Kuolleet Lehdet (2023)

Nieuwe Kaurismäki

Cool na 6 jaar!

Vanaf 7 december 2023 in de bioscoop (September Film Distribution)

Mooi droogkomisch. Tja, hij noemt het zelf in de film eigenlijk al een Bresson-variant van Pierrot Le Fou met een Jarmusch-sausje. Volgens mij m'n eerste Kaurismäki en smaakt zeker naar meer. Als hij altijd zulke antifilms maakt, heerlijk

Ik heb nog wel een eind te gaan in Kaurismäki's oeuvre, maar ik denk wel dat deze in dezelfde lijn ligt van zijn andere films. Dat betekent een eigenzinnige aanpak van mistroostigheid gekruid met een sausje humor en opbeuring. Een gevoel van gelatenheid ook van een wel erg oubollig Helsinki. Alsof je je in de jaren 80 bevindt met een gedateerd appartement, een retro radiotoestel en avondvertier met de fancy karaokebar. Dan duikt het mobieltje op, maar komt men niet verder dan de nostalgische Nokia 3310. De verslaggeving op de radio over de oorlog in Oekraïne verraadt dat we in 2022 zijn.

Het leven van Ansa en Holappa is er eentje met weinig perspectieven met hun afstompende jobs met beperkte beschermingsrechten. Ze lopen elkaar tegen het lijf. Nieuwsgierige blikken kruisen elkaar, maar verwacht geen spetters en vonken. Geweldig romantisch wordt het evenmin. Het uitje naar de bioscoop is wel een leuke met The Dead Don't Die (Film, 2019) en de mooie filmposters aan de muur.

De dialogen zijn karig. Conversaties zijn er amper. De personages spreken nauwelijks meer dan een zin per keer uit. Alsof hun bestaan hun taalgevoeligheid mee heeft aangetast. Ze berusten in hun lot en gaan door met hun miezerige leventje. Alleen de liefde kan het bestaan wat extra voeding geven, maar opgewekt wordt het nooit. De ongemakkelijke sociale contacten brengen soms lichte satire en maken het geheel wat luchtiger. De Finnen als één van de gelukkigste landen ter wereld? Daar kuist Kaurismäki vierkant zijn gat aan...

Oja, om af te sluiten: wat een geweldige song in de karaokebar van die 2 meiden: https://www.youtube.com/watch?v=XgzKpRbvmww van Maustetytöt.

Winnaar van de juryprijs op het Cannes Film Festival, vraag niet waarom. Ansi [Alma Pöysti] is een alleenstaande vrouw die van baan naar baan hobbelt, Holappa [Jussi Vatanen] is een dronkenlap die geen baan weet vast te houden. Op de radio zijn berichten te horen over de oorlog in Oekraïne en in een karaokebar zingt Raunio [Martti Suosalo] op valse wijze een Finse smartlap. Ansa en Holappa gaan met elkaar uit, maar er gebeurt werkelijk niets interessants. Het gebrek aan emotie geeft het volgens de fans van Kaurismäki een diepere betekenis, maar het deed mij alleen maar gapen. Schijnt komisch bedoeld te zijn, maar alleen de persiflage van de openingsscène uit Plan 9 From Outer Space wist bij mij een vage, kortstondige glimlach op te roepen. De film die Ansi en Holappa bezoeken is The Dead Don’t Die van Jim Jarmusch.

Heerlijke lovestory, waarin wel genoeg ruimte is voor humor, maar nergens een hint naar comedy wordt gelegd.

Van de regisseur Kaurismäki ken ik de eerdere films Tulitikkutehtaan Tyttö (The Match Factory Girl) en Toivon Tuolla Puolen (The Other Side of Hope) en die films vond ik heel fijn maar deze nieuwste van Kaurismäki deed me niet veel. Het zal aan mij liggen, maar de film voelde als een ongeïnspireerde herhalingsoefening: opnieuw zien we eenzame mensen in een letterlijk koude omgeving, die zelfs in een vriendschapsrelatie of op een first date niets weten te zeggen, waarbij de deprimerende sfeer wordt gecompenseerd met droogkomische humor zoals de personages hun depressie compenseren met te veel alcohol. En opnieuw toont Kaurismäki het menselijke in alle afstandelijkheid – in deze film letterlijk de romantiek waarnaar in weerwil van alle mislukking wordt gehunkerd – hetgeen ik bij de vorige film had omschreven als “een wodka die het hart verwarmt in een koude, eenzame nacht”. Maar nieuw of bijzonder is het niet meer.

2023 was een deprimerend jaar. Deze film is dat ook in heel veel opzichten. En toch is het warm, humoristisch en hoopgevend tegelijk. Geweldige cinema.

Niet slecht, maar ook erg afstandelijk waardoor ik die 80 minuten toch nog wat lang vond duren. Sowieso twee hoofdpersonen die enorm gesloten zijn en wat ze in elkaar aantrekt wordt nooit echt invoelbaar gemaakt. Op rationeel niveau kan ik er nog wel wat mee, maar ik wil dat ook wel echt voelen voor de beleving. Mooie sfeerbeelden verder alleen ok wel erg treurig allemaal, dusdanig dat het er ok een beetje te ver over gaat. Wel af en toe enorm komisch, een bepaald absurdisme dat me nog wel smaakt (en dat gebeurt zeker niet altijd). 3,0*.

Prachtig gedaan. In alle opzichten. Het hondje was hartverwarmend. Mooie vondst.

Ik sluit me aan bij De filosoof en mjk87.

Alma Pöysti heeft een heel fijne uitstraling en past goed in een Kaurismäki film.

De romantiek is in deze film is echter wel heel subtiel aanwezig.

Ze passen wel bij elkaar maar veel toenadering of communicatie is er niet.

In het universum van Kaurismäki passen alle loners en introverten goed bij elkaar. Soms zou je willen dat ze even uit hun droge en stugge rol zouden treden. Al was het maar voor een paar seconden.

Elke scène had in willekeurig elke andere Kaurismäki film gepast. Dat voelt natuurlijk tegelijkertijd ook wel heel vertrouwd.

Aki Kaurismäki mag van mij altijd dezelfde soort film blijven maken en ik blijf ze graag zien, maar hier had ik toch wel graag wat nieuwe elementen gezien en ook verwacht. Die heb ik amper gezien. Ja die Oekraïne nieuwsberichten op de radio zijn een originele vondst.

Oubollig maar erg fijn. Houterig geschreven, geschoten en gespeeld en dat heeft z'n charme wel. Fijne humor ook, vooral in de bijpersonages. En gespeend van alle pretentie, ik mag dat wel op z'n tijd.

MUBI staat vol met Kaurusmaki. Snel maar wat dieper in dat oeuvre duiken, want dit beviel uitstekend.

Aparte film. Proefde de sfeer van (vroegere) Oostblok landen. De strijd om het bestaan. Er liepen nog net geen tranen over de muren. En dan toch een hoopvol eind.

Kaurismäki heeft een mistroostig oeuvre op zijn naam staan waarin droge humor af en toe een lichtpuntje vormt. Zijn volgende film verschilt altijd subtiel van zijn laatste. Zo ook deze, die wat mij betreft uren had mogen duren alvorens het - voor films van Kaurismäki - enigszins verrassende slot komt.

Ik heb in de loop der jaren inmiddels een handvol films van Kaurismäki gezien. Het zijn veelal films over troosteloze personages, die vooral zichzelf in de weg zitten. Geen van zijn films hebben mij een gezellig avondje bezorgd. Dat zal wel aan mij liggen, maar toch…

Fallen Leaves is overduidelijk een film van Aki Kaurismäki. Meteen de eerste beelden geven al prijs dat je met een werk van Kaurismäki te maken hebt. Ik geef onmiddellijk toe dat ik lang niet al zijn films heb bekeken, maar de overeenkomsten tussen de werken die ik wel heb gezien, zijn opvallend en onmiskenaar. In Fallen Leaves zien we allereerst de bekende sobere interieurs en decors waarin merkwaardige personages hun droogkomische ding doen. Vervolgens openbaart de film een dimensie die volledig anders is als de dimensie waarin de kijker zich bevindt. De film lijkt zich in een surrealistische afdruk van de huidige tijd af te spelen. Aan de film kleeft een sfeer van rust en nostalgie, die niet overeenkomt met de kleur en de turbulentie van het moderne leven van alledag.

Een film vol merkwaardige personages. Zwijgzame mensen, die amper blijkgeven van enige vorm van emotie. Gezichten die door het leven zijn getekend. Fallen Leafs is een tragikomedie over mensen die met een stug doorzettingsvermogen hun lot in het leven trotseren en proberen om uit de ongelukkige omstandigheden die uit hun nietszeggende sociale positie voortkomt, nog wat geluk te peuren. Je gunt het hun.

Zo af en toe geeft de film blijk van een wereld buiten het surrealistische bestaan van de filmpersonages. Als iemand de radio aanzet, schallen berichten over de oorlog tussen Rusland en Oekraïne de surrealistische wereld binnen. Ze vormen een vreemde tegenstelling met de wereld waarin de filmpersonages leven en waarin kijker is ondergedompeld. De berichten uit de buitenwereld klinken geheel misplaatst en dreigen het ongelukkige maar vreedzame bestaan van de beklagenswaardige karakters te verstoren. Zij besteden er dan ook amper aandacht aan. Voor de harde realiteit van buiten is in deze wereld geen plaats.

Opmerkelijk en leuk is de liefde voor film die Kaurismäki niet onder stoelen of banken steekt. In Fallen Leaves wordt vaak verwezen naar films. Er zijn in het decor filmposters te zien en de personages kunnen uit het niets zomaar Robert Bresson als gespreksonderwerp kiezen. En uiteraard is een eerste afspraakje een bezoek aan de bioscoop waar heel prominent TThe Dead Don't Die (2019) van Jim Jarmusch draait. Het lijkt een eerbetoon aan de man die door het werk van Kaurismäki is beïnvloed. In dit kader leuk om te vermelden dat Jarmusch een rolletje speelde in Leningrad Cowboys Go America (1989) en in zijn eigen film Night on Earth (1991) voor het Finland-segment gebruik maakte van een aantal vaste acteurs van Kaurismäki.

Of de woorden van lof die na afloop van The Dead Don’t Die door de twee hoofdpersonages bijna mechanisch worden uitgesproken nu gemeend waren of niet, is binnen de surrealistische microkosmos die Kaurismäki heeft geschapen niet eenduidig vast te stellen. Misschien vond Kaurismäki de film in tegenstelling tot de meeste critici wel goed. In de wereld van Kaurismäki zijn dergelijke simpele openbaringen altijd belegd met een dubieuze ondertoon. Niets is evident. Zijn wereld is een absurde, maar intrigerende wereld. Zijn personages zijn moeilijk te peilen. Hun dialogen en gedrag bizar en onvoorspelbaar. Kortom, Fallen Leaves is heerlijk ongewoon maar wel gewoon een fijne film.

De wil om eindelijk wederzijdse genegenheid te ervaren , maar ook de angst ze te zien verloren gaan, beheerst het doen en laten van twee mensen in deze nieuwe Kaurismäki film.

Kleine voorvalletjes lijken deze wil in de weg te zullen staan, dit in een wereld van zwijgzaamheid en pessimisme, gaande van de onmeedogende werkgevers, over de weinig ontspannen sfeer in de karaoke en andere bars, tot de norse koppen van de uitbaters van wat dan ook.

Een tedere, gevoelige film.

Ongewoon mooi.

Bijzondere film. Maar er echt van genieten kon ik niet.

Is het een liefdesverhaal waar je naar kijkt? Of een schets van twee dolende zielen in de lelijkste delen van Helsinki?

Op een manier geacteerd die ver van de werkelijkheid staat. De dialogen vond ik ook storend. En het lijkt wel of hier figuranten uit een stripverhaal zijn gedropt. Het zal wel allemaal film intellectuelle zijn en hoogstaand. Ik vond er niet veel aan. Toch heb ik over de film nagedacht. Maar ik begrijp deze niet. Waarom lijkt alles jaren 80 te zijn maar laten de radioberichten over de oorlog in Oekraine je weten dat het een hedendaags verhaal is. Wat betekenen al die oude filmposters? Wat is de rol van armoede in deze film? En drankmisbruik? En vriendschap? Grote levens thema`s. Fisico en Collins hebben mij met hun recensie hierbij wel geholpen.

Ik besef heel goed dat het leven voor velen complexer en zwaarder is en met meer teleurstelling verloopt dan in de meeste films tot uiting komt. Maar Kaurismäki maakt het hier iets te bont in de vertelling en uitvoering.

Wat ik wel mooi vond waren de authentieke Finse liedjes. Daar zat een geweldige song tussen.