Sanshô Dayû (1954)

De tand des tijds is naar mijn gevoel niet vriendelijk geweest voor deze film. Het an sich beklijvende drama over uitbuiting en moed wordt geen goed gedaan door een vorm van overacting, die ik eerder ben tegengekomen in samoeraifilms van Akira Kurosawa. Ik moet wel zeggen dat dat enigszins gecompenseerd wordt door een aantal fraaie scènes, in het bijzonder die waarin Anju na haar ontsnapping het water inloopt. Een mooie film, maar ik heb betere gezien uit hetzelfde tijdsgewricht.

Mizoguchi vertelt met soms prachtige beelden van manshoge wuivende grashalmen, nauwe bospaadjes en weidse stranden een triest verhaal over kinderen die als slaven worden verhandeld. Sterke scene trouwens als ze op de bootjes worden gezet. Ik hoopte dat Zushio later nog zou afrekenen met die valse heks, maar daarmee zou ik waarschijnlijk de onderliggende boodschap van de film niet hebben begrepen. Want het is geen wraakfilm, maar eerder een soort innerlijke reis, waarin de vraag gesteld wordt of je je persoonlijkheid laat beïnvloeden door externe omstandigheden, of weet je ondanks alles een goed mens te zijn en te blijven? Zushio kiest in eerste instantie voor opportunisme, maar als hij door zijn zusje tot de orde wordt geroepen komt hij tot inkeer. De beloning is er echter niet want zijn zusje pleegt zelfmoord, zijn vader blijkt gestorven en zijn moeder is ook niet helemaal okselfris meer.

Overigens vond ik de ontsnappingsscène wel nogal vreemd. Anju zegt dat Zushio alleen moet gaan omdat hij dan meer kans heeft te ontsnappen, en offert zichzelf op. Maar dan vraagt ze bij het afscheid of hij de stervende vrouw mee kan nemen. Daarmee worden de kansen van Zushio weer behoorlijk klein, en bovendien had ze dan natuurlijk net zo goed zelf ook kunnen meegaan. Later in het kamp hoort ze dat ze waarschijnlijk gemarteld wordt en besluit ze weer te ontsnappen (net zo makkelijk, van bewakers geen spoor), om vervolgens een eind aan haar leven te maken. Dit leek me te voorkomen en dus een beetje onnodig.

Mnee.

Dit type Japanse klassieker is echt niet aan mij besteed. Ik kijk ze niet al te vaak, misschien is het daarom dat ik mij er blijf over verbazen hoe weinig subtiel het allemaal is. Van de luide, vaak schelle muziek tot het dik aangezette acteerwerk en het te dramatische verhaaltje (dat voor z'n vorm op een véél te serieuze manier uitgewerkt wordt), het doet me helemaal niks.

Dat dit dan ook nog eens 120 minuten moet duren is al helemaal van de gekke, want zoveel materiaal is er ook niet om doorheen te raken. Het is vooral het tempo van deze film dat de speelduur beïnvloed, en buiten eens een leuk shotje van wat mist is er helemaal niks om die twee uur vlot door te komen.

Ik vond het vooral een erg vervelende film, maar dat gevoel heb ik bij wel meer Mizoguchi's blijkbaar. Net als bij de meeste Kurosawas die zich binnen deze setting afspelen trouwens. Ik vrees dat ik het hierbij weer even laat, mijn zin in dit soort klassiekers is wel weer even gestilt.

1.0*

De film is toch wel verouderd en ik had niet meteen een band met de personages. Maar het verhaal staat er nog wel en visueel kent de film zeker haar momenten. Ik hou wel van dit soort films. De oerlelijke affiche met meer tekst dan beeld, nodigt ook niet meteen uit om de film op te zoeken. Liefhebbers van Kurosawa zullen hier ook wel van genieten.

Ongeveer van hetzelfde niveau als Tales of Ugetsu. Ditmaal zonder bovennatuurlijke elementen, maar i.i.g. beklemmend en meeslepend tot aan het bitterzoete einde. Dat het leven een strijd is wordt in deze 'Jidaigeki' op confronterende wijze onderstreept. Het is een verhaal over middeleeuws (on)recht, zelfopoffering, individualisme en verlossing waarin de kinderen van een halsstarrige gouverneur in de slavernij belanden. Mizoguchi neemt duidelijk de tijd om het relaas uit de doeken te doen en creëert een bij wijlen dromerige sfeer die de fabel versterkt. Ook het camerawerk is verrassend goed, met veel crane shots en long takes die de personages centreren en het publiek probeert te betrekken met de beelden. Het acteerwerk is over het algemeen ingetogen en ligt in lijn met de sombere/fatalistische ondertoon. Verteerbaar, zij het enigszins uitgesponnen.