Excalibur (1981)

Herzien op dvd. Apart sfeertje heeft deze film nog steeds. Bepaalde aspecten hebben de tand des tijds niet bijster goed doorstaan (waarom schreeuwt bijvoorbeeld iedereen de hele tijd?), maar andere dan weer wel (bijvoorbeeld de naargeestige sfeer en de vele surrealistische visuele details). Het is tekenend voor de onevenwichtige toon van de film. Sterke en matige scenes wisselen elkaar continu af, maar onderhoudend is de film nog steeds. En de rol van Nicol Williamson als Merlin blijft natuurlijk te gek.

Excalibur is John Boorman's grote Koning-Arthur epos. Gebaseerd op Le Morte d'Arthur van Sir Thomas Malory verhaald de film over Arthurs geboorte en opkomst, het verenigen van het land, de affaire tussen Lancelot en Guinevere, de zoektocht naar de heilige graal, de strijd tussen Arthur en Mordred en tot slot de dood van Arthur.

De film heeft een erg apart sfeertje, een vreemde combinatie van een erg geromantiseerd verhaal, met grauw en realistisch geweld en een echte 80s Fantasy uitstraling. Het begin is alles behalve romantisch, alles is grauw en ridders zijn alles behalve nobel. Vanaf het moment dat Arthur koning wordt, wordt de film steeds 'hoofser' en geromanticeerder. Uiteindelijk eindigen we zelfs met een kasteel van goud en zilver en de graal van Jezus Christus. Uiteraard speelt Boorman een beetje met de vroege versies van het verhaal (die uit de voorhoofse tijd stammen) en de latere versies die erg ridderlijk zijn. Ook grappig was om te zien dat Merlijn's krachten minder worden naarmate het volk christelijker wordt.

Omdat Boorman wilde dat het verhaal de volle aandacht kreeg en niet de acteurs, castte hij voor alle rollen namen die toentertijd nog onbekend waren. Liam Neeson en Patrick Stewart zien we voorbij komen in kleine rollen. Nigel Terry speelt een aardige Arthur, al is die in het begin wat stuntelig. Nicol Williamson wist een Merlijn neer te zetten die zowel komisch als eng kan zijn. Helen Mirren en Cherie Lunghi deden het ook zeker niet slecht als de belangrijkste vrouwen in de film.

Hoewel soms een beetje gedateerd ogend (het kasteel van Arthur) is de film visueel nog steeds een lust voor het oog. Echt een fantasy zoals ze die alleen in de jaren '80 konden maken. De belichting is uitermate sfeervol en de kostuums waren goed verzorgd. Heerlijk ook dat de glimmende harnassen wel werden bedekt met liters bloed en de ledematen in het rond vlogen. De muziek is meesterlijk gemaakt door Trevor Jones die later ook de muziek van The Dark Crystal zou maken. Verder is de score aangevuld met muziek van Wagner en het iconische O Fortuna van Carl Orff.

Zoals eerder al gezegd is de toon van de film onevenwichtig. Soms is het vrij komisch en 'sprookjesachtig' en dan weer erg serieus. Boorman zou oorspronkelijk The Lord of the Rings hebben willen verfilmen en vandaar dat Fantasy veel de boventoon voert in de film.

Ondanks de onevenwichtigheid, paste de toon ook wel bij de verschillende facetten van het verhaal. Zonder twijfel de beste adaptatie van de beroemde Arthur-legende en nog steeds een erg genietbaar Fantasy-epos.

Ook ik vind dit een veel interessantere film dan Lord of the Rings, toch een filmreeks die wel heel keurig binnen de lijntjes heeft gekleurd om commercieel niet te veel risico's te nemen. Om de zoveel tijd is Excalibur weer een fijne fantasy om van te genieten en opvallend volwassen en bruut: seks, lugubere beelden en geweld worden niet geschuwd. Om maar een paar voorbeelden te noemen: een arm die wordt afgehakt en waar het bloed uitspuit, een vogel die een oog uit een lijk pikt. Maar alles is indringend mooi gefilmd en de meeste effectien zijn niet eens zo gedateerd. Zo zien we een mooie truc met een zwaard die uit een wond wordt getrokken.

Het eerste uur is wat minder genietbaar door het vele geschreeuw. Hier en daar ook knulligheid zoals een man in harnas die van bil gaat (hebben de geavanceerdere uitrustingen een klepje in het kruis voor de manknots?). Zodra Arthur koning is en zijn ronde tafel formeert (wat best even op zich laat wachten) wordt de film interessanter. Williamson is geweldig als Merlijn en Mirren is de lekker geile feeks Morgana.

Opvallend zijn de beelden: vaak wordt bijzondere (gekleurde) belichting gebruikt in combinatie met glimmende harnassen en zwaarden...kitscherig maar het ziet er speciaal uit.

Ik zag hierboven Zack Snyder gesuggereerd worden als nieuwe regisseur...van mij mag hij het proberen, maar laat hij eerst nog eens goed naar dit juweeltje kijken.

Een geweldige film, visueel prachtig, een overdonderend spektakel. Top.

Wat een draak van een film. Prima om een Wagneriaans epos te proberen te vertellen. Maar wat een miserabele uitvoering! En dan heb ik het niet over de special effects, die gewoon op het niveau van 1981 zitten. Dit is meer alsof een lokale toneelgroep een dikke erfenis heeft gekregen, een film wilde maken, maar tijdens het opnemen onderling ruzie heeft gekregen. En dat geschreeuw!

Het is allemaal niet serieus te nemen. Ik verwachtte de hele tijd een Tim The Enchanter of een Gorge of Eternal Peril tegen te komen. Dat ze deze film serieus hebben proberen te maken nadat hij zes jaar daarvoor al zo gepersifleerd is op zich al tovenarij.

Enige pluspunt is de muziek (ook al wordt die weer niet-subtiel wordt ingestart, of past ‘ie niet echt bij de scène). Puur daarom 1* i.p.v. 0,5*.

‘The Past, Present and Future of Humanity’: John Boorman's ‘Excalibur’

ik wist dat het iets voor Zack Snyder was!

Excalibur 2.0

De jonge Mordred in dat gouden engelen harnas vond ik destijds behoorlijk 'disturbing'.

Zie foto

"De beste verfilming van Tolkiens ‘Lord of the Rings’ is van de hand van John Boorman en heet ‘Excalibur'" volgens Erik Stockman in het Belgische magazine Humo. We spelen de film in november 2019 twee maal CINEMATEK - Programma - Excalibur

Om de challenge af te sluiten heb ik voor een herziening van deze film gekozen. De eerste keer dat ik em zag was misschien 30 jaar geleden en daartussen heb ik die niet meer terug bekeken. Mijn herinnering aan Merlin met dat zilveren kapje was nog levendig en ik herinnerde me ook nog de lady of the lake. De rest was al een stuk vager geworden. Nu goed een herziening van Conan the Barbarian viel me flink tegen maar dat had ik ergens wel verwacht gezien ik dat soort films nu minder goed kan hebben. Deze Arthur verfilming herinner ik me evenwel als duister en dat ligt meer in mijn straatje. De andere Arthur verfilmingen die ik in de loop van de jaren nog heb gezien zijn vrij mak of gewoon onnozel zoals die uit 2004 hoewel er wordt beweerd dat die historischer correcter zou zijn. Nu zie ik de legende van King Arthur ook wel als een legende. Ik ben niet zo bezig met de historische correctheid zeker niet als er geen afdoende bewijs voor is. Bovendien leveren de historisch correcte films vaak geen onderhoudende films op naar mijn mening en zijn ze meer interessant als documentaires.

Ok ik heb er zoals verwacht meer van genoten dan Conan, het komt een pak minder gedateerd en lomp over. Maar... herinneringen zijn een gek iets. Dat epische beeld dat ik had van de film was nu een stuk minder. Ik dacht dat Morgana een veel actievere rol speelde in het hele gebeuren, veel meer aanwezig ging zijn. Misschien verwar ik haar wel met de Morgana uit andere verfilmingen. Nu goed er bleven voldoende duistere scènes over om toch van begin tot het eind geboeid te blijven en te genieten van het duistere sfeertje. Mordred in dat gouden harnas was disturbing vooral wanneer de ridders op zoek gingen naar de graal. En hoewel een speelduur van 140 minuten lang lijkt, gaat het verhaal toch vrij snel iet te snel bij momenten. Het lijkt van de hak op de tak te gaan door grote tijdsprongen. Dat is het gevaar natuurlijk van zo een lange periode in dergelijke speelduur te willen proppen. De karakters zelfs die van Arthur en Merlin worden nooit erg uitgediept. het zijn slechts fragmenten weliswaar goede fragmenten. Een wat langere speelduur had de film evenwel veel goed gedaan.

Ik vond eerlijk gezegd ieder harnas behoorlijk disturbing

Mijn vriend ik vond jouw waardering van 4* voor die pulp film uit 2004 even more disturbing

alexspyforever

Ik krijg acuut zin om die weer eens uit de kast te halen.

De favoriete versie blijft voor mij wel de sobere BBC mini-serie "The Legend of King Arthur" (1979)

Die heeft waarschijnlijk minder gekost dan de gage van de cameraman v. "Excalibur", maar weet exact de juiste toon te zetten.

Excalibur is niet mijn ding. Ik hou wel van Arthurachtige films en ben ook erg geneigd de minputen voor lief te nemen als de film onderhoudend is maar dat was bij deze film nagenoeg onmogelijk. Het was mij te pretentieus en te protserig. Overdreven bekakt sprekende ridders met keurig gecoiffeerde haren in shiny armors. Rare lichtshows en bombastische muziek. Het leek af en toe meer een Pink Floydconcert. Niks ten nadele van Pink Floyd want die gasten geven een prima show weg maar dit verwacht ik niet in een Arthurfilm. Nee, deze film legt het wat mij betreft af tegen King Arthur 2004, The Last Legion en zelfs King Arthur: The legend of the sword. Die waren op zijn minst nog entertaining maar dit pompeuze product was gewoon not my cup of tea en hij duurde ook nog eens tergend lang. Waar die andere 3 films voorbij vlogen leek deze wel een week te duren.

Deliverance, een van de beste Amerikaanse films van de jaren '70. Dit is werkelijk nog slechter dan Zardoz. Waar die film nog een soort van campy cult ding is, is dit gewoonweg niet om aan te zien zo tenenkrommend debiel. Hoe is het mogelijk dat mensen dit gedrocht serieus nemen? Dit zou toch volgens mij bekend moeten staan als een van de slechtste films allertijden.

En nu wil Zack Snyder zijn eigen versie maken.

Zack Snyder King Arthur Movie?

Eigenlijk best wel heel leuk. Het ziet er allemaal prima uit. Leuke sfeer en muziek. In 1981 in bios gezien en nu 40 jaar later op dvd. Op de soundtrack staat alleen de muziek van Wagner en Orff.

Damn, deze heb ik als kind gezien ooit, vond hem erg boeiend. Het was duidelijk met weinig budget, bijna toneel achtig, maar dat stoorde niet. En er is een DVD van uitgebracht! Ga ik zeker op jagen.

Een meesterwerk wat mij betreft. Elke keer dat ik hem zie is hij nog beter. Natuurlijk zullen weinig het verwacht hebben van John Boorman gezien eerdere werken als Zardoz en Exorcist 2. En destijds konden al weinig critici dit volledig op waarde schatten. Misschien was het door zijn rauwheid en compromisloos magische karakter teveel zijn tijd vooruit. In die tijd hield men het verder vooral bij sword & sandal films en die kwamen vooral uit het b-segment. Een andere duistere fantasy film, The Dark Crystal, had het commercieel ook niet makkelijk.

Excalibur is prachtig geschoten, met geweldige sets en kostuums maar ook bijzondere belichting, vooral met groene tinten, veel blinkende harnassen maar met bijvoorbeeld op het einde ook een extra rood gemaakte zon. Bij elke scene is er goed nagedacht over kleur en compositie. Het verhaal is een goede samenvatting van de belangrijkste gebeurtenissen in de legende. Bij elkaar een hele zit maar in twee delen heel goed te doen en met volle teugen genietbaar.

Naarmate het verhaal vordert, zien we meer Christelijke elementen domineren terwjil de oude heidense tovenarij in de vergetelheid raakt. Nicol Williamson steelt de show als de machtigste van die oude, duistere manieren, Merlijn, en zijn tegenpool Helen Mirren als Morgana is een zeer geschikte feeks. Nigel Terry doet het erg goed in zijn transformatie van schildknaap tot koning. Cherie Lunghi overtuigt als de archetypische en zeer vrouwelijke Guinevere. De andere acteurs die deel uit maken van zijn ronde tafel zijn ook goed, van Liam Neeson (Gawain, die het overspel van Guinevere met Lancelot durft aan te kaarten), Patrick Stewart (Leondegrance, die het in het begin opneemt voor de soevereiniteit van Arthur) tot de waardige vertolking van Nicolas Clay als ultieme belichaming van ridderdeugd, Lancelot en een innemende rol van Paul Geoffrey als Parsifal. Aan het begin is Gabriel Byrne een lekker ruige en machtsbeluste Uther Pendragon, die liever wil heersen dan het land vooruithelpen.

Ja, deze film heeft een topcast. Wel zijn er duidelijk veel acteurs uit het theater geplukt, gezien wat aangezette performances, maar dit stoort steeds minder bij het opnieuw bekijken. Veel acteurs zijn later beroemd geworden maar waren het toen nog niet.

Het derde deel (de Graal) is het meest geweldig. Zeer luguber en sfeervol, de hopeloosheid druipt er van af, het krijgt zelfs horrorfilm elementen, met bungelende lijken en zelfs een oog dat wordt uitgepikt door een vogel, tot er weer licht gaat schijnen door de onaflatende hoop van Parsifal (die nog wel een eigen film of serie verdient).

Bepaalde effecten zijn erg goed gedaan, zoals het zwaard dat Lancelot uit zijn buik trekt (dit was een intrekbaar zwaard). Wat ook indruk maakt zijn de gevechten in die zware harnassen. Dat kan geen sinecure geweest zijn, de stuntmannen die van paarden moesten vallen zullen aan de nodige kneuzingen geleden hebben. Verder wordt bruut geweld ook niet geschuwd met afgehakte ledematen. Maar zelfs dit voegt alleen maar toe aan de overweldigende cinema ervaring. Je wordt meegezogen in de wereld. Slechts een enkele keer wordt je daar uitgehaald, bijvoorbeeld als Uther met harnas nog aan wonderwel in staat is zijn natuurgegeven lans te schuiven in Igrayne (zat er een klep aan de voorkant?).

De beste momenten zijn die waar het fantastische de ruimte krijgt. Ook omdat er nog genoeg aan de fantasie wordt overgelaten, eigenlijk mag je blij zijn dat er toen nog amper cgi bestond. Geweldige film om weer te zien, nu op naar de miniserie van de BBC uit 1979 die ik besteld heb.

Herzien. Parcival deed mij steeds denken aan Eric Bana.

En nog maar even de fantasy hoek in met deze Excalibur die heel veel raakvlakken heeft met de onlangs geziene serie met Sam Neill als Merlin. Het maakte het allemaal daarmee wel wat herkenbaarder en gemakkelijker in te nemen, en gemakkelijk in te nemen is deze film zeker die weinig tijd verspilt en daar zowel plus als minpunten in vind.

Van een intro is weinig sprake aangezien we meteen in een duistere sfeer met strijdende mannen zitten waar Uther de hulp aanroept van Merlin waarop een keten van gebeurtenissen wordt ingezet. Duidelijk is dat regie en script geen tijd verspillen en het eerste uur is het tempo van de film het beste te benoemen met de term 'zeven mijlslaarsen'. Want de gebeurtenissen rijgen zich aan één waar de sfeer soms best wel duister is, er veel humor is doormiddel van Merlin, en ik de moeizame gevechten tussen de geharnaste mannen best sterk vind in alle lompheid die er vanuit straalt. Uiteraard is het een komen en gaan van bekende namen binnen de legende waar Merlin allemaal bij betrokken was en is het best interessant de hele ontwikkeling van Excaliber, Camelot en alle hoofdrolspelers te zien. Het is in ieder geval allemaal een stuk vlotter dan de serie met Neill, hoewel je van Excalibur weer kan zeggen dat het geen moment de diepte ingaat qua karakters.

Uitermate fijn is toch wel de sterke muziek te noemen met veel Richard Wagner, Oh Fortuna van Orff, en de muziek van Trevor Jones. Dan is er natuurlijk de cast met een nagenoeg onherkenbare en erg jonge Helen Mirren en Gabriel Byrne, komen Liam Neeson en Patrick Stewart even voorbij en is Clive Swift beter bekend van Keeping up Appearances best een grappige verschijning. Wel apart dan weer dat regisseur John Boorman kennelijk zijn eigen dochter regisseert in een naakt/sex scene, best wel bijzonder en mogelijk ongemakkelijk lijkt mij. Andermaal haal ik nog even Merlin aan die met veel humor aangeeft niet meer voor de liefde te vangen is en ik vermoed dat hij zijn helm uit een George Michael clip heeft gestolen.

Toch zoals zo vaak met de gemiddelde ridder/fantasy film betreft is het Monty Python gevoel met The Knight Who Say Ni nooit ver weg wellicht ook een beetje ingegeven door Clive Swift. En zo zijn er hier ook wel weer van die stunteligachtige dingetjes, vooral Lancelot vind ik wel eens wat slapjes overkomen alsof het allemaal scherts is, dat zelfde geld tevens voor King Arthur zelf die niet heel geloofwaardig neergezet wordt door een acteur die toch net iets aan overtuigingskracht mist. Bovendien begint de film richting het einde toch echt te slepen en oninteressant te worden niet in de laatste plaats door de lengte. Puntje bij paaltje lijkt Excalibur, buiten zijn best wel rappe en aangename begin, toch te eindigen in een partijtje turven in plusjes en minnetjes en zit er wel een voldoende in maar is dit absoluut geen topfilm. Wellicht wel voor mensen met jeugdsentiment of liefhebbers van de legende en het genre. Nog even te benoemen dat de film wel een prachtige en stijlvolle filmposter heeft.

Omdat te vergelijken met lotr of dat het beter is nee sorry, vele films gezien met dit thema en ze zijn verschillend of beter maar het is toch bijzonder om het een keer gezien te hebben. Ik heb wel het gevoel dat de film te lang duurt probeert te strekken op plekken waar het niet zou moeten, en ook niet helemaal het evenwicht kon vinden tussen drama, avontuur of humor. Het voelde meer toneel spelen dan echt film acteren en zoals hier iemand al eens zei toneel op een of andere autokerkhof zo groezelig zag het allemaal wel uit! wtf al die plekken die zo vel groen naar voren kwamen, die harnassen dat zo van auto's lijkt te komen. Meest absurde en ongeloofwaardigste vond ik sex in het harnas hebben, het is een ding als ze op hem zou zitten maar nee niet alleen plet ie haar zo het lijkt me nogal lastig om te bewegen zo en erg oncomfortabel, en dan toch nog tintje erotisch en romantisch eruit laten zien echt hilarisch!

Nog nooit zo'n merlijn gezien het had op zich wel iets al is mijn voorkeur meer een wijze oude lange grijs baard man, je kon echt merken dat ie te lang geleefd heeft en weinig gaf om de rest en wanneer ie het wel deed genegeerd werd dus komisch momentje. Desondanks is hij ook niet de enige at niet goed acteert.

Voorhand niet gezien welke acteurs erin speelde alleen ''mirren'' was bekend, en had goed geraden dat ik ''stewart'' heb herkend, maar 3 andere bekende acteurs had ik echt niet herkend.

Hier en daar serieus verouderd maar wat ademt deze film sfeer en mythiek uit! Geweldig sfeervolle taferelen en harde rauwe actie. Had 'm nog nooit gezien maar deze bekijk ik binnen x aantal jaar zeker nog eens terug!