How Green Was My Valley (1941)

Klassiek Hollywood op de verkeerde manier, op vele manieren inmiddels echt wel verouderd waarbij het zoete dan gaat irriteren. Een prima verhaal dat men wil vertellen en goede dialogen en vooral allemaal goed geschreven personen, maar ook weinig verheffend doorleefd acteerwerk. De personages blijven wel bij, maar gaan nooit echt leven. De film is ook erg makjes ondanks soms alle ellende en de emoties worden weinig subtiel gebracht en tegenstellingen worden vaak dik aangezet. Verder op momenten wel sfeervol en enkele mooie zwart-wit beelden maar te weinig om een voldoende alsnog op te leveren. 2,0*.

Ik lees in zo ongeveer elke recensie hier woorden als zoet, mierzoet, sentimenteel, zoetsappig, en ja, dat is het eerlijk gezegd ook wel. Veel melodramatisch gedoe en nostalgie, maar toch stoorde het me niet zo bij deze film. How Green Was My Valley is het portret van een mijnwerkersfamilie in Wales, en behandelt allerlei aspecten die daar bij komen kijken: familiebanden, werkonzekerheid, vakbonden, emigrerende zonen, vervuiling, saamhorigheid, religie, en (het blijft natuurlijk een Britse setting) uiteraard klassenstrijd. Soms inderdaad wat storend zoetsappig, ik ergerde me af en toe ook wel een beetje aan de traditionele mores van sommige mensen (moeder Beth bijvoorbeeld) - maar over het algemeen kon ik me aardig over de sentimentaliteit heen zetten en was dit best een fraaie film.

Al is het geen Citizen Kane.

Een heel gevoelsmatig drama verteld vanuit het standpunt van een Welshe familie mijnwerkers, die doorheen de jaren te maken krijgt met loonsverlagingen, de dood van familieleden en andere melodramatische verhaalelementen. Het verhaal zelf is in feite één lange flashback en wordt (aanvankelijk) verteld door middel van voice-over, geleverd door de jongste zoon die terugblikt op zijn jeugd. Zijn stemgeluid getuigt van genegenheid en een diepe affectie tegenover zijn verleden, ondanks de harde omstandigheden. Ford brengt de zaken doorgaans keurig in beeld, met het oog op sentimentaliteit. De beelden van het dorpje en de stinkende fabrieksschouwen op de achtergrond bieden een mooi contrast. Het geheel heeft een dromerige sfeer, en voelt aan alsof het zich afspeelt in het hoofd van de jonge zoon, enigszins verblind door nostalgie. Zeker in het begin heeft het wat weg van een Disney-film, en begint er nog net geen eekhoorntje te zingen op de vensterbank. Ik vond vooral het begin en het einde heel sterk, terwijl het middenstuk nogal slabakt. Zaken zoals de strenge schoolmeester en de uithuwelijking konden mijn aandacht niet vasthouden, ook al dragen deze scènes bij tot de plot. Het geroddel even voor het einde en de speech van Walter Pidgeon, veruit de beste acteur, vormden wel een goede afsluiter. Het was niet enkel de koolmijn die de vallei vervuilde, maar soms ook de naargeestige natuur van de mens. Ik mis echter iets dat het naar een hoger niveau tilt. Echt betrokken voelde ik me nooit.

John Ford ken ik met name van zijn westerns. Die kon ik doorgaans wel waarderen, maar dat geldt voor deze Oscar winnaar helaas niet. De film probeert het leven in een mijnwerkersstadje in Wales te schetsen. Het ontbreekt echter aan boeiende verhaallijnen of sterke personages. Dat is nog niet eens zo erg, als het dan in ieder geval een goede weergave van het leven ter plekke zou zijn. Ook wat dat betreft komt het niet echt overtuigend over. Het wordt in ieder geval erg zoetsappig gebracht, versterkt door de duidelijk aanwezige soundtrack, terwijl het leven in die tijd toch vooral erg zwaar moet zijn geweest. Er zijn overigens wel enkele scènes waarin dat iets beter naar voren komt, maar over het algemeen viel het mij behoorlijk tegen. Ook kreeg ik nergens het idee dat een en ander zich in Wales afspeelt, het kwam allemaal nogal Amerikaans over. Al met al een nogal afstandelijke, weinig overtuigende en bij vlagen langdradige film.

How Green Was My Valley heb ik zo"n 40 jaar geleden voor het eerst en het laatst gezien op 1 van de 3 Duitse tv zenders. naar we destijds konden kijken. Net als heel veel andere oude films is ook How Green Was My Valley in de loop der jaren in mijn collectie terecht gekomen. Ik heb deze film gistermorgen met heel veel plezier herzien. Een prachtig verhaal, goed geacteerd, prachtige locaties en mooi camerawerk. Verhoog naar een 3.5

Dit was pas mijn vijfde Ford (al is het een voornemen om er dit jaar meer te zien) en de eerste niet-western. Ik wist dat dit soort films die met een zeker sentiment terugkijken op harde tijden in het toen vrij nabije verleden een van de andere specialismes van Ford. Het is ook herkenbaar een Fox/ Daryll Zanuckfilm in de zin dat de film opkomt voor de kleine man en een idealistische tint heeft. Daardoor wilde Zanuck de film waarschijnlijk. De film was bijna door Wyler gemaakt, maar Ford kreeg 'm uiteindelijk. Het is geen sterrenvehikel geworden. Crisp was een redelijk bekende naam. Pidgeon ook. En O'Hara was een favoriet van Ford en in opkomst. Ford wilde de film eigenlijk op locatie in Wales schieten en in kleur. Maar filmen in Europa lag lastig in de oorlog en in kleur was nog altijd duur. Dus werd het een (fraai) studiodecor en zwartwit.

De film is zoetsappig en gaat nooit heel diep met zijn maatschappijkritiek. De nare kerkman wordt bovendien zo over de top gespeeld dat zelfs de meest conservatieve Christen nog een hekel aan hem krijgt. Ford laat wel zijn vakmanschap in deze film zien. Toch mis ik ik hier een beetje het diepere laagje uit mijn favorieten uit het beperkte deel van het oeuvre dat ik zag.