The Parallax View (1974)

Voor de tweede keer bekeken, hij bleef boeiend. Het is een film die weinig wil vertellen en veel wil laten zien. Weinig dialoog en expositie dus. Soms moet je erg goed op visuele hints letten. Het is een aparte stijl die intrigeert. De typische jaren 70 paranoia werkt erg goed. Echt spannend bij vlagen, niemand is te vertrouwen. De hoofdpersoon is bijna continue in gevaar maar de vijand heeft geen gezicht.

Het camerawerk is soms opvallend afstandelijk, laat weidse omgevingen zien, zowel in de stad als daarbuiten of in grote gebouwen en dit maakt veel indruk. Scenes die binnen kleinere kamers afspelen steken daar erg mager bij af.

Beatty is prima als gewezen bulldog reporter die zijn laatste kans ruikt iets belangrijks te ontdekken.

Bepaald snijwerk is slordig uitgevoerd (of gedaan bij gebrek aan goede beelden), bijvoorbeeld bij de dam. Je ziet iemand in een heel andere hoek plotseling een pistool vasthouden. Met een knullige actiescene erna. Die op het dak in het begin was dat ook, echt van dat rare Grieks Romeinse geworstel van acteurs die bang zijn elkaar pijn te doen.

In 1974 waren de VS nog de traumatische jaren ’60 aan het verwerken, een decennium waarin één president [JFK] was doodgeschoten, diens opvolger Johnson de controversiële oorlog in Vietnam begon, de geliefde senator en presidentskandidaat Bobby Kennedy en mensenrechtenactivist Martin Luther King waren vermoord en de pas herkozen president Nixon met de Watergate-affaire zijn eigen graf aan het graven was. Het optimisme van begin jaren ’60 was vervangen door een diep ingebed pessimisme, dat gepaard ging met een enorm wantrouwen tegen de autoriteiten en het sterke vermoeden dat de VS onderhevig was aan allerlei samenzweringen. The Parallax View, naar het boek van Loren Singer, speelt in op deze gevoelens.

De film begint in een toren waar een klein gezelschap, inclusief journalist Joseph Frady [Warren Beatty] en zijn collega en ex-vrouw Lee [Paula Prentiss] getuige is van de gruwelijke moord op een senator door één van de obers. De vermoedelijke dader [we zien niet wie het schot lost] vlucht het dak op, verliest in een worsteling met zijn achtervolgers het evenwicht, valt van het dak en komt om het leven. Een politieke aanslag waarbij de dader om het leven komt voor hij verhoord kan worden... hmm, dat klinkt ons bekend in de oren! Maar wij hebben gezien dat er nog een gewapende ober rondloopt die in de chaos weet te ontkomen. Vervolgens horen we de uitspraak van een onderzoekscommissie die met zekerheid concludeert dat de moord een éénmansactie was. En de voorzitter noemt in zijn verklaring het feit dat er veel samenzweringstheorieën de ronde doen. Inderdaad, dat klinkt als The Warren Commission. Kort na de uitspraak staat Lee, aangeslagen en ontredderd, bij Joseph voor de deur in de overtuiging dat ze haar leven niet zeker is. Joseph is bepaald niet onder de indruk, ook al is een flink aantal van de mensen die aanwezig waren bij de aanslag sindsdien bij allerlei ‘ongelukken’ om het leven gekomen. Maar wanneer Lee kort daarna – let op de geniale overgang – omkomt bij een auto-ongeluk, gaat Joseph op onderzoek uit.

Regisseur Alan J Pakula zet de toon in de openingsscène, die ook nu nog direct herinneringen oproept aan de moord op Bobby Kennedy: dit is een film waarin je weet dat het gevaar op de loer ligt, maar niet wanneer die toeslaat. Het is gefilmd als een documentaire, veelal op locatie en er is bijna geen filmmuziek. Een keuze die filmmakers anno nu nooit maken, maar die hier het realisme enorm versterkt en je constant het gevoel geeft dat je in de film zit, dat je er zelf bij bent. Dat is bijzonder effectief in de scène waarin Joseph in een vliegtuig stapt waarvan hij weet dat er een bom aan boord is die elk moment af kan gaan. Om de passagiers te kunnen redden moet hij de bemanning anoniem waarschuwen en zijn pogingen om dat te doen zijn inventief maar voeren ook de spanning tot enorme hoogten op. De scène waarin hij de plaats onderzoekt waar een man bij een middagje vissen is omgekomen, nabij een gigantische dam, is uniek in zijn soort en een typisch geval van ‘zo maken ze die tegenwoordig niet meer’, omdat de makers hier geen CGI tot hun beschikking.hadden. Het is een onvergetelijke scène, net als het moment waarop Joseph, alleen in een enorme zaal, de Parallax-test doet, een waanzinnige montage van beeld en muziek bedoeld als persoonlijkheidstekst. Maar dan is het nog wachten op de ongemeen spannende, schokkende finale waarin Pakula de suspense enorm opbouwt en je als kijker achterlaat in de wetenschap dat je getuige bent geweest van een meesterwerk, een unieke filmervaring die nog lang, heel lang in je hoofd zal blijven rondspoken.

En ook de scene waarin ze wat geheime zaken bespreken in een pretpark treintje blijft bij. Zie ik de huidige Bournes ook niet doen...

Schitterende film ! Het is zeer subjectief verteld, bijna uitsluitend door de ogen van de journalist Beatty; Je weet dus niet wat er allemaal is gebeurd in bepaalde scenes en dat maakt de paranoia compleet. Een voorbeeld : de ex-vrouw is bang dat iemand haar wil vermoorden en ze vertelt dit aan Beatty; Hij gelooft haar uiteraard niet en stelt haar gerust (zeer mooi beeld : op de achtergrond staan de personages achter een gordijn - zonder score) en dan : cut to het mortuarium (nu een close up van de ex-vrouw in een lijkzak - nu wel die dreigende prachtige score Michael Small). En een heleboel vragen komen nu op je af, natuurlijk. Idem voor de moordpoging van de agent bij de dam, de bom op de boot, etc. Een film met geniale beeldcomposities zoals hoe men de onderzoekscommissie in beeld brengt (met dank aan de fotografie van The prince of darkness Gordon Willis). En dan het einde ! Was deze film visionair ? Als je weet dat er nu 'sleepers' bestaan dan staan we toch niet zo veraf van The Parallax Corporation.

Wou hem graag zien na een mooie documentaire over Warren Beatty gezien te hebben, zie hier de docu: Warren Beatty - Een Hollywood obsessie gemist? Start met kijken op NPO Start - npostart.nl

Hele goede en sterke mysterieuse film uit de jaren 70 waar ik erg van hou! Een beetje te vergelijken met All The Presidents Men, Marathon Man en Three Days of the Condor.

Een tegenvallende thriller, die inspeelt op een paranoia dat als een rode draad door de Amerikaanse politiek loopt: een schier onafgebroken stroom aan complottheorieën.

Van een thriller mag je verwachten dat langzaam maar zeker de spanning opgevoerd wordt. Daarvan is in deze film nauwelijks sprake, vanuit welke invalshoek (parallax) je het plot ook bekijkt. Het aantal spannende momenten is op de vingers van één hand te tellen.

Regisseur Pakula heeft naar mijn mening aanzienlijk betere films op zijn naam staan (Klute; All the President’s Men).

Boeiende film. Op mijn laptop gezien. Dat is misschien wel een nadeel. Er waren toch een paar scènes in enorme gebouwen of bv. aan de stuwdam die zeker indrukwekkender zijn op groot scherm.

Film zit ingenieus in elkaar.

De regisseur Pakula heeft toch echt een aantal topfilms op zijn naam staan. Ik moet er zeker nog een paar ontdekken.

Criterion gaat deze 'doen'

Vond dit een spannende conspiracy-thriller met een onverwacht einde. Drie jaar na de brutale moord op een senator doet een journalist onderzoek naar een organisatie die moordenaars recruteert om politieke eliminaties uit te voeren. Strak geregisseerd door Pakula en met de nodige verrassingen die ik totaal niet zag aankomen. Hier kunnen hedendaagse filmmakers nog wat uit leren. Een 70s film die hoog scoort bij mij.

Eén van de beste politieke thrillers uit de invloedrijke jaren '70 - en dat zegt wat, daar dit decennium veel memorabele films in dit genre voortbracht. Alan J. Pakula's The Parallax View (1974) is een beklemmend voorbeeld van hoe ondoorzichtige groeperingen de politieke situatie, zelfs in een democratie, kunnen beïnvloeden en ondermijnen. In het geheim voeren zij hun gevaarlijke, nefaste agenda's uit, vaak handelend in opdracht van derden.

De film vormde de tweede productie in Pakula's zgn. Paranoia-Trilogie, voorafgegaan door Klute (1971) en gevolgd door All The President's Men (1976), over het Watergate-schandaal. Waar Klute persoonlijke (on)vrijheid centraal stelt, en de manier waarop machtige mensen deze proberen te beperken wanneer hen dat uitkomt, en waar All The President's Men handelt over de persvrijheid, of het gebrek daaraan wanneer politiek opportunisme illegale praktijken sanctioneert, neemt The Parallax View politieke moord als onderwerp. Niet voor niets luidde de tagline op het affiche voor deze film: "As American as apple pie", in combinatie met de afbeelding van iemand die wordt neergeschoten, in de kleuren van de Amerikaanse vlag.

Voor de goed verstaander wordt duidelijk: politieke moord kan in de VS bogen op een bedenkelijke historie, met als één van de meest bekende voorbeelden de moord op president Lincoln in 1865. Maar deze daad staat zeker niet op zichzelf, zoals de gewelddadige dood van president James Garfield (1881), William McKinley (1901), John F. Kennedy (1963) en senator Robert Kennedy (1968) aantoont. En daarbij dienen ook zeker de moord op de zwarte burgerrechten-activisten Macolm X (1965) en Martin Luther King (1968), evenals de aanslag op president Ronald Reagan (1981) niet te worden vergeten.

In belangrijke mate beïnvloed door de moorden op de beide Kennedy's, vertelt The Parallax View het verhaal van journalist Joseph Frady (Warren Beatty), die op een dag bezoek krijgt van collega Lee Carter (Paula Prentiss).

Zij is drie jaar daarvoor getuige geweest van de moord op een politiek kopstuk in Seattle, en sindsdien zijn zes andere getuigen van dit voorval onder mysterieuze omstandigheden gestorven. Carter vreest ook voor haar leven, iets dat door Frady in eerste instantie met scepsis wordt bezien. Als zij niet lang daarna inderdaad sterft, is Frady's interesse gewekt. Tijdens zijn onderzoek gaat hij undercover, en komt zo op het spoor van de Parallax Corporation, een schimmige organisatie die zich bezighoudt met de rekrutering, opleiding en inzet van moordenaars voor politieke doeleinden. Frady weet een aantal keren hun plannen te doorkruisen, maar langzaam maar zeker komen mensen binnen Parallax achter Frady's ware identiteit. Terwijl de dappere reporter zijn eenzame kruistocht tegen de machtige organisatie voortzet, begint het net zich steeds verder rondom Frady te sluiten.

Wat de film memorabel maakt, naast het prima acteerwerk van de gehele cast en de onheilspellende muziek van Michael Small, is de sublieme fotografie van cameraman Gordon Willis. In zijn accentuering van visuele patronen (lijnen, vlakken, reflecterende oppervlakken) en grote ruimten wordt de titel van de film benadrukt: 'parallax' verwijst naar de vertekening die optreedt wanneer een fotograaf door een zoeker van een camera kijkt. Op visuele wijze benadrukken DOP Willis en regisseur Pakula dat in deze film niets is wat het lijkt en dat de waarheid verborgen blijft. Dit blijkt al in de openingsbeelden van de film, waarin een Indiaanse totempaal het zicht beneemt op de Space Needle, een iconisch gebouw in Seattle en locus voor de eerste belangrijke gebeurtenis in de film.

Eveneens memorabel is de scène waarin Frady, undercover als sollicitant, een film bekijkt bij de Parallax organisatie. De beelden worden gecombineerd met de woorden: 'Father', 'Mother', 'Me', 'Love', 'Home', 'Country', 'God', 'Happiness'. De beelden worden in eerste instantie zo gemonteerd dat de woorden een positieve lading krijgen, maar gaandeweg neemt het montagetempo toe en worden de beelden gepresenteerd op een manier die de getoonde Amerikaanse Droom ondermijnt. Ook de gebruikte muziek is hier belangrijk: alternerend tussen marsmuziek en rockmuziek, in de VS vaak geassocieerd met respectievelijk politiek rechts en links. Middels dit soort visuele stimuli worden de potentiële Parallax-werknemers gehersenspoeld, en duidelijk gemaakt dat het inzetten van dodelijk geweld de enige manier is waarop zij hun land van de ondergang kunnen redden. Moord wordt zo een patriottische daad van verzet.

Naar deze montage-scène wordt kort verwezen in David Fincher's thriller The Game (1997), waarin miljonair Nicholas Van Orton (Michael Douglas) in de greep lijkt te zijn van een soortgelijke organisatie als de Parallax Corporation. Dit blijkt de opmaat voor een spannend, maar uiteindelijk melodramatisch en sentimenteel verhaal, dat nergens zo realistisch, onheilspellend en ijzingwekkend wordt als The Parallax View.

Alan J. Pakula's Paranoia-Trilogie staat juist vanwege deze hoge mate van realisme en soms bijna onhoudbare spanning op eenzame hoogte - slechts benaderd door genre-genoten als The Conversation (1974), Three Days of the Condor (1975) en Marathon Man (1976).

Ik verhoog maar eens... Knap om zoveel afwisseling en (gedoseerde) actie hierin te verwerken. Die "samenzwering/complotfilms" spelen zich nl. meestal af in kantoorruimtes/parkeergarages...

Klein meesterwerkje.