Lásky Jedné Plavovlásky (1965)

Een van de eerste films van Milos Forman

Een leuke film....

De Liefde van een Blondje... een erg intiem en innemend filmpje over Gewone Mensen. Was een behoorlijk succes in Nederland.

Hoofdrol Jana Brejchowa was het onbekende zusje van de bekendste filmster Hana. Geen tweeling, voorzover me bekend.

In Tsjechoslowakije was er een paar jaar lang een soort 'nouvelle vague' aan de hand in de jaren zestig. Jonge filmers als Jiri Menzel (Closely Observed Trains / Hou die trein in het oog) en Jan Nemec en Vera Chitilova. De meeste zijn geëmigreerd en verspreid over de aardbol. Chitilova, een hip ding, is een chagrijnig mens geworden die alleen nog maar chagrijnige films maakt.

Forman ging naar de US of A, had het moeilijk, maar kwam na One Flew Over niet meer in de problemen.

Kijk even naar het rijtje films die hij gemaakt heeft. Een heel sterk setje, toch.

Ivan Passer vergeet ik nog, bij de Tsjechische jonge honden.

Bijzonder ontwapenende vroege film van Milos ‘Amadeus’ Forman, en een van de hoogtepunten blijkbaar uit de Tsjechische nouvelle vague. Deze film heeft echter meer gemeen met de Britse traditie uit die tijd dan met de Franse: minder experiment, en de focus op gewone mensen. Zeer genietbare, ingetogen dialogen met de kakelende ouders van Milda als hoogtepunt.

Zomergast Annemarie Prins, perfect gesouffleerd met fluwelen handschoen van Bas Heijne, boodt na een zeer boeiende avond dit inderdaad ontwapende kleinood aan.

Jammer genoeg iets te snel afgelopen: het einde van de film was te abrupt. De prachtige droogkomische, maar eigenlijk ook, als je het perspectief van het meisje op je laat inwerken, hartverscheurende scénes, bevatte onderhuids duidelijk trappen onder de 'communistische' machtsgeile gordel. De drie oudere bokken werden als laffe soldaten voorgesteld in de geest van Hasek's Soldaat Svejk.

De cinematografie was sober....maar het natuurlijke spel van de acteurs indrukwekkend.

Een film met een glimlach en ontroering.... bijzonder! Kleine 4,5*

Prachtige kleine komedie van Milos Forman, die later steeds grootschaligere films ging maken.

Losjes geacteerd en (ondanks dat ik er niet veel van heb gezien) een schoolvoorbeeld van de Tsjechische New Wave!

3,5*

Ik ben vrij verbaasd over de klassieke status van deze film en ook over de goede reacties hier. Dit is nou echt een film waarin ik het goede eigenlijk gewoon bijna niet zag.

De film is namelijk wel érg losjes. Dat er nauwelijks een verhaal in zit is niet zo erg, maar de film lijkt maar wat te doen. Er wordt niets opgebouwd, de personages worden niet uitgewerkt en de film lijkt geen enkel doel voor ogen te hebben. Ik vond de film geen moment grappig. Er zat wel een soort kluchtige humor in, maar daarin zat dan weer niet genoeg vaart en het kwam te sporadisch voor. Ik vond het ook wat verouderde humor, als zoiets bestaat natuurlijk.

Dramatisch gezien was het net ietsje interessanter, omdat ik nog wel enigzins medelijden had met de blondine, maar Forman haalt er weinig uit. De film is niet echt snijdend en om de een of andere reden krijgt het meisje het minst tekst en lijkt ze vooral een object te zijn dan toevallig tussen andere personages beland.

Daar komt nog eens bij dat de film er gewoon spuuglelijk uitziet. Het deed me zelfs denken aan beelden uit het dorpsarchief van het dorp waar ik uit kom. Het is nauwelijks nog filmisch te noemen. De acteerprestaties, het beste punt in andere Formanfilm, stellen bijzonder weinig voor. De karakters zijn zelfs voor typetjes nog niet goed uitgewerkt.

Geen idee waarom dit zo bijzonder is. Zelfs de recensies hierboven helpen mij helaas niet. De film is te vluchtig en te slap om indruk te maken.

2*

Leuke recensie ondanks de tegensgestelde visie. Ik denk dat mijn recensie vooral rekening houdt met de vermoedelijke omstandigheden waarin deze film totstand gekomen is. De film lijkt mij een voorbode van de Praagse Lente.....De filmmakers moesten rekening houden met veel gevoeligheden. bv: het regime zat niet te wachten op de binnen stormende Amerikaanse jeugdcultuur. De muziek is in het begin een soort communistische hoempapa....en gaat over in een soort Tjechisch (voor ons nu) ridicule rock en roll. De onhandige soldaten zijn bewust gemaakte karikaturen. Gewaagd want de totalitaire censuur lag op de loer ......Maar niet alleen het regime is niet te vetrouwen......

De technisch kwaliteit is matig.....maar niet storend. Ik denk dat Forman gewoon de middelen niet had. Bij mijn genoemde 'natuurlijk spel' is niet helemaal to the point: ik dacht vooral aan het meisje.....natuurlijk,...... het spel contrasteert innemend bij de licht komische karikaturen.

Met deze dingen, mede op vermoedens gebasseerd, in mijn achterhoofd bekeek ik de film.....

Het is geen tijdloos meesterwerk.....maar gezien de context zeer sympathiek.

Ik vind trouwens een uitgewerkt kritisch verhaal belangrijker en vruchtbaarder dan al dat gecijfer!

Voor het grootste deel eens met NarcissusBladsp. Hoewel het komische deel van de film mij voor het grootste deel ontging, was ik vooral onder de indruk van het "kleine" drama in de film.

Het uiterlijk van de film is goedkoop en niet echt speciaal, toch kon ik mij er maar weinig aan storen. Dit kwam met name door het verhaal, waar ik mij vooral mee bezig hield. Uiteindelijk was deze film toch een grote verrassing en aanrader voor de liefhebber.

Mag ik vragen waar jij dit kleine drama dan precies zag? Ik zag het op gezette momenten ook wel, maar het was wel érg weinig aanwezig. Niet eens genoeg voor een voldoende. Ik ben wel benieuwd of jij misschien een extra perspectief op de film hebt, al is het maar omdat ik toch zeer benieuwd ben waarom deze film nou een klassieker is.

Uiteraard blijft het een kwestie van smaak in hoeverre een bepaalde gebeurtenis invloed heeft op de kijker. Misschien heb ik de film wel wat te serieus opgevat, maar voor mij was de gehele scène in de danszaal interessant. Dit kwam vooral door de verschillende groepen mensen aan de verschillende tafels en hun onderlinge relatie. Ik voelde tijdens deze scène vooral een vorm van plaatsvervangende schaamte. Het moment met die fles wijn, het zoeken van de ring en ook het ten dans vragen van de meisjes van jongere leeftijd.

Dit gevoel zet zich voort bij het huis van de pianist. Met name het gedrag van de ouders, maar ook van de pianist wekt bij mij een vorm van woede op. Dit komt vooral omdat ik persoonlijk een wat betere vorm van gastvrijheid gewend ben. Hoewel het gedrag van het meisje ook vrij naïef is.

Als ik er nu zo over nadenk wordt mij pas duidelijk dat bijna in gehele film de karakters anders zeggen dan ze eigenlijk doen. Constant worden mensen voorgelogen of tevreden gesteld, en in feite wordt pas de waarheid verteld over elkaar, als die persoon het niet zou moeten horen. Helaas voor Andula hoort zij dat wel tegen het einde van de film.

Dan hebben we de film inderdaad heel anders ervaren. Ik zag de scène in de danszaal en met de pianist vooral als een matige poging tot een klucht. Het spel met de waarheid is eigenlijk een vast onderdeel van kluchten. Wel ben ik het er mee eens dat als het meisje de waarheid op het einde van de film hoort er een licht dramatisch element ontstaat, maar zoals gezegd was het te weinig om de film echt sterk te maken.

Wat me direct opviel was dat de drie (getrouwde) soldaten veel te oud waren...voor de jonge meisjes. De knullig manier waarop dat ging beschouwde als politiek bedoelde steek onder water....de heren stonden, voor mij, duidelijk onderhuids symbool voor het partijkader.
De hele klucht was niet eendimensionaak bedoeld....zo leek.de onbetrouwbare jonge artiest als afleider bedoeld.....

Het 'onschuldige' meisje, dat vrij zomaar haar geliefde achterna reist, krijgt voor de vrijheid snakkende Tjech extra lading....

Maar, misschien draaf ik door......misschien kan een ingewijde hier meer over vertellen.

Smaak wordt door context bepaald het is maar waar je de beelden aan relateert.....daarom kan je een film in de loop der tijd heel anders gaan waarderen. Bij oudere films of films uit andere culturen worden betekenissen onzichtbaar die oorspronkelijk wel zo bedoeld zijn.....ze zijn gemaakt voor een bepaalt publiek. Tijd verandert niet... de menselijk cutuur wel.......en smaak dus ook!

Even wat speurwerk verricht......uit Mark Cousins Close up over Oostblok films in de jaren zestig:
"Waar de Pool (Polanski) geinteresseerd was in de gespannen vernederingen
van intimiteit, vertegenwoordigt Forman een ander soort contra-cinema van het Oostblok: satire".

"Dit kwam deels (meest dynamische film cultuur in het Oostblok) door de liberale politiek in het land tussen 1963 en 1968, waardoor een Nieuwe Golf in de Tjechische cinema werd gestimuleerd. Voor die tijd gingen de zaken moeizaam en floreerden alleen poppenmakers en tekenfilmmakers." etc....

Rustig voortkabbelende film zoals de meeste films destijds uit die regio, met grappige situaties en conversaties ent steeds de nadruk op het doen en laten van gewone mensen. Bluf is er in deze sociale film niet te bespeuren.

Leuke, sympathieke film, maar af en toe ook behoorlijk saai en dat is voor een film van maar 80 minuten erg jammer. De scene in de danszaal is, hoewel van belang voor het verhaal, te lang uitgesponnen en ook die gesprekken tussen de ouders van de pianist konden wel wat bondiger. Verder toch interessant en af toe aangrijpend om te aanschouwen. Een dikke 3*.

Lásky Jedné Plavovlásky is een rustige film met een langzaam tempo, die voorbij kabbelt, maar die me helaas niet wist te pakken.

Forman probeert hier een soort van mix te vinden tussen komedie en drama, maar vooral het drama wist me niet echt te pakken. De komische elementen zijn zeer zeker aanwezig, al is het niet allemaal even grappig. Persoonlijk vond ik de scene in de danszaal het leukst. Dat komt ook mede door het grappige deuntje op de achtergrond, dat op een bepaalde manier erg aanstekelijk klinkt.

Qua acteerwerk en personages vond ik het allemaal nogal flets. Alleen het moment dat het meisje bij de ouders aankomtvond ik vrij sterk. Verder blijft het allemaal nogal aan de oppervlakte, zowel qua verhaal als qua personages. Visueel is het verder ook nergens echt heel goed of imponerend. Ik heb al een aantal leuke en goede Tjechoslowaakse films uit deze tijd gezien, maar Lásky Jedné Plavovlásky mag zich helaas niet onder dat rijtje scharen.

Gelukkig is het met Forman later in ieder geval alsnog goed gekomen.

2,5*

Forman laat zien hoe je een in feite dramatisch verhaal op een komische manier kunt vertellen. Later zou hij die truc nog eens uitvergroten in One Flew... .

De grauwe Oostblok-sfeer van vóór de Praagse Lente hangt als een sombere deken over het verhaal, waarin jonge vrouwen ondanks een tekort aan jonge mannen tamelijk apatisch en weifelend op zoek zijn naar een beetje liefde en aanhankelijkheid.

Het laatste deel van de film, bij de jongen thuis, is zonder meer kolderiek.

Geen topper, maar best de moeite waard.

Mijn stedentrip naar Praag heeft een tweetal mooie souvenirs opgeleverd; deze film en Fireman’s Ball. Ik reken Milos Forman al tijden tot mijn favoriete 50 regisseurs, maar had pas 4 en een halve film van hem gezien. Altijd leuk om te zien waar zo’n filmmaker vandaan komt.

Vond het een aandoenlijk en sympathiek filmpje. Dat verkleinwoord is wel van toepassing, het is een intieme, kleinschalige film. Technisch en qua acteren absoluut nog niet zo verfijnd als zijn (betere) Amerikaanse werk, maar the Loves of a Blonde vergoedt een hoop door het hart op de juiste plaats te hebben. De dialogen zijn erg geestig. Juist het kluchtigere ervan vond ik wel werken in een verhaal over mensen in een dorpje waar niets te beleven valt. De film gaat met name over de zoektocht naar liefde en een beter bestaan.

Hoogtepunt is de Godard achtige scene op de kamer van de jongen waar ze nogal klungelig en met wat tegenstrubbelingen van het meisje, de liefde bedrijven. Grappig en mooi tegelijk, die lastige combinatie van factoren waarmee Forman zich 4 a 5 deccenia heeft onderscheidden. Verder vond ik de losheid van het verhaal en vooral het vertellen van het verhaal, juist een meerwaarde. De aardige muzikale intermezzo op begin en eind is daar een voorbeeld van. Maar het is vooral de warmte die Forman meegeeft aan zijn verhaal en het blonde meisje. Dat het in de jaren ’60 ook een belangrijke film was in de Tjechoslowaakse new wave cinema, is meegenomen.

Verstandelijk gezien 3,5 sterren, gevoelsmatig 4 sterren.

Kennismaking met de Tsjechische New Wave

One Flew over the Cuckoo's Nest was mijn eerste kennismaking met Milos Forman. Een kennismaking die een serieuze indruk naliet en ik was al tijden benieuwd naar zijn ander werk. The People vs. Larry Flynt werd de volgende in rij, maar die sloeg wat tegen. Ik had nog nooit van Liefde van een Blondje gehoord (ik had überhaupt nog nooit een Tsjecho-Slowaakse film gezien), maar naar aanleiding van de 50e verjaardag van het blondje werd deze in Antwerpen op het grote scherm getoond.

Het is toch wat een stijl apart naar mijn gevoel. Forman baseerde de film op een gebeurtenis uit zijn eigen leven (zo was hij aan het rondrijden in zijn auto en pikte een vrouw op die hem haar verhaal vertelde hoe zij verleidt werd door een engineer en haar een nieuw leven beloofde) en levert een film af die balanceert tussen drama en komedie. Het is echter een combinatie die niet altijd even goed in elkander vloeit, vooral omdat het soms zo abrupt gebeurt. Zo is de scène waar Milda door zijn moeder verplicht wordt mee in het ouderlijk bed te slapen één van de leukste momenten in de film (glansrol van de vader trouwens), maar dan wordt er opeens overgeschakeld naar een huilende Andula en dat werkt toch niet zo goed. Er schijnen trouwens wel wat verschillende versies te bestaan. Ik heb zelf een versie van ruwweg een 80 minuten gezien, maar er bestaan nog langere versies zoals de Amerikaanse versie doordat Forman de commentaar kreeg dat de film te kort was voor het Amerikaanse publiek en te weinig bloot bevatte waarop hij nieuwe scènes schoot.

Toffe cast wel. Geen idee of het gerenommeerde namen zijn, ik heb het vermoeden van niet doordat Forman zijn film opnam in een klein dorpje in Tsjechië waar reeds een schoenenfabriek bestond en dus eigenlijk gewoon de mensen tijdens hun werk filmde, maar het voelt nergens geforceerd aan. Debutante Hana Brejchová is aandoenlijk en draagt de film. Het duurde even eer ik wat in de film kwam (vond het stuk met de stropdas rond de boom nogal vreemd), maar eenmaal de drie oudere soldaten voor de pinnen komen is het genieten. Even lijkt de film in te zakken wanneer Andula bij de ouders van Milda terecht komt, maar een komische Josef Sebánek en Milada Jezková trekken dat perfect recht. Ook Vladimír Pucholt als Milda mag daar niet bij vergeten worden.

Een kleinschalige film die eigenlijk nergens heen lijkt te leiden. Een plot is amper aanwezig en Andula is meer een kapstok voor andere personages, maar het werkt wel. Niet alles is even goed te noemen, maar ik kan dit meer waarderen dan de Franse Nouvelle Vague. Weer een regisseur bij waar ik wel meer van wil zien.

3.5*

Als Forman met deze film de grauwheid en de vreugdeloosheid wilde uitbeelden van het leven in een door een communistisch systeem geleide samenleving dan is hij daar goed in geslaagd. Die scènes van in de danszaal zeiden genoeg. Slecht geklede en niet vrolijk kijkende dames, klunzig uitziende soldaten, een danspartij die in het teken stond van soldaat zoekt vrouw en waar het spontane ver te zoeken was. Armoe troef dus. Neen, de Praagse Lente moest duidelijk nog beginnen.

Deze film van Forman kon mij dus niet bepaald enthousiast maken. Binnenkort mij maar eens wagen aan zijn laatste film uit zijn Tsjechische periode Horí, Má Panenko (1967) . Die film spreekt mij als ik de plotomschrijving daarvan lees aanzienlijk meer aan.

Waardering: nipt 3,0*

'Lásky jedné plavovlásky' is de heerlijke doorbraak-film van Milos Forman die op dat moment niet bevroed zal hebben welke roem nog allemaal op hem lag te wachten. Het vakmanschap van Forman is onmiskenbaar aanwezig in deze komedie. Hij laat de acteurs improviseren en in scenes op een dansvloer gaat iedereen zijn eigen gang zonder idee of ze wel of niet in het beeld van de camera zijn. De humor is mild, maar amusant en je wordt licht melancholiek van de film die schijnbaar uitstekend de sfeer tekent waarin de Praagse Lente van 1967 kon ontstaan.

Viel mij niet mee. Wel een voldoende (want er zitten een paar pareltjes in), maar ik vond het toch een lange zit. De scène van het dansfeest met die stuntelende soldaten en die onzekere meisjes duurde alleen al bijna een half uur. Te lang dus. 'Ster' van de film is zeker Hana Brejchová, Forman's schoonzusje, als het meisje dat zich door de pianist laat verleiden en hem vervolgens opzoekt in Praag. Ze is het perfecte blondje met getoepeerd haar (en meestal zwarte oogschaduw) uit die tijd.

Wat Forman m.i. met deze film laat zien is, hoe weinig mededogen mensen met elkaar hebben. En: mannen willen maar één ding, en meisjes willen dat ook wel, maar willen ook een beetje tederheid en zijn als de dood om zwanger te raken en voor slet te worden versleten. Navrant om te zien hoe weinig invoelend die ouders van die jongen reageren en hoe die moeder maar door blijft zeuren, bereid om het meisje op straat te zetten.

En verder ben ik het toch ook wel eens met de kritiek van The One Ring.

Vond dit toch wel een kleine parel van een film, innemend, treurig en vaak ook grappig. De tot mislukken gedoemde pogingen van de drie oudere soldaten, de reacties van de meisjes, de onwennige interactie, de doorzichtige versierpogingen van de pianist, ik vond het allemaal erg goed gedaan. Plaatsvervangende schaamte noemde iemand al, en dat gevoel van gêne zit in veel scenes, mensen die niet goed weten wat ze met elkaar aan moeten. Het komt eigenlijk allemaal neer op het onvermogen iemands ware bedoelingen te doorgronden als men hunkert naar genegenheid.

Van de interactie tussen de ouders van de pianist kon ik ook genieten, achter dat gekibbel en gemopper liggen 25 lange lange huwelijksjaren, althans ik geloofde het. Het rustige gitaarliedje en de laatste shot van Brejchová in de oude Bata-fabriek vormen de perfecte afsluiting van dit mooie melancholische filmpje.

Voor mij helaas (ook) verre van mijn favoriete Forman. Al blijf ik het wel aardig vinden om zijn vroege werk te zien, ik ben een groter fan van zijn latere films.

In het verlengde van Black Peter en ongeveer even goed. Dit keer gaat het vooral over de relaties van een aantal meisjes en een in het bijzonder en het is een gevoelig en grappig portret over jezelf een houding geven, uiten hoe je voelt vs. uiten op de manier die men van je verwacht en weer eindigt het met een tamelijk hilarische confrontatie tussen vader en zoon. Als er iets anders is is het dat Formans gevoel voor ritme nog wat scherper is. Ik word hier blij van. Forman maakt nog één Tsjechoslowaakse film en die werd als te politiek gezien en dat was na de Praagse lente niet meer veilig. Zo kwam hij in de VS terecht en won hij uiteindelijk onder andere twee oscars voor beste regie. Bij de ene film (One Flew..) herken ik zijn vroege stijl wel terug, bij de andere (Amadeus) veel minder.

Ergens in een saai stadje op het Tsjechische platteland werkt de 18-jarige Andula in een schoenenfabriek. Ze is zoekende. Naar liefde bijvoorbeeld. Ze heeft een nietszeggend vriendje. Ze flirt met een boswachter die haar over de paringsdrift van dieren vertelt. Op een dansfeest belandt ze tussen geile reservisten van middelbare leeftijd. Ze belandt in bed met een jonge pianist die haar lichaam vergelijkt met een gitaar. Geen gewone gitaar maar een hoekige gitaar die door Picasso geschilderd zou kunnen zijn. Een compliment? Zou kunnen.

Het is een hopeloos bestaan. Een kansloos bestaan. Een vreugdeloos bestaan dat nog eens wordt geaccentueerd door het harde zwart-wit van de beelden, die weinig reden tot verlichting geven. Het is een neerslachtig stemmende setting. Milos Forman construeert met gevoelvolle observaties uit het dagelijkse bestaan van Andula een ietwat lethargisch portret van een wispelturige jonge vrouw met dromen en verlangens die in haar weinig opwekkende milieu nauwelijks tot ontplooiing kunnen komen.

En dus ontmoet de naïeve Andula samen met de kijker onverschilligheid, bevreemding en afwijzing in haar zoektocht naar een spannender en rijker leven dan de onbevredigende sleur die het dagelijks bestaan haar oplevert. Andula houdt tot het einde haar illusies in stand. Knap. Ik geloofde er niet meer in. Ik werd er ook een beetje moe van.

Daten in het Oostblok. Het is nergens makkelijk.

3,5