Mishima: A Life in Four Chapters (1985)

Een fraaie interpretatie van het werk en het leven van Mishima, waar ik verder niet bekend mee was. In plaats van te kiezen voor een realistische weergave wordt er veel gespeeld met kleurgebruik en toneeldecors, als wel zwart/wit fotografie en verschillende lagen die door elkaar heen lopen, zonder ooit het overzicht te verliezen.

Een groot pluspunt is dat, ondanks een grote Amerikaans productieteam, de Japanse cultuur eigenlijk zeer getrouw overkwam, zonder teveel te verwestelijken. Er was slechts een discutabel moment door de aanhalige relatie van een moeder en zoon, omdat zij normaliter veel gereserveerder zijn. Maar een belangrijke handeling als bijv. Seppuku wordt verder niet uitgelegd, terwijl het wel een wezenlijk onderdeel vormt met de achterliggende ideologie van Mishima/de film. Persoonlijk vond ik dat wel fijn, al is het mogelijk dat ik nu wel een hoop andere symboliek gemist heb. Belangrijker is dat de film, in tegenstelling tot bijv. Kundun, de cast gewoon de authentieke taal heeft laten spreken en we slechts af en toe een voice-over van de gedachten van Mishima in het Engels te horen krijgen.

Het enige spijtige is de overkill van de muziek van Glass, dat telkens hetzelfde deuntje uit zijn mauw lijkt te schudden. Jammer genoeg iets teveel hergebruikt door de film heen.

Vreemd, want dat blijkt niet uit de CD die uiterst gevarieerd is.

Het zal er ook wel mee te maken hebben dat zijn muziek niet echt in het verlengde van mijn smaak ligt en alles dan al snel als een pot nat klinkt. Maar zal eens naar het album luisteren, grote kans dat ik van mening verander.

Je hebt een punt dat je wel van Glass moet houden. Ik had eerst de CD en daarna pas de film gezien.

Ik zag de film voor het eerst in 1988. Moest hem gewoon zien want ik was net een boek van Mishima aan het lezen (Een zeeman verstoten door de zee) en was al jaren liefhebber van de muziek van Glass. Een juweeltje, een prachtig samenspel van beelden en muziek, op een mooie manier aangevuld door de gedachten van Yukio Mishima. En ik moet zeggen dat het nog steeds een van mijn favoriete films is, al heb ik sindsdien toch misschien wel zo'n tweeduizend titels gezien. (4,0 ****)

Inmiddels mijn beoordeling bijgesteld toch 5*

Ben benieuwd heb 'm vandaag binnengehad op DVD. Ziet er veelbelovend uit, helaas maandag pas tijd om te kijken.

Mooiere poster hier, helaas niet toelaatbaar op de site omdat het een DVD cover is.

Fascinerende, visueel sterke, maar ook moeilijke film. Ik denk wanneer de regisseur meer aandacht had gehad voor de homoseksualiteit van Mishima, dat de film meer emoties had gehad en mijn betrokkenheid groter was geweest.

Mooie film met als enig minpunt de soundtrack. Kwam wat vreemd en onpasselijk over bij de anders visueel hoogstaande biografische film.

Vreemd dat er af en toe over de soundtrack geklaagd wordt, maar het zal er inderdaad aan liggen of je het voor Glass hebt of niet. Niet dat ik erg vertrouwd ben met zijn werk, maar samen met de hypergestileerde aanpak vond ik de soundtrack hét grote pluspunt aan Mishima (en zal ik de cd binnenkort zeker en vast kopen).

Mishima is een mooie kunstzinnige film, behoorlijk apart zelfs binnen het geheel van de Amerikaanse films uit de jaren '80. De keuze voor de bijzonder gestileerde decors (met fraaie kleurrijke belichting) beviel me uitstekend en wanneer de camera doorheen het decor walste op de tonen van Philip Glass was dit vaak een bescheiden audiovisueel feest. Bovendien zorgen ook enkele mooie dialogen en zinnen van Mishima's hand ervoor dat de poëzie van de film nog een graad hoger getild wordt.

Wat me weliswaar een beetje tegenstond, is dat de focus op Mishima's leven een beetje vertroebelde door op enkele van zijn bekende werken te focussen. Soms miste ik het overzicht en een écht verhaal, al vormden de gemeenschappelijke elementen tussen de verhalen wel voor een zeker overkoepelend idee van wie Mishima als persoon/auteur was. Toch genoot ik meer van de verhalen in de theaterdecors en minder van de scènes waarin Mishima zelf aanwezig was, ik weet niet of dat echt de bedoeling van de makers was.

Uiteindelijk is Mishima zeker en vast een aanrader voor elke filmliefhebber: de film oogt zeer verzorgd, is poëtisch en bij momenten (licht) diepzinnig en bovendien is de soundtrack van Philip Glass een pareltje. Een stevige 3,5* die misschien nog kan doorgroeien tot 4*.

3,5*

Een film die begint met de woorden: 'Francis Ford Coppola and George Lucas present... A Paul Schrader film', wekt toch meteen bepaalde verwachtingen. 'Mishima' is degelijk, maar lost deze verwachtingen toch niet helemaal in. Het is een vrij afstandelijke prent, die me nooit echt kon grijpen of verrassen. Wel wordt er een duidelijk beeld van de persoon Mishima geschetst en is het acteerwerk prima, evenals de Philip Glass-soundtrack.

Visueel had ik er eerlijk gezegd meer van verwacht. De stijl die gebruikt wordt voor de delen in het heden is onopvallend. De kleurrijke studiobeelden die zijn schrijfsels uitbeelden vallen wèl op, maar zelden in positieve zin. Alleen het statische zwart-wit filmwerk in de stijl van films uit de late jaren '50 / vroege jaren '60 vond ik echt geslaagd.

Schrader heeft betere dingen gedaan.

Best een interessante combinatie met 11·25 Jiketsu no Hi: Mishima Yukio to Wakamono-tachi (2012) die ik een paar weken terug zag. Daar werd de literaire Mishima losgehaald van de politieke en gesuggereerd dat hij niks meer kon met schrijven en daardoor voor actie koos. In deze film zijn ze nadrukkelijk aan elkaar gekoppeld. Drie verschillende verhalen worden (volgens mij nogal samengevat of fragmenten uit) uitgebeeld in deze film in een aparte theatersetting. Waar Wakamatsu's film Mishima behoorlijk aards maakte, houdt deze film veel meer de mythe rondom hem in stand.

Verschillende essentiële gebeurtenissen komen in beide films voor. De gijzeling natuurlijk, maar ook de confrontatie met de opstandige studenten van 1968 en nog een aantal andere scenes. Wakamatsu richt zich veel meer op de opbouw naar de daad en is nadrukkelijk daarop gericht. Die film is daarin dus ook veel gedetailleerder. Deze film is eigenlijk veel ambitieuzer door een poging te doen zijn filosofie, literatuur en politieke ideeën aan elkaar te koppelen en verschillende stijlen te gebruiken in de drie lijnen die worden gevolgd (kort voor de daad en de daad zelf, de opbouw naar die gebeurtenis (in zwartwit) en de literatuur (in theaterdecors). Dat werkt gedeeltelijk. Maar is niet helemaal overtuigend.

3.5*

Lichtelijk wazig, maar dit is een degelijke biopic over een Japanse schrijver, genaamd Yukio Mishima. Belangrijkste onderwerp van deze film is hoe hij een legerkamp binnendringt en daar een generaal gevangen neemt. Ook wat andere flarden uit zijn leven en van zijn schrijfsels komen voorbij. Visueel zag het bij vlagen gaaf uit met mooie sets en dat geldt ook voor de muziek van Philip Glass.

Yukio Mishima (1925-1970) was een Japans schrijver en politiek activist. Hij schreef romans, toneelstukken, essays, gedichten en een libretto. Op 25 november 1970 bezocht hij met vier van zijn cadetten het hoofdkantoor van de Japanse zelfverdedigingstroepen in Tokio. Nadat ze de commandant hadden vastgebonden moesten de soldaten zich verzamelen om naar Mishima’s toespraak te luisteren. Hij stak een rede af over vaderlandsliefde en de verloedering van het Japanse volk, maar de soldaten waren niet geïnteresseerd in zijn ideeën. Na deze toespraak stapte hij teleurgesteld door een raam terug het kantoor binnen, waar hij harakiri pleegde.

In 1985 werd er een Amerikaanse film gemaakt over het leven van Mishima. De film bestaat uit vier hoofdstukken; de eerste drie handelen over zijn jeugd en zijn boeken, en het vierde deel behandelt zijn laatste dagen en zijn couppoging.

De film bevat veel flashbacks, vaak in stemmig zwart--wit geschoten. Zo maken we kennis met de moeilijke jeugd van Mishima, de moeizame relatie met zijn ouders en grootmoeder en de worsteling met zijn seksuele geaardheid. Mishima wordt door maar liefst vier verschillende acteurs gespeeld, en het is soms wel even lastig om ze uit elkaar te houden. Bovendien ben ik niet bekend met het werk van Mishima, en dat is eigenlijk wel een pre om het verhaal goed te kunnen begrijpen.

De soundtrack van Philip Glass maakt echter een hoop goed, en ook het acteerwerk en de cinematografie zijn goed verzorgd. Ondanks dat het verhaal niet altijd goed te volgen was heb ik me aardig vermaakt met deze bijzondere film. 3,5*

Wat een wondermooie ouverture (mooi beeld, mooie muziek) van een kroniek over een aangekondigde dood. Paul Schrader toont ons opnieuw (na Travis Bickle en Jake La Motta) een gefolterde ziel. Structureel knap opgebouwd met verweving van zijn boeken/toneelstukken in sketches (uiterst gestileerde cinematografie) en flashbacks van jeugd. Zo krijg je een beeld van het personage waarin het enigma Mishima een klein beetje wordt ontleed. Doch : met de scene 'de speech aan een groep ongeïnteresseerde soldaten' heb ik het gevoel dat zijn zelfmoord nog meer hopelozer en zinlozer wordt.

Na recent The Temple of the Golden Pavillion dan toch gelezen te hebben, geen soepele weglezer maar toch een best wel interessant portret van een verknipte ziel, en daarna wat meer gehoord en gelezen te hebben over de bizarre geschiedenis van Mishima was ik hier wel benieuwd naar. En ook dit is een portret van een toch wel verknipte ziel, een interessante schrijver die er toch wat dubieuze denkbeelden op na hield (zie ook bv Louis-Ferdinand Céline, Knut Hamsun) en uiteindelijk na een (wellicht opzettelijk) mislukte coup seppuku pleegt.

De muziek waar eerder al meerdere keren aan gerefereerd wordt (zowal positief als negatief) is mij niet zo heel erg opgevallen. Het verhaal wordt wel interessant verteld, al hielp het voor mij wel dat ik de grote lijnen en het eerste behandelde boek al kende. We zien een terugblik op de levensloop van Mishima, maar daar tussendoor worden ook drie van zijn verhalen uitgelicht (met uiteraard de nodige autobiografische verwijzingen erin) op een vrij summiere Dogville-achtige wijze. We zien wel een deel van zijn geschiedenis die hem tot de persoon gemaakt heeft die hij geworden is, al wordt zijn semi-verborgen homoseksuele leven grotendeels weggemoffeld, zo te lezen dankzij de erven Mishima die ook geen toestemming gaven om bepaalde boeken erin te verwerken. Best interessant allemaal, en solide gemaakt, maar wel wat aan de lange kant, en zeker als je de verhalen niet zo kent kan het best wel warrig zijn - had ik met hoofdstuk Kyoko's House wel in ieder geval. Ik vond het eindhoofdstuk dan wel weer behoorlijk sterk, als we terug in de realiteit zijn, en waarin Mishima zijn knullige couppoging en compleet in het water vallende speech doet. Ik rond 'm naar boven af, maar dan ook mede doordat ik het verhaal van Mishima zo intrigerend vind.

Geen makkelijke film maar hij ziet er wel goed uit. Ik heb Mishima's werken nooit gelezen, maar de mise-en-scène van Schrader maakt dat op zich overbodig. Tussen de biografische voice-over en de laatste daad van Mishima's bestaan, zit het psychologisch portret van een erg complexe figuur verborgen. De analyse wordt via enkele van zijn literaire werken uitgevoerd, die stuk voor stuk iets over hemzelf onthullen: zijn bijna occulte belangstelling voor fysieke perfectie, zijn fascinatie voor het martelaarschap, voor de traditionele culturele waarden.

Vooral in het derde verhaal, het profetische "Runaway Horses", lopen zijn fantasie en de werkelijkheid in elkaar over. Zijn homoseksualiteit wordt hier niet erg te kijk gezet omdat de makers daar de toestemming niet voor hadden van zijn familie (heb ik gelezen). Het zal niet ieders ding zijn en buiten het bereik van velen blijven, maar Schraders werk is fraai in beeld gebracht en intussen weet ik weer wie Mishima was.

Om van bepaalde films te kunnen genieten is enige voorkennis soms (helaas) een vereiste. Paul Schrader (ook verdienstelijk scenarioschrijver van een paar Martin Scorcese-films) verfilmde in 1985 leven en werk van de controversiële Japanse schrijver Yukio Mishima.

In 'Mishima: A Life in Four Chapters' wordt de biografie van de schrijver gemengd met experimentele verfilmingen van drie van zijn boeken. Ze vormen de buffer tussen de vier hoofdstukken gewijd aan Mishima's leven: van ziekelijke jongen tot een neo-fascistische fanatiekeling. De waanbeelden van zijn zelfbenoemde roeping om het feodale vooroorlogse Japan weer in ere te herstellen worden door de rest van de samenleving met spot ontvangen. Wanneer het Mishima duidelijk wordt dat hij de wereld niet meer kan veranderen kiest hij voor een zelfgekozen rituele uitweg.

Het is een complexe film over een complexe man, maar schitterend en met veel kleur in beeld gebracht en nooit meer overtroffen door Schrader. De muziek van Philip Glass past perfect bij ritme en tempo van de beelden.