The Act of Killing (2012)

Heb deze doch in een heel aantal delen bekeken, bleef toch steeds weer nagalmen om het verdere verloop te bekijken.

Het inkijkje in het Indonesie van de periode waar Soekarno het stokje moest overgeven aan generaal Soeharto werden opgevolgd door een jaar van 'zuiveringen' op de Marxistisch/ communistische beweging (PKI). Amerika heeft dit overigens financieel gesteund en ook lijsten met 5000 vermeende communisten 'gelekt'.

De film zelf blijft hangen en is vooral een vreemde warboel van toneelstukjes gespeeld door moordenaars. De film laat een steeds terugkerende vertwijfeling over de moorden afwisselen met trots en wrede uitspraken. Het is alsof je naar een middeleeuws volksspel zit te kijken waar ophangen en vierendelen heel gewoon zijn. Verbijsterend wat mensen elkaar kunnen aandoen en het vervolgens een groot deel van de daders zelf worstelen met hun daden maar zichzelf niet als slecht zien.

Geen film voor een gezellige zaterdagavond.

Wellicht goed voor een opleiding psychologie met onderwerp massahysterie.

Kom jongens, gezellig even met opa televisie kijken waarin opa als communist wordt behandeld en gemarteld wordt.

Bizar.

''The Act of Killing is no political essay, but a filmic recollection of memory; and yet we are talking about truth claims. Is this the eternal curse that keeps haunting the process of framing ‘documentaries’?''

Een essay over kunst, moraliteit en schuld in Oppenheimers ijzingwekkende docu (2012): klik

Heb bovenstaand essay ook naar het Nederlands vertaald.

In 1965 richtten doodseskaders in Indonesië een bloedbad aan om het land te zuiveren van mensen die door bestempeld waren als Communisten. Een beproefd excuus om andersdenkenden een kopje kleiner te maken en iedere kritiek op het bewind met harde hand neer te slaan. 45 Jaar later vroegen de filmmakers enkele prominente ‘gangsters’ uit die tijd om hun verhaal te vertellen in de vorm van gefilmde reconstructies. De inmiddels bejaarde, maar uiterst kwieke mannen zijn trots genoeg op hun daden dat ze die uitdaging uitgaan en in veel gevallen besluiten ze in die reconstructies zelf de rol van het slachtoffer te spelen. De mannen genieten duidelijk van de aandacht en van hun tijdelijke hobby, wisselen tussendoor met plezier anekdotes uit over ‘die goeie, ouwe tijd’. Het is een fascinerend en – zo blijkt – briljant idee, want de verbeelding van de gruweldaden is vele malen meer confronterend dan alleen de verhalen. En niet alleen voor de kijker.

Onthutsende documentaire die in plaats van zo vaak de slachtoffers eens volledig de daders aan het woord laat. Wie denkt een greintje wroeging of spijt terug te vinden, komt van een kale reis terug. Meer zelfs, de misdaden (tegen de mensheid) worden gewoon vergoelijkt en geprezen. Wat wil je ook in een regime waarbij elk normbesef zoek is en misdaden ongestraft blijven. Hoe kan je dan verwachten dat men inziet dat men “fout” is?

Zovele jaren later zou men enige mildheid en reflectie verwachten. De haatdragende emoties in het heetst van de strijd zijn nu eenmaal al decennia achter de rug, maar niets is minder waar. Men is er gewoon fier op. Die soort van re-enactment toneeltjes bevestigen dit alleen maar.

En wat een vuile rol ook weer van de VS in dit alles, niet alleen hier, maar ook in diverse Zuid-Amerikaanse en Midden-Amerikaanse landen met hun strijd tegen het communisme tijdens de Koude Oorlog. Bah!