Paisà (1946)

Een fantastisch beeldende film, direct na het einde van de Tweede Wereldoorlog gemaakt. De zes verhalen vertellen het laatste deel van de Tweede Wereldoorlog voor Italië: vanaf 1943 kwamen de geallieerden het Zuiden (Sicillia) van Italië binnenvallen met bombardementen. In die tijd stond heel Italië op haar kop, omdat de koning in het Zuiden partij koos tegen Mussolini en vóór de geallieerden, terwijl Mussolini in het Noorden verder vocht met de Duitsers, als fascist tegen de antifascisten én tegen de geallieerden...

In het begin van de film (en dus in het zuiden van Italië) is de communicatie tussen de Amerikanen en de Italianen nog uiterst moeizaam, en de sfeer is nog redelijk rustig. Naarmate de film vordert spelen de scènes zich meer in het Noorden af. De spanning wordt opgebouwd, de Engelsen en Amerikanen trekken langzaam en met veel moeite op naar het Noorden, de Italianen vechten zelfs tegen elkaar (sommigen blijven trouw aan het fascisme, terwijl anderen kiezen voor de koning). Het laatste verhaal in de film speelt zich af in de Veneto, waar de sfeer extreem grimmig is en het er uiterst heftig aan toe gaat.

Telkens worden de Duitsers afgespiegeld als de slechteriken, terwijl de Italianen louter slachtoffers lijken van een wereldoorlog. Later zou dit beeld ook in Italië veel genuanceerder worden, en ik denk dat dat de reden is dat deze film vandaag de dag in ieder geval in Nederland niet te koop en moeilijk vindbaar is.

De beelden in de film zijn subliem. De acteurs zin totaal verschillend wat betreft het niveau (veel Amerikaanse soldaten bijvoorbeeld spelen afrgijselijk slecht) maar dat is tegelijk ook de charme van de film. De verhalen zijn prachtig, pakkend en men krijgt een goed besef van hoe er vlak na de oorlog over de oorlog (en de Duitsers!) gedacht werd.

Erg weinig berichten/stemmen voor zo'n klassieker,al zal dat ook aan de distributie liggen.Deze film is net als Roma... ietwat een fremdkörper binnen het neo-realisme omdat hij ook een oorlogsfilm met actie is.Op dat terrein is hij ook het invloedrijkst geweest:het deel dat in Firenze speelt geeft voor het eerst een realistisch beeld van urban warfare,en het laatste deel toont klip en klaar de wreedheden van de strijd op anti-heroïsche,rauwe wijze.Onze oosterburen komen er idd. niet best af en deze film werd dan ook tot in de jaren '70 niet in DE vertoond.De overige 4 delen van de film bevatten de gebruikelijke neo-realistische elementen ,al zal het Napolitaanse deel bij sommigen overkomen als

"racistisch" en het deel in het klooster als pure komedie.

Behoorlijke goede film weer van Rosselini dit. Niet zo goed als Roma, maar ook naar deze film heb ik toch redelijk geboeid zitten kijken.

Rossellini vertelt een verhaal in zes delen en dat werkt behoorlijk goed. Het zorgt voor een erg afwisselende film, die een redelijk constant niveau bevat. Alleen het vijfde verhaal met de priesters in het klooster vond ik serieus minder dan de andere verhalen. Voor de rest was het allemaal goed tot zeer goed.

Visueel is de film dik in orde. Rossellini schiet regelmatig mooie long shots en de stijl van de film oogt soms zelfs bijna documentaireachtig, wat de realiteit alleen maar ten goede komt. In elk verhaal komen Italianen Duitsers of Amerikanen tegen, want soms wel eens leidt tot verwarring door de verschillende talen. De film maakt soms behoorlijk wat indruk en gaf mij een goed beeld van hoe de Italianen op het eind van de oorlog ook hebben geleden. Ook hier lijkt de oorlog namelijk weer eens geen winnaars te kennen, maar alleen verliezers.

Verder laat de film ook het einde van het fascistische tijdperk in Italië zien. Aan de ene kant is het niets iets om vrolijk van te worden, maar aan de andere kant is het weer wel een mooi begin van iets nieuws.

Dikke 3,5*

In zes segmenten laat Roberto Rossellini de opmars van de geallieerden zien van Sicilië tot Venetië tijdens de Tweede Wereldoorlog. Een hele onderneming, die mij net zo heldhaftig lijkt als bijvoorbeeld een D-day en al die episodes daarna. Centraal in de zes delen staat het broederschap tussen de Amerikanen en de goede Italianen. Ook al is communicatie rottig (Niet alle Amerikanen spreken Italiaans, laat staan dat er veel Italianen vloeiend Engels spreken), toch vechten ze samen tegen het kwaad. Ik vond het op zich wel een aardig document geworden. Alle segmenten zijn van hetzelfde niveau, alleen was het niet heel diepgaand of indrukwekkend.

Hoewel het de standaard gebreken heeft van een episodische film (de verhalen blijven wat simpel en schetsmatig), is de structuur aan de hand van de geallieerde opmars in Italië toch wel een aardige. Niet alleen als een manier om er een geheel van te maken, maar ook omdat je aan de hand van de film gelijk een mooi beeld van het land krijgt. Omdat het zo vlak na wo-II gefilmd is, is het uiteraard ook geheel authentiek. De verhalen werken ook nog steeds wel, al zullen ze destijds waarschijnlijk meer originaliteit hebben gehad of meer indruk hebben gemaakt. Voor mij sprong vooral het gedeelte in Firenze er uit. Door de beelden van de stad (de Ponte Vecchio bijvoorbeeld) en omdat er veel drama en avontuur bij kwam kijken. Het eerste filmpje was eigenlijk het zwakst en voorspelbaar melodramatisch. Alles bij elkaar een erg onderhoudende film, zeer mooi geschoten en een goed beeld van de tijd en van het land, maar toch kan ik het niet meer geven dan een 7,5

Beetje tegengevallen, deze bejubelde film van Rossellini, vooral omdat ik doorgaans niet zo van omnibusfilms houd. Omdat niets zo fragmentarisch verloopt als een oorlog is de keus voor deze vorm wel te begrijpen, maar ik kwam er mede daardoor nooit helemaal in. Ook stoorde ik me, anders dan in andere neo-realistische films, nogal aan het matige acteerwerk, met name van de Amerikanen. Waarschijnlijk om dezelfde reden dat ik kritischer kijk naar Nederlandse acteurs dan naar pak m beet Deense, als je de taal beter kent valt onnatuurlijk acteren eerder op.

Cinematografisch zag het er dan wel weer pico bello uit, de film kent een aantal knappe scenes- en dat het zo kort na de Tweede Wereldoorlog is opgenomen draagt zeker bij aan de sfeer. Ik snap wel de waardering voor deze film maar heb toch betere oorlogsfilms gezien, ook uit Italië- die waarschijnlijk wel weer schatplichtig zijn aan Paisa.

Deze noordwaartse trek door Italië ten tijde van de bevrijding is interessant omdat het allemaal op locatie geschoten is en omdat je het gewone Italiaanse volk van toen te zien krijgt. Zij moesten in moeilijke omstandigheden zien te overleven. Deel 1 en 4, in Sicilië en Florence zijn de mooiste omdat je daar echt iets van de regio te zien krijgt met veel beweging, spanning en tragiek. Deel 5 in dat klooster is veel statischer en had ook op twee minuten gekund. Deel 3 is verwarrend, omdat het overduidelijk dezelfde actrice is. Als ze haar uiterlijk meer veranderd hadden, was het aannemelijker geweest dat hij haar niet herkende. Hier en daar zie je wat sentimentele trekjes, zoals in deel 2 wanneer zo'n kindje in close-up komt met violen op de achtergrond.

In de zes filmpjes worden de verhoudingen tussen bevrijde Italianen en hun Amerikaanse bevrijders getoond. Niet elk filmpje is even sterk. Op het acteerwerk is veel aan te merken. Echter bezaten de filmpjes, alle wel een soort charme waardoor ze nooit vervelend werden. Meerdere malen waren er ook bijzondere scenes te zien. Deze omnibus-film is, mede doordat het vlak na de oorlog is opgenomen, een eigenaardige film. Want enerzijds zijn er genoeg opmerkingen over de film te maken maar anderzijds blijf je wel heel gecharmeerd er naar kijken. En dat vind ik toch meer dan een groot pluspunt.

Na Roma, Città Aperta (1945) - MovieMeter.nl is dit het tweede deel in de oorlogstrilogie van Roberto Rosselini. Paisa is een zogenaamde omnibus- of anthologiefilm, waarbij in dit geval zes van mekaar losstaande korte verhalen mekaar opvolgen. Deze episodes spelen zich allemaal af op het einde van de tweede wereldoorlog in Italië, in de context van de oprukkende geallieerde legers (Britten en Amerikanen). De zes korte verhalen portretteren een aantal individuen in buitengewone omstandigheden: soldaten van allerlei nationaliteit, burgers, geestelijken, verzetslui, mannen, vrouwen, kinderen. Dood en vernieling zijn een constante in deze film die zich afspeelt tussen het neo-realistische puin van de oorlog en de monumenten die Italië rijk is. En het lijkt me dat er daarbij af en toe gebruik gemaakt wordt van footage met echte oorlogsbeelden.
In de verhalen is er plaats voor zowel grootsheid als kleinmenselijkheid die mekaar broederlijk aanvullen. Eén enkele keer valt er zelfs humor te ontwaren, wanneer enkele Britse soldaten met hun eigen flegma de toerist lijken uit te hangen te midden van de frontlinie, en doodgemoedereerd de monumenten bestuderen. Maar dat is een uitzondering in het geheel, de laatste episode hakt er wat dat betreft nog eens hard op in wat betreft de genadeloosheid van de oorlog.

Als kijker voel je dat Paisa iets is dat moet verteld worden, de urgentie spat als het ware van het scherm. Als een sneltrein komen de episodes langs (elk ca. 25 m.), elk aan een prima tempo. Regie en fotografie van Roberto Rosselini en Otello Martelli lijken me daarbij voortreffelijk, opnieuw ondersteund door een score van Renzo Rosselini (broer van), die perfect gedoseerd is.

Wie van dit soort films houdt, kan ik ook Retour à la Vie (1949) - MovieMeter.nl aanbevelen, hoewel minder bekend, bevat deze ook enkele pareltjes.

Mooie recensie maar wil toch een kleine correctie aanbrengen, deze Renzo is de broer van.

Dank voor de correctie, heb het maar meteen aangepast. Het leek mij al vreemd dat zoon Renzo componist zou zijn maar had beter nog eens verder gekeken

Het is ook wel verwarrend, de drie Rossellini's hebben ook nog eens dezelfde initialen.