Viaggio in Italia (1954)

Poster van de gerestaureerde versie

En de trailer in 1080p

In een film met een traditionele plot is er een held met een doel voor ogen, die dan allerlei hindernissen moet overwinnen om dat doel te bereiken. Hier is dat niet het geval. Het van een suikernonkel geërfde huis dat ze willen verkopen, is slechts de aanleiding waarom een welgesteld Brits koppel deze reis naar Napels onderneemt. In het middenstuk volgen we de twee echtelieden afzonderlijk. De vrouw maakt culturele uitstapjes; de man gaat op zoek naar oppervlakkig vertier op het eiland Capri.

Een motief is de tegenstelling tussen stilstand en beweging. In het begin razen ze over Italiaanse wegen; op het einde worden ze opgehouden door de processie. Tijdens Katherines bezoek aan het museum lijken de beelden meer levend dan de mensen, vooral de gespierde Hercules en de groep met de stier. In Pompeï zien we mensen die plots overvallen werden door de dood, een registratie van één moment in de tijd, een beetje als een foto. Daardoor wordt Katherine geconfronteerd met de onbeduidendheid van haar eigen bestaan.

We zien een contrast van culturen: de goed georganiseerde Britten tegenover het zuiderse carpe diem en dolce far niente. De katholieke cultuur is aanwezig bij de begrafenis, de processie op het einde en het volkse geloof in mirakels. We zien ook de armoede van het gewone volk. Een communistische affiche komt in beeld, we zien zwangere vrouwen en vrouwen met een kind. Daartegenover staat de kinderloosheid van het Britse huwelijk.

De huwelijkscrisis tussen Alexander en Katherine vertoont gelijkenissen met de crisis tussen regisseur Roberto Rosselini en actrice Ingrid Bergman, die een paar jaar later zouden scheiden. Het omstreden einde lijkt aan te geven dat Rosselini zijn huwelijk nog een kans wilde geven, tegen beter weten in.

Een minpuntje is dat nergens uitgelegd wordt waarom Ingrid Bergman met een Zweeds accent spreekt, maar dat doet weinig af van de doorleefdheid waarmee ze haar personage neerzet.

Twee topsterren in een psychologisch huwelijksconflict omwille van totaal verschillende interesses en vervlakking.

Echte diepgang zat er eigenlijk niet in, zodat ik het toch wel behoorlijk monotoon vond.

Mooie ruziefilm, die op mij zeer echt overkwam. Alles dat je niet ziet (de sleur van de acht jaar daarvoor, hun saaie leven in Londen, hun artificiële verstandhouding tegenover vrienden en collega's) wordt perfect invoelbaar gemaakt in alles dat je wel ziet. Das het knappe van de film, tenminste als je het voelt. Want anders houdt het inderdaad heel snel op, dat snap ik best. Zonder zelfgenoegzame bijbedoelingen was dat bij mij wel het geval. Misschien helpt het meemaken van een uitgeblusde relatie (in het midden latend of dat bij mij het geval is) of een reis naar Napels, Pompei, Capri eo (waarbij ik niet in het midden hoef te laten dat dat bij mij zo was). Vond het erg mooi. Zelfs de weinig subtiele parallellen van de vergankelijkheid van het leven en de musea en opgravingen gingen er bij mij in. Het eind ben ik nog niet helemaal uit, al vond ik het vastklampen aan iets dat amper die moeite nog waard is best geloofwaardig. 4 sterren.

Wat een ontzettend vlak gefilmde, geacteerde en ook nog eens propvol met uitleggerige dialogen gestopte draak dit. Woei wat komt dit ontzettend gedateerd over zeg, zeker als je het vergelijkt met Brief Encounter '45 of als we dan toch Lean noemen, zijn Summertime van '55 met Hepburn in Venetie, dat is hiermee vergeleken een explosie aan emotie, acteren en camerawerk.

Of neem bv Roman Holiday van een jaar eerder, god wat is dat dan nog steeds vers en bij de tijd. Maar daar zitten dan weer niet zulke diepzinnige dingen in als op een kerkhof over kinderen praten, zie je het contrast! De mens is toch maar sterfelijk he, he toe man is dat dan alles wat nodig is om een diepzinnige film te maken?

What noisy people! I've never seen noise and boredom go so well together

Roberto Rosselini, het is nog één van die Italiaanse grote(re) namen waar ik bitter weinig van heb gezien. Zijn segment uit RoGoPaG was niet slecht, maar was nu ook niet meteen het beste van de verschillende episodes te noemen. Viaggio in Italia scheen echter het magnum opus van de regisseur te zijn en dat statement kreeg bijval van onder andere François Truffaut, een regisseur die ik wel hoog heb zitten. Bovendien laat ik een kans om Ingrid Bergman op het grote scherm te zien niet liggen.

Ik vind het uiteindelijk wat een vreemd filmpje. De gelaagdheid en vele symboliek die andere kijkers hierin terugvinden zie ik niet helemaal terug (ik begin me dan ook af te vragen of symboliek en ik eigenlijk zo'n goede match zijn), maar het is jammer dat Rosselini zijn eigen film eigenlijk op het einde onderuit schopt. In al wat ervoor komt doet hij weinig mis. De film lijkt zo een promotiefilm te zijn voor onder andere Napels (met als resultaat dat ik zelfs erg gecharmeerd ben geraakt door de stad vanwege deze film) en de beslommeringen van een huwelijk waar de passie is uit verdwenen kruipen onder de huid. Rosselini brengt alles geloofwaardig in beeld, van de dialogen tot aan de beelden, en kiest er uiteindelijk voor om met een happy end te eindigen. Zonde, zonde en nog eens zonde. Had het veel liever gezien dat de film afsloot met de Life is short quote van Katherine in plaats van de plotselinge ommekeer.

Ingrid Bergman en George Saunders, het is een goed koppel. Hoewel ze een stel geliefden spelen waar het vuur wat is uitgeblust, weten ze toch allebei nog erg naturel met elkander overgaan. Je begrijpt waarom ze in eerste instantie bij elkaar zijn gekomen, maar je begrijpt ook waarom het wat minder gaat. Hoogtepunt is zonder twijfel de eenvoudige scène waar Katherine een kaartspelletje is aan het spelen en Alex onverwachts thuiskomt. Al zijn ze in hun 'solo' momenten ook gewoon erg degelijk. Film werd gisteren getoond op een spotloze print trouwens. Blijkbaar een versie uit 2012 die gerestaureerd is van de originele negatieven en klankbanden (althans toch volgens het introductiescherm) en het resultaat mag er zijn.

Voor een magnum opus is dit een tikkeltje teleurstellend, maar het mag gezegd worden dat Viaggio in Italia wel een zeer te pruimen film is. Schijnen trouwens wel wat gedubte versies de ronde te doen, maar met de gerestaureerde versie krijg je Engelse èn Italiaanse dialoog op de plekken waar het hoort.

3.5*

Waarom zou dit zijn magnum opus zijn?

Biosguru: Hoe kun je dit nu vergelijken met Roman Holiday? Dan heb je de essentie wel heel erg gemist.

Ik ben daar zelf ook niet van overtuigd (zeker omdat ik nog maar 2/31 films heb gezien) en vandaar ook de scheen in de zin.

Voor het grootste deel deprimerend en pijnlijk dit roadrelatiedrama, nuchter, zonder vals sentiment, over een verveeld cynisch "upper class" (ik raak toch iedere keer enigszins jaloers op hun luxe, financiële mogelijkheden en hun imponerende huizen) Engels echtpaar en hun huwelijk dat in een crisis verkeerde. In het bijzonder Ingrid Bergman speelde subliem.

Wat is Napels en omgeving, ook in zwart-wit, toch wonderschoon en wat een fascinerende beelden van de uitgravingen in Pompeï.

Drama over een huwelijk met daarin twee mensen die niet weten wat ze willen. Mooi gefilmd, mooie locaties maar mist wat diepgang in de relatie / gesprekken.

Roberto Rossellini's 'Reis Naar Italie' laat zich op diverse manieren bekijken. Zo is het een superieure reisfolder langs toeristische trekpleisters. Of dat al niet genoeg is, is er voorts de onderhuidse spanning en dreiging van een scheiding tussen de twee hoofdrolspelers. De dialogen zijn zeer beperkt. Blikken en camerabewegingen zeggen genoeg in dit louterende drama. En natuurlijk zorgde de film voor een amoureuze real-life bekroning in de vorm van Isabella Rossellini.

Een merkwaardige film over de degeneratie van een huwelijk met aan de ene kant mooie opnamen van Napels en Pompeii en aan de andere kant een zeurderig verhaal over humeurige mensen, die niets met elkaar gemeen hebben en van wie je geen moment gelooft dat ze een paar vormen. Het einde, dat zo maar uit de lucht komt vallen, slaat helemaal nergens op. De film heeft thematisch wat overeenkomsten met het al even tegenvallende Two for the Road (1967).

Een tergend langzame karakterschets van twee mensen in een disfunctioneel huwelijk. Beide partijen tonen tekenen van neurotisch gedrag dat ze tevergeefs proberen te verbergen achter nonchalance en sarcasme. Als kijker probeer je een symbolische betekenis te zoeken achter elk woord, beeld en tegenstrijdigheid teneinde het magere verhaal wat meer diepgang te geven. Staat de ezel die de kar voorttrekt symbool voor de strijd om het huwelijk in stand te houden? Vormen de ruïnes van Pompeï een weerspiegeling van hun afbrokkelende liefde? Deze zogenaamde bakermat van Nouvelle Vague en modernistische kijk op intimiteit valt tegenwoordig moeilijk te verteren en laat te veel aan de verbeelding over. Ook de geluidskwaliteit is verschrikkelijk; stemmen klinken ingeblikt en lopen niet steeds synchroon met de bewegingen van de mond. Voorlopig niet aan mij besteed, al herken ik wel potentieel in deze aanpak.