Ida (2013)

Integere zwart-wit film met levensechte beelden van het Poolse platteland van de jaren vijftig. Problematiek en tempo sluiten goed op elkaar aan. Geen gek idee voor een religieuze omroep om deze film in deze periode uit te zenden.

Heerlijke film waar nog eens ouderwets veel aandacht aan de beeldcompositie is besteed.
Ik vond het helemaal niet erg, die ongemakkelijke kadrages met de camera telkens een beetje naar boven gekanteld. Het zwart-wit paste wel in die zin dat heel onze beeldvorming van die periode sowieso is ingevuld door zwart-witfotografie en in die zin vind ik het niet per se een gimmick maar een reeks van tot leven gebrachte zwart-witfoto's. En wat een foto's! Enige nadeel waren de ondertitels die steeds over de hoofden gingen.
Geen echt scène-ontwikkeling van shots en tegenshots, maar mooie taferelen waar de acteurs telkens heel abrupt to the point kwamen. Dat kon ik echt wel pruimen.
En dat ondanks dat ik niet geheel overdonderd was door het meisje (vond zelfs dat ze wat akelige, levenloze ogen had). Dan was de tante een stuk levendiger…
Aparte film, zonder fantaaaaaastisch te zijn wel héél goed. Arty, but not farty.

Ida is een serene film geworden van regisseur Pawlikowski in zwartwit, een stijl waarin ik vaak toch wat moet aan wennen wanneer het een recente film betreft. De film gaat over Ida die haar geloften als non wil afleggen, opgroeide in het weeshuis, en plots te horen krijgt dat ze nog familie heeft. Zoals zo vaak in films krijg je als tegenspeelster een totaal uiterste. Hier is dat tante Wanda, die in levensstijl erg van Ida verschilt. De verschillen lijken te groot te zijn totdat de familiegeschiedenis op tafel komt waardoor beiden op onderzoek gaan om de laatste vragen uit het verleden op te helderen. Ondanks de grote verschillen tussen beide dames is dat net hetgene dat hen verbindt.

Pawlikowski Laat niet na een stukje Poolse geschiedenis mee te verweven in de film zoals de jodenvervolging of de vervolging tijdens het stalinistisch regime. Doordat het hoofdpersonage Ida - mooi vertolkt trouwens door actrice Agata Trzebuchowska - erg gewloten is, letterlijk als figuurlijk, is ze moeilijk te doorgronden, maar is ze eveneens boeiend om te volgen. De nieuwe en voor haar onbekende buitenwereld geeft haar nieuwe dilemma’s om de o zo moeilijke, maar juiste keuze te maken.

Ida is een mooi kijkstuk geschoten in een ander beeldformaat en aparte camerastandpunt. Religie is nooit ver weg en wordt de gehele film doorgetrokken. Knap einde ook. Fijn om eens gezien te hebben.

Naima - John Coltrane - YouTube

Vanaf heden in mijn favorieten.

Herzien en dit keer was ik minder enthousiast over deze film. In positieve zin moest deze film het voor mij helemaal hebben van de scènes met mooie jazzy muziek, zoals bij voorbeeld het prachtige Naima van John Coltrane. Tja, en dan Ida. Die oogde best aantrekkelijk in haar mooie jurk en hoge hakken. Maar....Ida durfde het echte leven niet aan en ging weer terug naar het klooster waar alles voor haar geregeld werd en waar van het echte leven niets viel te bespeuren. De muziek van Bach in de slotscène is prachtig, dat wel. Was volgens mij ook te horen in de openingsscène van Solyaris (1972) van Tarkovsky.
Tot zover het positieve.
Dat deze film mij nu na herziening minder kon bekoren komt volledig door dat nonnengedoe of zeg maar rustig die Rooms Katholieke bekrompenheid. De leer van de Rooms Katholieke Kerk heeft één ding met het communisme gemeen en dat is dat het beide ideologieën zijn waar alles voor je geregisseerd wordt. Dat liet deze film ook duidelijk zien. Met geloof - en dat is altijd subjectief - hebben beide ideologieën niets te maken. Het gaat bij beiden puur om macht. De zwart-wit beelden - goed gekozen overigens - toonden een en al troosteloosheid waar je echt niet vrolijk van werd. Deze film staat bij daarom ook hoog in het lijstje van meest-depri films aller tijden. Pawlikowski's nieuwste film Zimna Wojna (2018) sla ik daarom toch iets hoger aan.

3,5* na herziening

Een non en een slons wandelen een bar binnen… Dat is - kort door de bocht - de basis van deze sombere, maar o zo mooi Poolse arthousefilm. De verschillen tussen beide dames maken het verhaal boeiend, maar worden nergens op de spits gedreven. Pawlikowski levert zo een onderhoudende roadmovie af die noch pretentieus, noch sensationeel aanvoelt. Voeg daarbij de prachtige zwart-witfotografie - dé reden om deze film te zien - en je hebt een klein juweeltje.

En oh ja, wat waren Poolse zusters in de jaren 60 knap zeg! 4*