Ryan's Daughter (1970)

Na de River Kwai, Lawrence of Arabia en Dr. Zhivago was dit een tegenvaller van het team Lean en schrijver Bolt. Een beetje leeg allemaal : teveel moeite voor weinig.

Voor de liefhebbers van het epische genre toch best aardig om te zien.

Toegegeven: niet van het niveau van The River Kwai of Lawrence, maar ik was toch nog aangenaam verrast. Vooral na de felle kritieken die de film indertijd kreeg: die zouden er grotendeels de oorzaak van zijn dat David Lean pas veertien jaar later een nieuwe film draaide

erg teleurstellende film, die slechts op enkele momenten boeide. 'the big angry mob' (bijna compleet met hooivorken en fakkels) begon me op een gegeven moment een beetje de keel uit te hangen.

vooruit, toch nog 3 sterren....

Lean maakte telkens opnieuw dezelfde film maar dan in een andere setting. Deze keer was de plaats Ierland en de historische achtergebeurtenis de vrijheidsstrijd van de Ieren.

Het verhaaltje dat de film moet dragen is weer een goedkoop liefdesdrama, zo uit de bouquet-reeks geplukt.

Dit had nog wel een goede film kunnen opleveren als Lean zich had beperkt tot zowat 90 minuten en niet per se een groots dramatisch epos had willen scheppen . Maar in navolging van zijn vorige successen heeft hij Ryan's daughter weer uitgesponnen tot een (langdradig) epos van zowat 3 uren. Het verhaal is gewoon niet sterk genoeg om drie uur te boeien.

De truukjes om alles nog wat te overdramatiseren werken in deze film echt storend: het steeds weerkerend zeer bombastisch muziekthema van Jarre, de beelden van de overweldigende Ierse kust, de over-getypeerde karakters (bijna karikaturen) ...

Te is nooit goed (behalve in tevreden). En deze film is gewoon te. Te over- dramatisch, te lang, te karikaturaal...

2*

Erg goed idee om deze film te zien als je in Ierland bent. Mooie shots van de Cliffs of Moher en The Burren. Meer dan een mooie natuurfilm wordt het echter niet. Op een gegeven moment begin je je te storen aan de houding van Rose en haar escapades. Ook "the side story" van de Ierse opstand komt niet goed uit de verf. Waarschijnlijk door de sfeer en het feit dat ik in Ierland zit toch nog. 3,0*

Zeer langdradige film die romance en oorlog combineert maar hoe dan ook toch wel boven het gemiddelde uitsteekt.

Mooie romantische film tegen de achtergrond van het Ierse verzet tegen de Britse overheersing tijdens de Eerste Wereldoorlog. Regisseur David Lean is een rasverteller en neemt er zoals altijd de tijd voor (meer dan 3 uur), maar ik heb me geen minuut verveeld. Sterke karaktertekeningen en prachtige cinematografie. Vooral de opnames van de storm zijn heel mooi.

Eén van regisseur David Lean's mindere films, maar gezien zijn indrukwekkende oeuvre houdt dat slechts in dat dit gewoonweg goed is, maar niet geweldig. De epische aanpak van het relatief simpele verhaaltje werkt niet overal even goed. Bepaalde momenten zijn te overdreven en dik aangezet. Het akteerwerk is gelukkig overwegend prima en visueel is de film nog steeds bijzonder overweldigend. De weidse ierse landschappen spatten van het scherm af, met ongelooflijk oog voor detail. En wat een prachtige belichting. Vooral de climactische storm, met torenhoge golven die op de kust beuken, is onvergetelijk. De voorlaatste film van Lean, die na deze 'flop' pas veertien jaar later zijn laatste film zou maken.

Als je mij naar een voorbeeld vraagt van een miskend meesterwerk, denk ik meteen aan Ryan's Daughter. In 1970 was de New York Film Critics Circle David Lean vijandig gezind. Mogelijk was het succes van Doctor Zhivago hun in het verkeerde keelgat geschoten. Lean trok zich dit zo aan dat hij meer dan tien jaar geen film meer zou maken.

Het verhaal speelt zich af in een klein dorpje aan de Ierse westkust in 1916. De Ierse onafhankelijkheidsstrijd woedde volop. De Paasopstand was bloedig neergeslagen door het Britse leger. De IRB (Irish Republican Brotherhood) was de rechtstreekse voorloper van de IRA (opgericht in 1919). In 1922 zouden drie van de vier Ierse provincies zich afscheiden van het Verenigd Koninkrijk en de republiek Ierland vormen.

Father Collins (Trevor Howard), de katholieke priester, heeft een groot moreel gezag. Roddeltantes houden elke verdachte beweging van de dorpelingen in de gaten. Pubeigenaar Tom Ryan (Leo McKern) doet zich voor als een Iers-nationalist, maar laat zich als informant betalen door het Engelse leger. Commander Tim O'Leary (Barry Foster) van de IRB smokkelt wapens die onder andere geleverd worden door de Duitsers ("the Jerries"). De Engelse majoor Randolph Doryan (Christopher Jones) lijdt aan shellshock, een trauma dat veel voorkwam bij frontsoldaten tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Tegen deze historische achtergrond speelt zich het verhaal af van de driehoeksverhouding van Tom Ryans dochter Rosy (Sarah Miles). Dit personage is losjes gebaseerd op Madame Bovary. Scenarist Robert Bolt wilde oorspronkelijk Flauberts roman adapteren, maar uiteindelijk kozen ze voor een origineel scenario.

Door het lezen van sentimentele liefdesromannetjes en uit verveling ontwikkelt Rosy romantische fantasieën. "Doing nothing is a dangerous occupation," waarschuwt Father Collins. Ze trouwt met de saaie dorpsonderwijzer Charles Shaughnessy (Robert Mitchum) en begint een affaire met majoor Doryan. Tijdens haar huwelijksnacht wordt ze ontmaagd zonder enige passie, met bedekt bovenlichaam, seks in functie van de voortplanting binnen het huwelijk. Tijdens haar overspelige vrijpartij op het strand daarentegen spatten de vonken ervan af.

De chronologische verteltrant wordt een paar keer doorbroken. We zien enkele flashbacks van majoor Doryan aan het front van Passendale. Wanneer Charles als achterdochtige echtgenoot de voetsporen in het zand volgt, ziet hij voor zijn geestesoog wat voor scène zich daar ongeveer afgespeeld moet hebben. Hierdoor ontstaat dramatische ironie: Rosy weet niet dat haar man haar doorheeft, maar wij als toeschouwer weten het wel.

Een deel van het verhaal beleven we door de ogen van dorpsgek Michael (John Mills), de man die alles ziet maar niets begrijpt. Hij imiteert majoor Doryan in de hoop dat hij ook succes zal hebben bij Rosy, zonder te beseffen dat deze hem afstotelijk vindt.

In enkele scènes zien we de dorpsgemeenschap collectief optreden: tijdens de storm en in een vlaag van massahysterie die zich tegen vermeende verraadster Rosy richt. De grootschaligheid van deze scènes herinnert aan de vroegere epische films van David Lean. Op de set hebben ze een volledig Iers dorp nagebouwd, niet slechts enkele façades. Enkele goedweerscènes zijn in Zuid-Afrika opgenomen. Andere scènes hebben een intiem karakter. De beste dialogen zijn de vertrouwelijke gesprekken die Father Collins voert met Rosy ("the satisfaction of the flesh") en met Charles.

In tegenstelling tot Emma Bovary pleegt Rosy geen zelfmoord, maar wel haar minnaar. Op het einde verlaten ze dorp. Father Collins raadt hun aan om niet te scheiden.

Omdat Sarah Miles als vrouw van de scenarist niet van favoritisme beschuldigd wilde worden, vroeg ze om elke beschikbare actrice een auditie te geven. Niemand had deze rol echter beter kunnen spelen. David Mitchum, die met zelfmoordplannen rondliep, speelde voor één keer niet de schurk maar een personage met een bezadigd karakter. Geweldige nevenrollen zijn er voor Trevor Howard en John Mills.

Maurice Jarre leverde opnieuw een puike soundtrack af.

De beelden van de natuur (landschappen en het water) imponeerden, maar het ingetogen, poëtische, doch simpele en magere verhaal van dit epische drama, over een verboden liefde, was met z'n maar liefst 197 minuten teveel van het goede. Ik vond de cast uitermate sterk spelen.

Klassiekerzondag bracht deze keer Ryan's Daughter, een film die ik vorig jaar op de kop tikte bij een kringloopwinkel die wel vaker klassiekers en andere zeldzaamheden liggen heeft. De titel kende ik niet maar het risico om hem te laten liggen durfde ik niet. Gisteravond de film uiteindelijk maar eens opgestart, behoorlijk vroeg wat dat betreft vanwege zijn aanzienlijke speelduur, in een poging me te laten verrassen.

Groots, Iers en wat een prachtige omgeving. Het mag wel gezegd worden dat deze uitgave op dvd van goede kwaliteit is en een pluspunt voor natuur en omgeving. Blijkt dat praktisch alles op locatie in Ierland geschoten is. Tevens fraai is het dorpje waar zich alles afspeelt. Hoewel de Eerste Wereldoorlog ver weg lijkt zijn daar wel al de stekeligheden tussen de Ierse bevolking en de Engelse bezetting en controle. Iets dat gedurende de film en een aantal gebeurtenissen er niet beter op wordt. Fraai is toch zeker het verhaal met alle spanningen en acties die er op volgen.

Jammer is toch de aanzienlijke lengte voor een verhaal dat best een uur korter had kunnen zijn. De film met zijn drie uur en een kwartier is dan ook welhaast tempo loos te noemen en dat is best jammer. Er wordt voor sommige dingen echt veel te veel tijd genomen en dat terwijl er soms amper iets gebeurt. Dan is er de werkelijk opmerkelijke keuze qua muziek die verdacht veel op marsmuziek lijkt en totaal niet past bij de spanning en soms nare gebeurtenissen.

Ryan's Daughter verdient een krappevoldoende wat mij betreft voor de moeite en vooral de landschappen zijn welhaast een reden om te kijken maar verder was dit niet aan mij besteed.