Hamlet (1948)

Er is ook een hele mooie Russische verfilming van Hamlet begin jaren 60 gemaakt, maar ik kan hem hier niet vinden. Weet iemand of hij hier uberhaupt staat?

bedoel je deze?

ja, dank je wel

Oscarwinnaar beste film 1948

Nagenoeg perfecte verfilming van Shakespeare's meest grootse tragedie. Olivier maakt hier en daar de nodige aanpassingen: waar zijn Rosencrantz & Guildenstern? Waar is de dialoog tussen de twee grafgravers - hier teruggebracht tot enkel Stanley Holloway - waarin zij Ophelia's recht om begraven te worden in heilige grond bespreken? Maakt allemaal niks uit, want de film is dusdanig boeiend dat deze observaties pas in retrospect bij de kijker opkomen. Een meesterwerk. 5*

Shakespeare.Ik ben er absoluut geen fan van en deze film bewijst weer waarom. Die dialogen zijn voor mij net iets te gekunsteld en bovenal veel te duidelijk gericht op het theater en niet op het medium film. Als iemand iets zegt in een Shakespeare-script gaat dat op de meest omslachtige wijze, met zoveel mogelijke paradoxen, poëtisch klinkende monologen en wat al niet meer. Zonder ondertiteling (Engels, maar hier toch wel liefst Nederlands) kan ik er vaak maar weinig van maken en helaas zag ik deze film zonder ondertiteling, waardoor ik maar de helft van de dialogen kan volgen.

Dat is echter een persoonlijk probleem. Vervelender is dat deze teksten schijnbaar niet anders gebracht lijken te kunnen worden dan op uiterst theatrale wijze. Nooit geloof ik dan ook dat ik naar een echt mens zit te kijken tijdens een Shakespeareverfilming. Het idee van interactie aan de hand van dialoog lijkt hier complete science-fiction. Sommige dialogen klinken op papier inderdaad mooi en ik kan me er in het theater ook iets bij voorstellen, maar voor mij persoonlijk werkt het maar zelden in een film.

Met name een actrice als Jean Simmons of die vent die haar broer speelt kunnen er weinig mee beginnen. In een dialoog tussen hen had ik niet het gevoel dat ze tegen elkaar spraken, maar ieder hun deel van de tekst individueel uitsprak. De teksten van de twee personen sloten bij elkaar aan, maar de manier waarop het gebracht wordt en de té bedacht klinkende woordkeuze zorgen ervoor dat er een afstand tussen de personages gaat ontstaan. Ik snap echt niet wat mensen hier toch in zien.

Gelukkig speelt Laurence Olivier de hoofdrol. Het is moeilijk uit te leggen waarom, maar hij weet wel ervoor te zorgen dat zijn personage tot leven komt. Overigens was ik ook verbaasd hoeveel bekende uitspraken uit Hamlet kwamen. Veel citaten bleek ik al eerder opgevangen te hebben; zelfs filmtitels lijken uit Hamlet voort te zijn gekomen (bijvoorbeeld Leave Her to Heaven). Van "To be or not to be" was ik me wel bewust uiteraard.

Toegegeven, het verhaal zelf vond ik nog best goed, al kreeg ik niet alles even goed mee, door de zoals gezegd vaak moeilijk te volgen dialogen. Laurence Oliviers regie vond ik echter niet zo geïnspireert. Het bleef overduidelijk een theaterstuk door de focus op de acteurs en verder weinig aandacht voor de andere filmische middelen. Toch zijn de twee momenten erg goed gedaan: het theaterstuk en de climax. De laatste scène wist me zelfs even mee te slepen.

Wellicht herzie ik deze versie in de verre toekomst met enige vormen van ondertiteling en kom ik dan hoger uit. Al met al viel de film me mee, maar dat wil niet zeggen dat ik hem echt goed vond. Misschien kon Kenneth Brannagh meer met dit materiaal?

2,5*

Vandaag via ruil verkregen. Wel Shakespeare fan, maar dan weer helemaal niet dol op Laurence Olivier die ik in vrijwel elke rol een aansteller vind. Maar zie tot mijn vreugde wel Jean Simmons als Ophelia op de rol staan! (en daarnaast bits van Desmonds Llewelyn, Christopher Lee en Patrick Macnee - dus als ik me verveel kan ik gaan celebrity spotten). gek dat met zo'n sterrencast naast Olivier de onbekenden hier op de credits staan (wel de koning en koningin). Ondanks de lengte toch wel zin in.

Een traditionele Shakespeareverfilming heeft niet heel veel verrassends meer te bieden, Hamlet niet en de klassieke Jaren 40/50 Shakespeare verfilmingen niet.

Laurence Olivier is goed te doen (in tegenstelling tot mijn uitgesproken vrees in een eerdere post) en Simmons is een bevallige Ophelia. De film blinkt met name uit in de camerastandpunten in het duistere slot (de praatscènes in de kartonnen decors zijn minder fraai of ontegenzeggelijk te theatraal en ouderwets) en vooral de buitenopnames die heel fraai mistig zijn (slotscène is ook meesterlijk). De geestscènes met de voormalige koning zijn daarmee het absolute hoogtepunt van de film, die lang is, maar boeit en redelijk overtuigd.

Een Shakespeare-film met deze thematiek (een voice over aan het begin spreekt die al uit: "this is a film about a man who couldn't make up his mind") zou hede ten dage in een wat vlottere bewerking geresulteerd hebben. Product van zijn tijd dus en daarmee een tikkie verouderd (met uitzondering van het genoemde camerawerk).

Ik heb toch problemen met de letterlijke verfilmingen van Shakespeare-verhalen. Ten eerste maken de teksten het erg lastig te volgen, als je er niet al bekend mee bent (wat ik dus niet was, ik kende alleen de algemene verhaallijn een beetje). Dat geldt met name voor Hamlet. Daardoor ben je dus meer bezig met het concentreren op de teksten, dan dat je van de beelden kunt genieten.

Ten tweede is film toch een beeldtaal en een overmaat aan dialogen en monologen doet film per definitie geen goed, ook niet als die teksten door een meester als Shakespeare geschreven zijn. Het doet geforceerd aan, zeker als daarbij geprobeerd wordt de film "realistisch" te maken in zijn beelden (zoals bij veel Shakespeare-verfilmingen wel gedaan wordt). De teksten zijn daarentegen zeer theatraal en dus conflicterend met een realistische beeldtaal.

Ik moet de eerste echt goede letterlijke Shakespeare-verfilming nog tegenkomen. Het werkt meestal beter als de verhalen gemoderniseerd worden of aangepast aan de beeldtaal (met Throne of Blood als beste voorbeeld).

Ondanks deze problemen zag deze Hamlet-verfilming er overigens wel fraai uit, met de cinematografie van deze film is niks mis.

Een tijdje geleden meende ik dat Orson Welles de enige was die écht de werken van Shakespeare in een getrouwe versie kon verfilmen. Laurence Oliver heeft mij met deze Hamlet het tegendeel bewezen. De theatrale stijl en dialogen passen perfect in de grootse middeleeuwse decors. Er ontstaat in de film een sfeer en universum waarin dit geheel erg effectief is. Overigens complimenten voor de geweldige cinematografie. Maar of deze film terecht de oscar voor beste film heeft gekregen... (wat mij betreft niet eens de beste Shakespeareverfilming van dat jaar), maar dat terzijde. Wel gewoon een ontzettend goede film.

Een vrij degelijke film van Olivier, die mij gezien het verhaal en de speelduur op zich behoorlijk meeviel.

Want een behoorlijk theatraal en lang verhaal van Hamlet, dat ik redelijk goed ken, is iets wat van tevoren neigt naar enige saaiheid. Het begin van de film is ook even inkomen en je moet goed opletten omdat er tal van dialogen in de film zitten, die soms niet altijd even gemakkelijk te volgen zijn. Maar uiteindelijk lukte dat vrij goed, en kreeg ik toch nog een redelijk goede film voorgeschoteld.

Laurence Olivier zet een redelijke hoofdrol neer. Het theatrale acteren, kan ik niet altijd even goed waarderen, maar hier viel het mee en bleef het binnen de perken. Het verhaal zelf is nog best goed en niet alles bleek ik me nog even goed te herinneren. Vooral de scènes waarbij de overleden vader aan Hamlet verschijnt zijn erg goed. Ook de soms rondhangende mist geeft het geheel af en toe iets mysterieus en droeg bij aan de best wel goede cinematografie.

Uiteindelijk is het dus zeker geen slechte film en is de vrees die ik vooraf had gelukkig niet uitgekomen. Het is een aardige Shakespeare verfilming, al ben ik er verder ook niet door weggeblazen.

3,0*

Mweh, tijdens Engels op de middelbare school vond ik het verhaal van Hamlet nog wel stoer, maar in de vorm van een film valt het toch behoorlijk tegen. Allereerst dat taalgebruik! Dat oud-Engelse wordt op den duur heel vermoeiend om te volgen. Neem daarbij ook nog de overdreven manier van acteren drbij en je krijgt een potsierlijk geheel. Daarnaast vond ik ook de speelduur wat aan de late kant. In het begin was het nog wel goed te doen (en zelfs leuk!), maar tegen het einde aan, wanneer de ene tragische scene de andere tragische scene opvolgt, begon ik het wel te geloven.

Een stuk genietbaarder beter en tijdlozer dan ik dacht, al maakt het bij Schudspier natuurlijk minder uit of een verfilming uit de jaren ’40 of ’90 komt. Olivier doet het erg goed, zowel als acteur als in de regiestoel.

Knap hoe Olivier het klassieke verhaal vertelt, waarbij weliswaar veel wordt weggelaten (ik had me wel verheugd op Rosencrantz & Guildenstern, met hun 'biografie in het achterhoofd) maar die de kern toch goed weet te vangen. De setting is ook niet zo heel makkelijk, met het sombere kasteel en slechts kleine uitstapjes naar een schip en een bosbeekje. Maar door de camera die over trappen en kantelen zwiert vond ik het visueel een stuk boeiender dan ik vooraf had verwacht.

Olivier speelt ook de titelheld met verve.

Slightly off-topic:

Wie enigszins twijfelt aan de invloed van Shakespeare op de Engelse taal moet deze nog maar eens zien. De bekende citaten en frasen vliegen je om de oren. Geeft ook meteen aan hoe misdadig de onstuitbare Nederlandse taalvernieuwingsdrang is, waardoor boeken van 100 geleden nauwelijks nog te lezen zijn door de nieuwe generaties- de Engelsen kunnen terugvallen op een bibliotheek van 5 eeuwen. Zelfs voor een niet-native speaker is Shakespeare goed te doen (vooruit, wel met Engelse ondertiteling)

Thrift, thrift, Horatio! the funeral baked meats

Did coldly furnish forth the marriage tables.

Vergelijk dat maar eens met een Nederlandse tijdgenoot als Bredero:

De Meullenaars die hebben nu een aar verstandt

Sy speelen houwt wat en gheeft wat. Immers door't voorloopen van goemannen

So wordender mijn Vaar in't heymelijck om e gieselt en uyte bannen.

De Nederlandse klassieken moeten zo'n beetje elke 20 jaar herschreven worden om een nieuw publiek te vinden en dan nog heb je mensen die vinden dat de taal nóg vaker vernieuwd moet worden.

Een van de weinige Oscar winnaars die ik nog niet gezien had, deze verfilming van het klassieke werk van Shakespeare. Helaas viel er niet echt doorheen te komen. Een lange speelduur is in zijn algemeenheid niet zo erg, maar hier is de speelduur echt te lang. Door het (weliswaar authentieke maar evenzeer) gedateerde taalgebruik, moet je als kijker alert zijn om de dialogen goed te kunnen volgen. Het klassieke verhaal van Hamlet kende ik zelf niet tot in detail, maar het plot is als zodanig niet verkeerd. Door de theatrale vertelwijze kon het mij echter nergens boeien. De casting is bovendien nogal vreemd. Olivier lijkt te oud voor de rol die hij moet vertolken. De actrice die zijn moeder speelt, lijkt dan weer veel te jong. Ook de theatrale en overdreven manier van acteren sprak mij totaal niet aan. Ik weet dat het van oorsprong een toneelstuk is, maar dan nog. Dit is een enorm lange en saaie zit.

Old school Shakespeare en dan vooral de nadruk op old. Want veel films uit die tijd zijn wat gedateerd, maar dit nog veel meer. Het hoort er deels wel bij en het is een eeuwige discussie hoe je het werk van Shakespeare het best verfilmt of best vertaalt naar het heden. Lauren Olivier (regie en hoofdrol) blijft dicht bij het origineel, zeker qua dialoog. Hij is duidelijk een man uit de oude theaterwereld. En de Academy toen blijkbaar ook, gezien de Oscars die naar deze film gingen en een film als The Red Shoes het met minder(e) prijzen moest doen. Laurence Olivier geeft zich helemaal in deze rol en is geknipt voor deze stijl. Maar het is vrij zwaar en zo ga je niet snel nieuwe zieltjes winnen voor Shakespeare. De film voelt ook wat vreemd aan in een tijd waarin vooral film noir en western de bioscoop overheerste.