooi gedaan. Gewoon kijken deze cultklassieker en ervaar het spel zelf

Wat een debuut (langspeel)film van Spielberg! Je merkt duidelijk al enkele elementen die in zijn latere films zouden terugkomen. Het dreigende sfeertje dito soundtrack die je bijvoorbeeld bij zijn kaskraker Jaws ook al te horen kreeg. En ook de onderhuidse spanning die hij perfect weet vast te houden.

Ik moest ook geregeld denken aan de horrorklassieker Christine (Film, 1983) van Carpenter. Niet dat de truck eigen allures kreeg. Bij momenten was het duidelijk dat er iemand de truck bestuurde, maar op tal van andere momenten had ik de idee dat de truck zelfstandig reed. Alleen al dit idee maakte de film spannend en griezelig.

Sowieso geen eenvoudige taak voor een startend regisseur om een al bij al monotone film te draaien van een rondrijdende chauffeur. Prima acteerwerk werk. De angst en paniek van Dennis Weaver leek me vrij authentiek. Prima decor ook met de woestijn. Er is geen ontsnappen of hulp mogelijk... Prima speelduur ook, veel langer hoefde het zeker niet te duren.

Graag gezien. Het begin met pov van een auto zal een stijlkenmerk worden voor gans de film. We krijgen nl de chauffeur van die moordwagen nooit te zien, de truck heeft een eigen identiteit. Een anonimiteit waardoor de dreiging nog absurder wordt. Het debuut van Spielberg werd vooral geprezen door het reeds aanwezige vakmanschap. Klein budget onder controle, vlug ingeblikt, het filmen op locatie als meerwaarde (met sommige authentieke koppen als figuranten) en een kunst om het kat- en muisspel steeds boeiend te houden. Het personage van Weaver als mietje introduceren ( cf door telefoongesprek met zijn vrouw) wat zijn slachtofferrol extra benadrukt. Duel is uitgekiend, vernuftig, ogenschijnlijk simpel maar o zo slim gemaakt. En meteen het ultieme promo filmpje in de rijlessen om te waarschuwen hoe overmatig claxonneren kan escaleren tot een uit de hand gelopen verkeersagressie.

Eigenlijk gebeurt er niet veel en toch is deze film ontzettend spannend.
Zonder enige voorkennis (en ik zelfs niet meer wist waarom deze film op de ‘te zien’ lijst stond) dacht ik zelfs nog even dat er geen bestuurder zou zijn, maar dat bleek onzin.
Fantastisch om te zien hoe goed de beeldkwaliteit van een 50+ jaar oude film kan zijn.

Nou en of, hè? Ik ben dol op Technicolor en de film ziet er schitterend uit!

Bovendien bleek wegkijken gewoonweg onmogelijk. Ik had al vernomen dat Duel bovenmatig goed was voor een debuutfilm, maar dit greep me alsnog meer bij m'n strot dan verwacht.

De suspense was moordend. Een kat- en muisspel dat onder m'n huid kroop. Bovendien heb je heel de film lang geen idee wat de trucker motiveert en ik ging me zelfs afvragen of David dit lot misschien wel verdiende. Maar daar niet achter komen is juist de kracht van de film. Plus het feit dat de opgejaagde automobilist aanvankelijk helemaal niet kon bewijzen dat hij werd achtervolgd door een moordzuchtige trucker. Hij stond er werkelijk helemaal alleen voor!

Er is alleen één element dat me stoorde: die continue interne monoloog van David. Had hem wat mij betreft liever enigszins in zichzelf laten mompelen. Dat had ook mooi gekund toen hij helemaal alleen was in de toiletruimte van het café. Enkele zinnen van wat hij daar allemaal dacht - iets over dat het lijkt op zijn tijd in Vietnam, meen ik me te herinneren - had hij daar gemakkelijk tegen zichzelf kunnen fluisteren. De voice-over brak de spanning niet echt, maar ik had liever zo min mogelijk geweten op dat vlak.

Duel vind een gigantisch indrukwekkend debuut. Hier...

Men ging bij het bedenken van die term waarschijnlijk uit van drie uur pauze in het midden.

Denderend!

Vaak vind ik bij een groot regisseur zijn eerste film de beste. Dit komt vooral omdat, het de eerste keer is dat het uitzonderlijke talent zich openbaart. Wat daarop volgt is vaak meer van hetzelfde met meer budget en zonder, de vaak zo fijne, rauwe randjes. Die voorkeur voor iets nieuws maakt ook dat ik doorgaans niet zo enthousiast word van sequels, spin-offs en remakes.

Wat wel belangrijk is in deze, is dat die debuutfilm dan wel de eerste kennismaking moet zijn. Bij Spielberg was dat niet het geval. Daar stroomde ik in bij Raiders of the Lost Ark (dat was ook waanzinnig) en zag ik later Close Encounters, Jaws, ET en Temple of Doom, gevolgd door een mindere periode.

Duel zag ik dus later pas, maar dat was, meen ik, wel de tv versie die ook nog eens opvallend anders is. Vanavind zag ik dit debuut op 4K UHD en WOW! Zo goed heeft de film er nog nooit uitgezien!

Maar wat nog meer opviel was het talent van Spielberg en het lef dat hij toonde door de eerste 3,5 minuut enkel het POV vanaf de voor bumper te tonen. We verlaten de garage en rijden via de woonwijk, de stad het lege ruige woestijnlandschap in. Zo maakt hij de kijker op sublieme wijze duidelijk dat deze film niet over mensen gaat, maar dat voertuigen en de weg hierin de hoofdrol gaan vertolken. (Een opening die overigens niet in de tv versie zit.)

Wat volgt is een voortreffelijk geregiseerd kat en muis spel vol sterke visuele vondsten. Hij vertelt het verhaal dat bol staat van de paranoia met een spervuur aan shots en een passende neurotische soundtrack. Zo creëert hij een geweldige pressure cooker waarbij ook de Atmos track een enorme meerwaarde biedt.

Wat ook fijn is zijn de rauwe randjes. De pleaser die zijn publiek het liefst verleidt met mierzoete happy endings en tranentrekkende viool muziek, is hier (gelukkig) nog ver te zoeken. De film heeft qua toon meer weg van Mad Max (je zou deze film zelfs als een voorloper daarvan kunnen bestempelen) dan andere road movies uit die tijd.

Zo blijkt deze eersteling van Spielberg een klein meesterwerkje. Dit was 1972 absoluut z’n tijd vooruit. Maar goed, het was een tv film, dus ik vraag me af of iemand deze film toen zo heeft gezien.

Maar op 4k UHD is dit wel een heerlijke kijkervaring, want Duel is echt een fantastische openbaring van Spielbergs ongeloofelijke talent.

4,5

Een gouden oude classic van hoog niveau.

En magnifiek acteer spel van Dennis Weaver.

Met het psychologische kat en muis spel tussen twee mannen die een ernstig conflict krijgen met elkaar,op de weg.

En de gestoorde truck chauffeur van geen ophouden weet.

En er een duel op de weg ontstaat.

Een fantastische film.

Sober, en toont mooi hoe je met een beperkt budget en veel visie een erg spannende film kan maken. Technisch is dit een sterk opgevoerde film van Spielberg, met allerlei knappe shots en dito montage. Hij onderbreekt de achtervolging met enkele situaties die alleen maar de gespannenheid van het personage nog verder opdrijven : het wegrestaurant, de stop aan de spoorweg waar een goederentrein voorbij komt, de tankstations. Als David Mann dacht eventjes respijt te hebben... Tot Spielberg doorbrak met zijn grote meesterwerken eind jaren 70 begin jaren 80 kenden maar weinigen zijn debuutfilm Duel, initieel als TV film bedoeld voor ABC ... Pas later werd dit een gerespecteerde cultfilm.

Duel legt de fundaties van zijn later werk. Leuk die vergelijkingen en het nog steeds een topper die gemaakt werd voor het kleine scherm om dan, door het succes, verlengt te worden voor de Europese markt als bioscoopfilm.

Duel is echt een thriller zoals ik ze graag heb. Geen introductie, spannend kat-en-muisspel, enkele erg spannende scènes en een vijand die we niet kunnen zien en zonder echte motieven (enfin we zien wel de vrachtwagen uiteraard, maar we komen nooit te weten wie de bestuurder was). Ook leuk dat hier een aantal zaken herkenbaar zijn die Spielberg ook in Jaws zou gebruiken. Op ieder moment kan het gevaar om de hoek tevoorschijn komen en dat maakt deze Duel over de hele speelduur aangenaam spannend. De scène waarbij de vrachtwagen plots in de tunnel staat te wachten wanneer David de bus probeert vooruit te helpen, is er zo ééntje. De beste scène echter is die waarin David in het wegrestaurant. De manier waarop hij iedereen in de gaten houdt als een mogelijke verdachte en zichzelf inbeeldt dat hij die mannen aanspreekt, is erg sterk gedaan.

Verder hoeven er weinig woorden vuilgemaakt te worden aan deze heerlijke thriller. Wat mij betreft behoort deze tot de betere werken van Spielberg.

4*