The Wild One (1953)

Hey Johnny, what are you rebelling against?

The Wild One is een film met een legendarische status ten huize Metalfist. Toen mijn vader klein was, was hij naar de film op televisie aan het zien en op het moment dat Brando zijn bierflesje kwaad op tafel kwakt (waardoor er wat bier uitvliegt), kwam zijn moeder voorbij en sprak de gevleugelde woorden: 'oei, dit is geen film voor brave jongetjes' waarop ze de televisie afzette. Hij heeft het vervolg pas terug gezien ergens in 2007 toen ik onwetend van die gebeurtenis met de DVD thuis kwam. Dit was echter een film waar nog geen review van mij bij stond dus hoog tijd om daar eens iets aan te gaan doen.

De charme die ik toen van de film vond afstralen is wel een tikkeltje gezakt trouwens waardoor er een kleine verlaging in score zit aan te komen, al was het toch wel even gniffelen toen ik terug aan dat korte (en verder helemaal niet zo bijzondere) stuk kwam. De bendeleden blijven er ietwat knullig uitzien maar voor de rest is dit wel weer zo'n toffe oldschool Hollywood film. Lekker kort ook waardoor dit erg vlotjes wegkijkt en het vooral genieten is van de climax waar Johnny achterna wordt gezeten door de inwoners van het plaatselijke stadje. Verder toch vooral een film die vandaag de dag wat gedateerd (die opening ook met die green screen, ik blijf het na al die films nog altijd grappig vinden) aanvoelt. Je voelt dat er een strijd tegen een oudere generatie in verscholen zit (op eenzelfde manier als ook Rebel without a Cause dat twee jaar later - en beter- zou doen) maar echt veel diepgang zit er niet in. Dat van die korte speelduur is dus een mes dat langs beide kanten snijdt.

Het gevoel ontsnapt me dan ook niet dat dit vooral nog overeind is gebleven door Marlon Brando. Misschien wel één van de meest iconische acteurs van zijn generatie maar die hier nog niet de faam had die hij later wel zou verwerven, al zitten in zijn beginperiode achteraf gezien toch ook een aantal indrukwekkende rollen. Soit, Brando beklijft als bendeleider en is eigenlijk de enige in het groepje die echt nog goed overkomt. Lee Marvin is als de rivaliserende Chino eerder lachwekkend en de film steunt dan ook vooral op de relatie tussen Johnny en Kathie. Die laatste wordt gespeeld door Mary Murphy en die doet dat uitstekend. Ze weet, net als Brando, er een personage van vlees en bloed van te maken.

Van regisseur Laslo Benedek later ook nooit meer veel van gehoord en daar schijn ik niet alleen in te staan. Meer dan 2/3 van de stemmen op zijn volledige oeuvre zijn toegekend aan deze The Wild One en de gemiddelde scores van die overige 11 films spreken ook niet meteen boekdelen. Het sterkt het vermoeden nog meer dat dit vooral dankzij Brando vandaag de dag nog gekend is en die doet het inderdaad weer uitstekend.

3.5*

The Wild One moet het niet hebben van gelaagdheid of karakteruitdieping en is in feite niet meer dan een kort verhaaltje over rebellerende jaren '50 jeugd die zich verzet tegen de burgo's (vertaling van squares).
Marlon Brando is het mannelijke equivalent van een seksbom en oogt alsof hij zo uit een Tom of Finland tekening is weggelopen: het leren jack, de schipperspet, de jeans met omgeslagen broekspijpen en een goedgevuld kruis.
Leuk stukje wanneer hij een hond koekjes voert, geluksvogel! Brando hield zelf veel van honden én katten. Er bestaan verschillende foto's van hem samen met een dachshund, een teckel, die eigenlijk van z'n grootmoeder was. Dat schattige hondje luisterde naar de naam Kurtze Beiner (volgens de familie Brando was dit zo ongeveer Duits voor 'korte benen' )
De motorbende ziet er stoer uit, qua kleding in ieder geval een stuk modieuzer dan motorbendes als de Hell's Angels of Satudarah. Op een gegeven moment zijn een paar bendeleden wat aan het dollen, één heeft er een vloermop op z'n hoofd gezet en maakt daarbij verwijfde bewegingen, een paar andere jongens staan met elkaar te dansen. Het is allemaal voor de lol, maar het ziet er ook heel gay uit.

Een jaar of tien geleden stapte ik voor het eerst op de motor en begon ik me te verdiepen in de motorcultuur. Met name de wereld van motorbendes heeft altijd mijn fascinatie gehad, hoewel ik mezelf niet geroepen voel eraan deel te nemen. Noem het een gezonde antropologische interesse. In alle boeken die ik las over motorbendes werd de film The Wild One genoemd. Een film die ik dus moest kijken.

The Wild One is een film die je in zijn tijd moet plaatsen. De keurig aangeharkte jaren 50 werden opgeschud door de komst van motorclubs en de jeugdcultuur, en deze film was hier onder andere een katalysator van. The Wild One is losjes gebaseerd op ware gebeurtenissen in Hollister, hoewel het in de film allemaal flink aangedikt schijnt te zijn. Desondanks geeft het wel aan dat het hier om een relevante film ging, die de komst van een nieuwe jeugdcultuur belichaamde. Niet veel later brak Elvis door.

De film moet het dan ook vooral hebben van twee dingen: het eerste is de continue strijd tussen de gegoede burgers en de rebelse motorclub. Hoewel de motorrijders zich vaak vervelend gedragen, is het ook vooral lollig en hebben ze vooral een boel veelal onbedoelde chaos om zich heen. Dat verandert wel halverwege de film, wanneer alcohol het overneemt en de sfeer grimmiger wordt. Toch blijft dit allemaal naar huidige maatstaven binnen de perken, maar de onderhuidse spanning is de hele film voelbaar.

De strijd tussen burgers en rebellen wordt het best zichtbaar in de relatie tussen Johnny en het barmeisje. In een emotionele scene leggen beide hun gevoelens bloot op hun eigen manier, en blijken beide hun angsten te hebben. Zij voor onzekerheid, hij voor de saaiheid van het bestaan. Allebei dromen ze over wegvluchten. De veelbetekenende blik van die ze elkaar aan het eind van de film toewerpen, getuigt dan ook van een vleugje hoop. Beide zijn immers niet zo heel verschillend als ze eerst dachten.

Het tweede waarin de film uitblinkt is simpelweg de rol van Marlon Brando. Zonder zijn acteerwerk zou de film niet de impact hebben die het gehad heeft. Want met enkel een blik weet hij je voor zich te winnen. Brando is non-stop cool in deze film, ook wanneer hij zijn emoties niet de baas is. Het archetype rebel met zijn laarzen en leren jas. Een look die we later veel terugzagen (o.a. Grease) maar die hier toch echt door Brando voor het eerst, en onovertroffen neergezet wordt.

Het verhaal is weliswaar wat braaf naar huidige maatstaven. Maar wie daar doorheen kan kijken krijgt met The Wild One een spannende film met een iconische Brando. Een klassieker die een sterk tijdsbeeld neerzet, en daarnaast een boodschap brengt die tijdloos is.

4*

Als method actor werd Marlon Brando lid van een motorbende ter voorbereiding van z’n rol. Hij maakte zich een stoer loopje eigen en liet beginnende bakkebaarden groeien. Hij sprak binnensmonds en gebruikte amerikanismen: “Whadda you got?”, “You gotta make some jive!”

Jongeren in de jaren ‘50 kwamen in opstand tegen de burgerlijke maatschappij. Je kunt je afvragen waar ze het geld vandaan haalden voor een motor en benzine. Het alfamannetje Johnny is de leider van zo’n groep rebellerende jongeren, getooid in zware leren jassen met een doodskop op de rug. Als symbool van z’n mannelijke trots draagt hij een gestolen trofee met zich mee.

Kathie (Mary Murphy) vertoont een mengeling van aantrekking en angst voor deze jongen met de wilde levensstijl. Zij weet Johnny’s zachte kant naar boven te halen. Hij krijgt wel last met een rivaliserende motorbende en met een spontaan opgerichte burgerwacht onder leiding van Chino (Lee Marvin). Na een dramatische ommekeer is Johnny plots het individu dat belaagd wordt door deze burgerwacht.

Het openingsshot is gaaf. Een camera op het wegdek registreert stipjes in de verte, die dan motoren worden die erlangs razen. Verblindende koplampen geven het intimiderende effect weer van zo’n groep motorrijders, net als het lawaai van brullende en claxonnerende voertuigen. Het is een sprekend portret van de provocerende jongerencultuur in die periode. Verkopers van motoren en leren jassen hebben er wel bij gevaren.