L'Emploi du Temps (2001)

Jammer dat blijkbaar nog maar weinigen deze film hebben gezien. Ik was in ieder geval diep onder de indruk. Laat ik een poging wagen uit te leggen waarom.

Voor mij was L’Emploi Du Temps een ontroerend portret, vol compassie, van een man die zijn baan verliest en dat zozeer als gezichtsverlies beschouwt dat hij het niet durft te vertellen aan zijn omgeving. Heel ingetogen toont de film hoe je soms, ondanks een begripvolle en liefhebbende omgeving, onder een door jezelf (maar indirect door de maatschappij) opgelegde zachte, maar dwingende druk kunt lijden. Ik vond het (sociaal-)psychologisch interessant, maatschappelijk relevant en actueel, maar bovenal bloedmooi!

Mooi verhaal van een man die zijn eigen leugen leeft. Als je eenmaal aan zoiets begint, kun je dan nog op tijd terugkeren van je leugen? Het antwoord is ja, want op t einde wordt mooi weergegeven, dat hij eigenlijk niets te vrezen had. Wat deed je in die 7 maanden dat je geen werk had? "even op adem komen na mijn ontslag, even pauze nemen..." Maakt de nieuwe werkgever niet uit en hij krijgt een nieuwe topfunctie.
Regisseur had ook kunnen kiezen voor het volgende einde: man barst in tranen uit/breekt emotioneel compleet, vrouw verlaat hem incluis kinderen en hij pleegt zelfmoord.

De ernstige kant van het verhaal is dat dit zeker ook wel in onze hedendaagse leven gebeurt, zij het soms in het klein, zij het net als in dit geval om even wat grotere dingen. Geld is ook niet alles, is ook een onderliggende moralistische gedachte in dit verhaal.

***1/2

Of erger nog: de man vermoordt zijn vrouw en kinderen voordat hij zelfmoord pleegt.... Dat is namelijk wat er in werkelijkheid gebeurde. Op hetzelfde verhaal is trouwens ook l'Adversaire gebaseerd, dat wel zo schijnt te eindigen.

Overigens vond ik het einde van deze film al tragisch genoeg: Vincent krijgt inderdaad een nieuwe topbaan, alsof het niets is. Maar kan hij dat wel aan? Geeft hij nu niet opnieuw toe aan het verwachtingspatroon van 'de maatschappij'? En leeft hij nu dus niet evengoed een leugen?

Goede en realistische film over schaamte naar je omgeving. Het thema "je baan verliezen" is erg goed uitgewerkt waarbij de hoofdrolspeler ongelofelijk overtuigend uit de verf komt. Zo erg zelfs dat je behoorlijk met het personage gaat meevoelen. Ook al bedriegt hij de omgeving om zich heen, je zult hem nooit een onsympathieke man vinden. De film is nogal somber, dus niet voor elke gelegenheid. 4,5*

Winnaar Gouden Leeuw, staat er met grote bombarie op de dvd-cover [wat niet waar blijkt te zijn overigens, maar voor mij wel de reden was de dvd uit de uitverkoopbakken te filtreren].

Het was in ieder geval geen slechte aankoop, want ik vond het een bewonderenswaardig script met een extreem goede hoofdrolspeler. Het laatste kwartier is van uitzonderlijke klasse.

Een van de betere Franse auteur-drama's van deze eeuw. Geef het eens een kans als je hem tegenkomt. Dikke vier sterren, en eens op zoek gaan naar zusje/broertje L'Adversaire.

Hele aardige film die qua tempo af en toe wel heel erg inzakte. Het plot is geniaal maar er zat weinig ontwikkeling in het verhaal in de tweede helft van de film. Het laatste kwartier van de film vond ook ik zeer sterk.

3,5*

Vrij indrukwekkende en ontroerende film over het keurslijf waar een mens in wordt geacht te leven - of zichzelf in dwingt te leven -, de pogingen tot ontsnapping hieraan en de leugens die zich onvermijdelijk opstapelen om vervolgens boven te komen drijven. Laurent Cantet kiest nadrukkelijk voor een intuïtieve benadering, waarin hij met zijn camera mooi registreert en vooral subtiel op afstand blijft, maar op de juiste momenten dichtbij komt. Hierdoor werd de wereld van Vincent langzaam maar zeker mijn wereld en voelde ik de film me steeds meer bedrukken. Het einde is in al zijn subtiliteit toch een erg zware climax.

Qua thematiek deed L'Emploi du Temps me erg denken aan Haneke's Der Siebente Kontinent. Die verstikking ontaard daar echter in een andere climax en is zwartgalliger en radicaler. Dat is dan direct mijn enige bedenken bij deze film. Soms miste ik de hand van de regisseur en vond ik alles wat te veel op zijn beloop blijvend, was het misschien niet radicaal genoeg.

Hoewel ik al eens eerder een film gezien had met een soortgelijk verhaal (l'Adversaire). Had ik nu niet het gevoel dat ik naar een soort gelijk iets was aan het kijken. De film kan makkelijk op eigen benen staan en laat goed zien wat een mens tot in staat is als hij geen werk meer heeft. Vooral de schaamte om het niet te durven vertellen en steeds verder doordraaien in de maatschappij kwam sterk naar voren. Leven in je eigen gemaakte leugen. Hoewel er plots een omkeer in het verhaal kwam en de man een baan aangeboden kreeg voelde dat niet helemaal lekker aan. Het einde leek gewoon niet hoopvol en ik had sterk het gevoel dat hij weer terecht kwam in hetzelfde wereldje van het niet kunnen volbrengen van zijn verwachtingspatroon tegenover de rest. Maar dat kan een verkeerd gevoel zijn.

Dus een sterk innerlijk conflict maar met een wat stijlvollere regie en enige spannende plotwist kon het misschien nog beter zijn. Nu leek het soms op een ietwat saaie vertelling. Niet dat verkeerd is maar het voelde aan alsof de regisseur niet alles eruit heeft gehaald wat erin zat.

Moeilijk maar interessant gegeven, boeiend en zeer filmisch gebracht : mooi camerawerk, mooie muziek, goede acteurs.

Zeer genietbaar.

Voor iedereen die met meer kennis over de regisseur in oktober naar de Gouden Palm Entre les murs wil gaan kijken.

De openingsscène en op één na laatste scène doen denken aan American car (2004) van de Belgische videokunstenaar David Claerbout: het vaste camerastandpunt van op de achterbank met zicht door de vooruit. In de openingsscène glijdt de mist voorbij, net als het licht of de wind in de verstilde installaties van Claerbout.

De film steunt op uitgekiende psychologische relaties waar de Franse film een patent op heeft. De aanhankelijke kleine die het nog niet begrijpt, de pientere dochter en puberende tiener, druk van de vader die het wel 'heeft gemaakt' en Vincents haat-liefdeverhouding met hem, enz. (om maar een paar zaken te noemen) De scène naar het einde toe waarin het gezin blok vormt tegen de vader baadt in een surreële sfeer vol onderhuidse spanning.
Aanvankelijk had ik Vincent liever in het zwarte gat zien verdwijnen als laatste scène, maar het officiële einde (de vader regelt een job) onderstreept inderdaad misschien beter de thematiek van de film. De kern van het probleem ligt in het systeem, onze cultuur en maatschappij. Constant word je gevraagd: 'Wat doe je (voor werk)?', 'Hoe gaat het op je werk?', of staat het goed om te zeggen: 'Ik heb veel werk.' We definiëren elkaar aan de hand van het werk. De wagen van de nomadische antiheld is zijn cocon, onderweg zit je in een soort vrije transitzone tussen verwachtingen in.

Naast de Jean Claude Romandaffaire van januari 1993, waarvan ook Nicole Garcia in L'adversaire vertrekt, deed de film me ook denken aan Der Letzte Mann van F.W. Murnau uit 1924. In die kammerspielfilm, eveneens de "eerste" film waarin de camera vrij beweegt, verliest Emil Jannings door zijn ontslag als hotelportier ook zijn kostuum als statussymbool in zijn buurt.

Ik heb gisteren de film bekeken op dvd en ik heb me stierlijk verveeld.
Geen moment kon ik begrip obrengen voor deze man die slaapwandelde door zijn eigen leven en die blijkbaar heel zijn omgeving meesleepte in zijn lethargie. De vrouw die er uiteindelijk achter komt maar hem nooit confronteert. Nee, ze wacht tot hij thuiskomt en zegt dan vervolgens maar niets omdat zijn vriendelijke weldoener er toevallig bij is. Allemaal heel frustrerend. Ik beweer niet dat mensen mùoet handelen en reageren zoals IK dat zou willen, maar als dat dan anders is zou ik graag een beetje inzicht krijgen. Nu kon er geen greintje medeleven bij mij gewekt worden voor ...ja, voor wie of wat eigenlijk? Slachtoffer van de maatschappij? Laat me niet lachen.
Zelfs een ontknoping wordt ons bespaard. De nachtmerrie gaat gewoon verder.

Prachtige film vond ik het. Nog een tikje mooier dan Cantets nieuwste die ik een paar dagen terug zag. Recoing is geweldig. De film schakelt knap heen en weer tussen subjectievere gevoelsscenes, zoals Vincent die door het Zwitserse kantoor wandelt of zich enorm eenzaam voelt als hij zijn vrouw in de bergen niet meer ziet en meer traditionele dialoogscenes. Ook veel mooie bijrollen en een geweldig laatste kwartier met een einde dat me droevig maakte. De confrontatie met z'n gezin ervoor is ontroerend en spannend.


4.0*, dik.

De actualiteit van vandaag vertoont opvallende gelijkenissen met deze film. Wie L'Emploi du Temps gezien heeft, zal Madoff blijven veroordelen, maar kan zich wellicht ook een beetje in hem verplaatsen.

Hans Beerekamp kan er morgen zo mee in DWDD's "Stoel van Steinz".

Ik vond het allemaal net niet, laatste kwartier maakte wel een hoop goed. Uitgangspunt was niet moeilijk alleen snapte niet helemaal waar de regisseur naar toe wilde.

Muziek vond ik ook niet zo.. Leuke overgangen en het acteerwerk redde de film wel.

Verder duurde het me net iets telang allemaal ook.

Mwa iets meer van verwacht eigelijk.

2,5*

Toen ik vorig jaar het basisgegeven van (het wat mij betreft ernstig overschatte) Tokyo Sonata zo goed vond, wist ik niet dat dit gegeven al eens eerder en veel beter was uitgewerkt. Want de man die in L’emploi du temps werkloos wordt en zijn familie niets zegt is vele malen echter, herkenbaarder en tragischer. In plaats van een beetje slacken gaat de man doen alsof hij werkt en weet zo mensen nog best wat geld af te troggelen. Film laat zich lezen als een allegorie over de prestatiemaatschappij, waar zelfs hard werkende, intelligente mensen het onderspit kunnen delven. Mooie bijrollen, prima script, sterke film.

Dat einde was mijn inziens juist een belangrijke verklaring voor z'n gedrag. Je ziet dat het niet alleen het gezichtsverlies was dat hem er van weerhield om open kaart met z'n vrouw te spelen, er was meer. Je ziet z'n weerzin, ook bij die sollicitatie. Ik denk dat z'n leugens deels voortkwamen uit het verlangen om maar niet dat werk te hoeven doen. Ik weet niet of dat dan weer voortkwam uit z'n gebrek aan zelfvertrouwen, stress gevoeligheid of algemene desinteresse maar dat maakt ook niet zo veel uit. Z'n lichaamstaal tijdens die sollicitatie zegt in ieder geval meer dan duizend woorden.

Al met al een ontroerend geheel, erg sterk geacteerd en puike cameravoering.

4 *

Ik had precies dezelfde indruk als Verhoeven. De weerzin in zijn lichaamstaal kwam volgens mij voort uit angst, maar hij zwichtte opnieuw voor de maatschappelijke druk.

Meesterlijk top.

*4.25

Solide film waarvan de premisse iets meer verwachtingen schept dan waargemaakt worden. Vader van het gezin raakt werkloos, maar vertelt tegen zijn familie dat ie zelf ontslag genomen heeft en een belangrijke functie vervult binnen de UN. Ondertussen tuigt ie een heel web van leugens op tegen zijn familie en vrienden en begeeft ie zich in de meer dubieuzere zaken om toch maar aan het geld te komen. Mededogen voor de hoofdpersoon hoeft je niet te hebben, want het is echt een oen. Had dus iets hogere verwachtingen van te voren van deze film. Met zo'n onderwerp als dit kun je wel iets pakkends maken, maar zo steengoed was het nou ook weer niet, wel onderhoudend.

L'emploi du Temps kun je in het kort samenvatten als het verhaal van een man, die doet alsof hij druk is met zijn werk, maar ondertussen doet hij helemaal niets. Vincent houdt de schijn op en doet dat vooral omdat hij bang is zijn naaste omgeving en dan in het bijzonder zijn ouders, vrouw en kinderen, teleur te stellen.

Cantet bouwt het verhaal rustig op, zodat we uitgebreid kennis kunnen maken met Vincent. Vincent wordt overigens uitstekend neergezet door Aurélien Recoing. Aan de ene kant is hij onbetrouwbaar en vertelt hij leugens, maar aan de andere kant vind ik hem ook iets zieligs en meelijwekkend over zich heen hebben. Telkens zat ik me zelf af te vragen waarom hij het nu gewoon niet verteld, in plaats van steeds meer weer de leugen te leven. Dat komt ook omdat zijn naaste familie ontzettend lief is. In het bijzonder zijn vrouw Muriel, die ook zeer sterk wordt neergezet door Karin Viard en met wie ik ook steeds meer medelijden begon te krijgen.

Tussendoor voegt Cantet maatschappelijke kritiek in het verhaal toe, maar bovenal weet hij het verhaal bijna de gehele speelduur boeiend te houden. Richting het einde wordt het zelfs ontzettend sterk, met als absolute uitschieter de laatste tien minuten. Even was ik bang dat Vincent zelfmoord ging plegen, iets wat ik trouwens niet bij de toon van de film vond passen, maar dat gebeurde niet. Het echte einde met de sollicitatie, waaruit opnieuw de onzeker en onwilligheid van Vincent blijkt, ondanks dat hij een geweldige nieuwe kans krijgt, is wel een geweldig einde van deze boeiende film.

4,0*

Grijze, prettig deprimerende film die goed de toenemende wanhoop van de, in het emotionele niemandsland verkerende, hoofdpersoon weergeeft.

Een boeiende roadtrip langs anonieme hotels, kantoren en winkelcentra. Dit onder een nooit veranderend somber wolkendek met een hoofdpersoon die stukje bij beetje steeds verder in het nauw gedreven wordt door de leugen waarin hij leeft.

Erg goed! 4*

Dit zijn de het soort beknopte, scherpe verwoordingen die me nog tot een herbekijken zouden kunnen verleiden.

Een schitterende Aurélien Recoing als man in een midlife-crisis, die op zichzelf teruggeworpen, voor belangrijke keuzes in zijn leven komt te staan. De fantastische fotografie en regie geven een beklemmend beeld, met de 'grauwe' Franse Alpen als decor. Laurent Cantet kiest voor een bijzondere aanpak. 4*

Boeiende film die zo nu en dan schuurt door het kijken naar het geworstel van een man die angstvallig een façade in stand probeert te houden. Gaandeweg krijg ik meer sympathie voor de hoofdpersoon door het acteerwerk van de heer Recoing, een prestatie.

Vrees van niet opstaan! Niet om te vallen.

Elke middag klokslag 12,00 h zit hij in de refter zijn broodje aan het eten. Niemand die hem echt kent, niemand die weet wat hij precies doet in het bedrijf; een collega denken we, van één of ander departement. Maar misschien is hij wel zoals Vincent, onze held in de meesterlijke film l'emploi du temps. Tot zover de inleiding. Bekijk eerst de film. Het is namelijk een film die U onbevangen moet zien, zonder voorkennis zodat U langzaam kan ontdekken hoe de vork in de steel zit. Want die verwondering maakt deel uit van het plan van de film. Geniet van de film en tot straks.

We zijn nu twee uur later. U heeft Vincent leren kennen op het moment dat hij in de auto slaapt, ergens op een grauwe morgen op een autostrade parking. Hij belt met zijn vrouw, ze spreken over zijn zaken afspraken, misschien is hij vanavond thuis. Volgende scene : u heeft hem zien hem rijden op de autostrade, een spelletje racen met een trein. Hij belt terug naar huis, de meeting is niet goed gegaan, ze moeten verder onderhandelen vanavond, hij zal pas morgen terug zijn. Nu beginnen we te beseffen dat er iets niet pluis is met Vincent. En een paar scenes verder zijn we zeker. Vincent is namelijk ontslagen maar kan het niet thuis vertellen en doet alsof hij nog aan het werk is. Geniaal is het feit dat cineast Cantet het verhaal begint ergens midden in de actie. Er zijn dus niet de obligate inleidingen zoals een scene over zijn comfortabel leven, een scene over zijn ontslag, een scene over de depressie , etc nee, we worden in het ongewisse gelaten tot de ware toedracht langzaam insijpelt. Zijn gezin en familie echter denken dat hij nog altijd werkt. Meer nog, Hij laat hun geloven dat hij een nieuwe succesvolle job heeft bij UNESCO want Vincent geraakt verstrikt in zijn eigen leugens. L'emploi du temps is een mokerslag van maatschappij kritiek; de mens staat zodanig onder sociale druk om te slagen, om succesvol te zijn, om in het rijtje te lopen dat wanneer dit weg valt men dit niet wil onder ogen zien. We zijn geprogrammeerd om te functioneren volgens de opgelegde regels van de maatschappij. Vandaar de titel dat vrij vertaald ‘werkrooster’ betekent. Laurent Cantet is misschien een onbekende filmmaker. LDT was zijn tweede volwaardige film en had toen slechts de achterban van Cahiers du cinema (waaronder yours truly) als publiek. Het tij leek te keren in 2008. Hij mocht voor Entre les murs de begeerde Palme d'or (onder luid applaus van de Franse pers) in ontvangst nemen. Hij was immers de eerste fransman sinds 1987– het Franse volkslied zal hier en daar wel te horen zijn geweest – die deze eer te beurt viel. Toch was dit niet de start van een roemrijke carrière. Het was zelfs een lange tijd stil en pas na 4 jaar kwam hij terug met een film – Foxfire - die zich afspeelt in USA. Het publiek haakte af en de film stierf een stille dood in de zalen. De reden voor het lauwe onthaal was dat hij sinds Entre les murs voor een radicalere documentaire aanpak koos waardoor er weinig of geen plot te bekennen valt maar vooral focust op karakterontleding waarin omgeving bepalend is. Het gevolg is dat zijn films nu slechts op festivals te zien zijn en zo blijft Laurent Cantet voor het grote publiek nog steeds een nobele onbekende. Alhoewel LDT ook al sporen van zijn documentaire aanpak bevat (Cantet baseerde zich op een waargebeurd verhaal maar hij schrapte het sensationele einde) zijn het toch vooral de inventieve filmische middelen – O Ironie - die de film een grote impact geven. Het scenario is opgebouwd als een soort – wat de Fransen noemen - polar nl een politie thriller. Vincent kan elk moment ontmaskerd worden en zeker op het einde bezit de film een intense spanning (die verbluffende scene waarin de bezorgde stem van de vrouw in de gsm klinkt terwijl Vincent wegloopt de nacht in). De wanhoop en angst van Vincent worden vertaald door de prachtige muziek (die melancholie snijdt diep in je ziel) van Jocelyn Pook. Grijs kleurenpalet benadrukt de gemoedstoestand van Vincent. Maar wat de film groots maakt, is die fabuleuze epiloog nl geen verzoening met gezin of familie maar een sollicitatie gesprek waarin Vincent met dat venijnige lachje zegt ; je n’ai pas de peur – hij stapt opnieuw in de mallemolen, de wereld draait verder en we weten niet of hij het deze keer zal halen. Mensen zoals Vincent komen we misschien elke dag tegen. De buurman, de winkelbediende, de collega in de refter. Niemand is wat hij lijkt te zijn. En dat is de angst waarmee de film ons achterlaat.

Een uittreksel uit mijn boek 'mijn 100 favoriete films' met op nr 73 : L'emploi du temps

 

Mooie subtiele film met een einde dat in eerste instantie wat tegenviel, maar dat bij nader inzien toch wel perfect is: Vincent raakt bijna terloops weer verstrikt in leugens en hoge verwachtingen. Ik kon alleen helemaal niks met de verhaallijn met die smokkelaar, vond het te ongeloofwaardig, totaal niet passen bij de persoonlijkheid van Vincent. Dat weerhoudt me toch van het geven van een hogere score.