Gremlins (1984)

Onverwoestbare, heerlijk anarchistische kerstfilm van de regisseur van Piranha (1978) en The Howling (1981). Zeker niet de eerste film die de vloer aanveegt met de gewijde sfeer rondom de kerstdagen, en deze laat ontaarden in een nachtmerrie – die twijfelachtige eer gaat naar films als Black Christmas (1974) en Silent Night, Deadly Night (1984) – maar waar die films mikken op straight horror, daar overgiet Joe Dante hier het geheel met een fikse dosis humor, ironie en slapstick, om zowel de draak te steken met Kerstmis, en tegelijkertijd rekening te houden met de jongste filmbezoekers. Iets waar het feit dat Steven Spielberg hier als uitvoerend producent optrad (samen met Frank Marshall en Kathleen Kennedy) zeker aan zal hebben bijgedragen. Getraumatiseerde kinderzieltjes zijn immers slecht voor de recette – om nog maar te zwijgen over de paniekerige moraalridders die Amerika rijk is. Desondanks waren er genoeg critici die de humor van Gremlins niet konden inzien.

Het verhaal mag inmiddels als bekend verondersteld worden: de niet zo succesvolle uitvinder Randell Peltzer (countryzanger/acteur Hoyt Axton) vindt, struinend door New York’s Chinatown, in een mysterieuze winkel een exotisch diertje: een ‘mogwai’. Hij besluit het aan zijn zoon Billy (Zach Galligan) cadeau te doen voor Kerstmis, met de dringende boodschap hem uit fel licht te houden, niet nat te laten worden en NOOIT te voeden na middernacht. Hetgeen natuurlijk toch gebeurt, waarna mogwai Gizmo zorgt voor een aantal onverwachte soortgenoten die al snel gemener en agressiever blijken dan hun voorganger. Als na een list de nieuwe mogwai toch na middernacht te eten krijgen veranderen ze, na een slijmerige metamorfose, in de gremlins uit de titel. Deze blijken er een even ondeugend als destructief gevoel voor humor op na te houden, en het duurt niet lang voordat het kerstige stadje Kingston Falls overspoelt wordt door een legioen pesterige duiveltjes.

Ongekroonde ster van Gremlins is Chris Walas, de SFX-man die zowel Gizmo als de gremlins ontwierp en deze met behulp van animatronics (elektronica waarmee poppen kunnen bewegen) en een team van animatoren tot leven brengt. Alleen al het zien hoe men dit soort films maakte in het tijdperk vóór CGI, maakt het bekijken van Gremlins meer dan de moeite waard – iets waarvoor John Carpenter’s The Thing (1982) natuurlijk ook essentieel kijkvoer vormt. Walas toonde zijn kunsten al in Piranha (1978) en Dragonslayer (1981), en zou later ook verantwoordelijk zijn voor de speciale effecten in Enemy Mine (1985) en Cronenberg’s onvolprezen The Fly (1986).

Walas laat de gremlins in verschijning en gedrag precies balanceren op de grens tussen ondeugendheid en boosaardigheid, want het geinige aan de gremlins is dat het natuurlijk eigenlijk kinderen zijn, in de zin dat ze totaal ongeremd en zonder besef van goed of kwaad hun pleziertjes najagen. Sommige daarvan zijn helaas niet zo onschuldig, en dat zijn dan ook de spaarzame momenten dat Dante’s film richting horror overhelt. Maar zelfs dan valt er nog genoeg te lachen, zoals bijvoorbeeld wanneer Billy’s moeder wordt bedreigd door gremlins in haar huis. Door creatief gebruik van keuken-instrumenten weet ze er drie naar het hiernamaals te bevorderen, maar de vierde valt haar vanuit de kerstboom aan – waarna hij haar probeert te wurgen met lametta (!) totdat zoonlief tussenbeide komt.

Gremlins’ scenarioschrijver, Chris Columbus, woonde in New York in een appartement waar een muizenplaag heerste. Zijn angst dat het donzige ongedierte in zijn slaap aan hem zou gaan knabbelen vormde de basis voor de film die tegenwoordig als moderne kerst-cultklassieker te boek staat. Oorspronkelijk was Gremlins een stuk duisterder qua toonzetting: Billy’s moeder zou eigenlijk worden onthoofd, waarna haar hoofd van de trap zou rollen. Ook kende het originele script een scène waarin de gremlins een McDonalds-restaurant overvallen, en alle aanwezige bezoekers opeten maar het voedsel op de tafels ongemoeid laten. Columbus’ manager zond het scenario naar tal van producenten, maar geen van hen zag brood in deze vreemde, hybride mengeling van Norman Rockwell-achtige kersttaferelen en horror. Totdat Steven Spielberg het script onder ogen kreeg, en meteen potentie zag in het offbeat verhaal. Oorspronkelijk wilde Columbus alle aaibare mogwai laten transformeren tot enge gremlins, maar Spielberg overtuigde hem ervan dat één mogwai zijn oorspronkelijke vorm moest behouden. Zo zou het publiek zich met dit wezentje identificeren als het samen met Billy de strijd aanbindt om Kingston Falls te bevrijden van de exotische plaaggeesten. Zo geschiedde, en de rest is geschiedenis.

Minpunten kent de film overigens ook; belangrijkste daarvan is het moment waarop Billy’s liefje Kate (Phoebe Cates) onthult waarom ze een hekel heeft aan Kerstmis. Het bijbehorende verhaal is dermate macaber dat het zowel als grap en als serieuze anekdote absoluut niet werkt. Daarnaast is ook de Chinese grootvader (Keye Luke), die op komt draven aan het begin en einde van de film, een stereotypering van de wijze, oudere Aziaat. Zijn kleinzoon daarentegen verkoopt, tegen grootvader’s wensen en zonder zijn medeweten, de mogwai aan Billy’s vader. Hij wordt dus vooral gemotiveerd door geld, opnieuw een racistische stereotypering van Chinezen gezien door de ogen van Hollywood. Maar ondanks deze schurende terzijdes blijft Gremlins eersteklas filmvermaak waarbij de makers zichtbaar genieten van de gelegenheid om één van Amerika’s meest gewijde feesten overhoop te halen – een trend waar latere films als Scrooged (1988), Bad Santa (2003) en Krampus (2015) uit voortkwamen.

Leuke weetjes: het woord ‘mogwai’ betekent ‘duivel’ of ‘demon’ in het Kantonees. En de term ‘gremlin’ stamt uit de Tweede Wereldoorlog, toen zowel de Britse als Amerikaanse luchtmacht onverklaarbare technische mankementen aan vliegtuigen toeschreven aan deze fictieve duiveltjes. Het personage van Mr. Futterman (Dick Miller), een voormalige oorlogsvlieger, verwijst naar deze oorsprong van de diabolische rakkertjes.

Vermijd overigens het miserabele vervolg Gremlins 2: The New Batch (1990), waarin men probeert hetzelfde soort verhaal op te schalen naar een New Yorkse setting. Dat groter niet altijd beter betekent gaat hier méér dan op… Houd het daarom bij deze eerste film, en beleef hoe heerlijk subversief Hollywood rond de feestdagen kon zijn in die verre jaren 80, lang lang geleden.

Gremlins het perfecte voorbeeld waar horror en komedie zeer geslaagd bij elkaar komen. Film begint geweldig en het zowel het goede als het kwade zijn zeer genietbaar. Heerlijke film!

UItstekende film over een jongen die van zijn vader een bijzonder cadeau krijgt, met een aantal regels. Een geslaagde mix tussen horror en komedie met ook een fijne kerstsfeer. Onderhoudend, vermakelijk en met leuke speical effects (Gizmo en de gremlins zien er ook goed uit). Jeugdsentiment bij uitstek en na de zoveelste herziening zijn 4.0 sterren toch net op zijn plaats voor deze jaren '80 klassieker.

Gremlins (1984)

De aller mooiste en leukste 80s classic gemaakt met de aller mooiste kerst sfeer ooit

De hele cast is geweldig Zack Galligan is fantastisch als Billy Peltzer en ook Phoebe Cates als Kate Beringer en ook Corey Feldman als Pete Fountaine

En ook de film muziek is prachtig

Chris Walas heeft met Gizmo en de Gremlins legendarische poppen gemaakt

Dit is echt een film die je kan blijven kijken !

Samen met E.T. The Extra Terrestrial

En Gremlins 2 The New Batch is ook wel leuk maar lang niet zo leuk als de eerste bij de tweede is de leuke kerst sfeer er jammer genoeg volledig uit

In de 80s had je horror-blockbusters die er toch wat in slaagden om horror en komedie samen te brengen en zichzelf niet al te serieus zagen. Na Piranha in 1978 als antwoord op Jaws, had je in de 80s films als Child's Play, Critters, Tremors en ook deze Gremlins. Jeugdnostalgie dat ik als kind eng en charmant tegelijk vond. Heerlijke foute horror met de nodige humor, in de settings van kerstmis. De film slaagt er vrij goed in om horror en komedie in een mooie balans te brengen. Met de gremlins in het collectieve filmgeheugen.

Heerlijke wegkijk film!

Ergens krijg ik er een beetje Home Alone Vibes van, totdat je Gizmo ziet. Dan besef je dat het geen Home Alone is maar een ander soort film.
Gizmo is enorm schattig natuurlijk maar de dingen die uit Gizmo komen zijn minder schattig...

Topfilm op Horror en kerstgebied!
4 sterren van mij.