Le Jour Se Lève (1939)

Mijn lievelingsfilm van Marcel Carné. Ik vind deze film aangrijpender en warmer dan Les Enfants du Paradis.


***** / ***** voor dit vergeten minimalistische meesterwerk.


“Ma'am, I sure like that name; Clementine.”
- Wyatt Earp, My Darling Clementine

Carne zijn films verdienen meer aandacht. Er zitten echt een paar pareltjes bij, zo ook deze.

4*

Misschien komt het omdat ik flink moe was gisteravond, maar persoonlijk vond ik deze film helemaal niet zo bijzonder. Het verhaal is er eentje dat typisch is voor het film-noirgenre dat later in Amerika op kwam zetten. Deze was eerder, maar latere films hebben er toch wat meer mee weten te doen. Met name de personages en hun motieven vond ik niet echt bijzonder uitgewerkt. De reden waarom François de moord pleegt en vooral de manier waarop het getoond wordt vind ik niet krachtig genoeg en ik geloofde het niet helemaal.

Verder viel mij vooral de soundtrack negatief op, al weet ik niet of dat aan de dvd lag of aan de film. De dialogen klonken heel zacht, maar de geluidseffecten dan weer zeer luid. Daardoor heb ik naar de film gekeken met het geluid zeer laag, om te voorkomen dat ik niet bij ieder schot me wezenloos schrok. Het kwam de dialogen echter weer niet ten goede. Ook vreemd dat bij shotwisselingen binnen een scène het geluid ook vaak leek te veranderen. Of je een acteur tijdens een dialoog goed kon verstaan hing soms van het shot af leek wel.

Maar nu genoeg negativiteit, de film heeft ook zo zijn sterke kanten. Het acteerwerk is prima, er zit een heerlijk Frans sfeertje in, maar bovenal de claustrofobische scènes met François alleen in zijn kamer, omsingelt door de politie zijn sterk en zelfs spannend. Dit zorgt ervoor dat het absolute geen vervelende film wordt, maar meer een tegenvaller.

Wellicht ooit nog eens proberen.
3*

Niet het Franse meesterwerk waar ik op had gehoopt. De film begint nochtans goed maar verwordt al redelijk snel tot een voortkabbelend en wat vlak liefdesdrama. Vooral de flashback gedreven structuur doet wat mij betreft regelmatig naarmate de film vordert meer goed dan kwaad.

3 sterren

Is inderdaad typisch voor het noir-genre dat in de USA kwam opzetten,deze film kunnen we trouwens misschien beter als een pure noodlotstragedie opvatten(speelt zich ook af op slechts 1 locatie).Verder is de flashbackstructuur natuurlijk standaard noir.Nog gekker:ook deze film is doodleuk remade in USA(las ik op IMDB)onder de naam the long night,geregisserd door Litvak met Henry Fonda in de rol van Gabin.Zou die beter zijn dan?Denk het niet.Wat er onovertuigend aan de moord zou zijn is me niet geheel duidelijk,Berry heeft gedurende de hele film het bloed onder de nagels van Gabin,een nobele werkmens,vandaan gehaald.Dat je voor stijlvol uitgevoerde moordpartijen niet bij een Carné hoeft te zijn,is duidelijk.Minder overtuigend vond ik het idiote en incompetente opterden vd gendarmes.
Overigens is Berry in zijn rol van ouwe snoeper veruit het best vd cast,Gabin blijft teveel steken in zijn rol van door de maatschappij verminkte proletarier,terwijl ik van Arletty sowieso geen grote fan ben.
Behalve dan dat de kijker gaat sympathiseren met de moordenaar toont de morele onbekommerdhied vd film zich ook in de analyse van de liefdesdriehoek(of vierhoek),thema dat we wel uit meer films van Carné/Prévert kennen.
Waar we het zgn.poetische realisme in moeten herkennen weet ik niet,of het moest zijn in de artificiele decors(als dat geen pleonasme is).

Fijne hybride van verschillende elementen uit het Duitse expressionisme (de decors, het spel met licht en donker) en de Amerikaanse film noir (de flashbacks). De film wordt gedragen door een Jean Gabin die zijn rol van ruwe bolster blanke pit met verve speelt. Voor mij een erg fijne introductie met het poëtisch realisme.

Het gaat meer om de conventies die toegepast worden die deze film tot een schoolvoorbeeld van het poëtisch realisme maken. De kruising van ´´poëtisch´´ en ´´realisme´´ suggereert al dat er een paradox in zit, want in werkelijkheid is het een erg geconstrueerde vorm van cinema die veel gebruik maakt van symboliek en karikaturen. Niet erg realistisch dus.

Verhaal over een man die iemand dood schiet en aan de hand van flashbacks komt de kijker erachter hoe het zo ver heeft kunnen komen. Beetje vlak. En saai.

Ge moet er niet aan twijfelen : destijds maakte men de film rond Gabin. Hem te zien, te horen spreken, met vrouwen omgaan, zelfs doodgaan was voldoende voor sukses. Graag werd hij dan bijvoorbeeld gestopt in een rol van brave werker, aan wie het echt geluk is voorbij gegaan ("een overvolle tram die voor hem niet stopte", zegt hij in deze "Le Jour se lève) en die droomt van een nieuwe start en daartoe tot alles in staat is....
Eigenlijk ontgoocheld over deze Franse topper. Op zich is het verhaal te dun en bepaalde situaties of toedrachten nogal warrig.
Men spreekt van een parel van poëtisch realisme. Vooruit dan maar, maar echt bekoord heeft deze "Le Jour se lève" niet gedaan.....op het respect voor de acteur Gabin na, natuurlijk.

Terwijl het regent , 3,4,5 trams rijden hem voorbij terwijl hij in de regen staat te wachten.

Ik was ook wat teleurgesteld in deze film. Ligt denk ik zoals al eerder vermeld aan de Dramatische motor die niet echt aanslaat omdat de finesse van de vierhoeksrelatie onduidelijk blijft. Toch zitten er wel mooie shots in, zoals het shot waarin hij 4 trappen naar beneden loopt zonder 1 cut. Waarbij de camera birdseye 4 trappen meedaalt. Niet bepaald makkelijk te doen denk ik. Dat ingewikkelde shot voegt helaas verder niets toe... Das dan wel weer erg jammer.

Le Jour se Lève is in feite niet meer dan een tragisch liefdesverhaal. Jean Gabin zit in het begin in een benarde situatie, omsingeld door agenten en vastzittend op zijn hotelkamer. Hierna zien we de terugblik, van hoe het tot deze situatie heeft kunnen komen. Gabin speelt een prima rol, als de eenvoudige man, bij wie het niet is komen aanwaaien en bij wie het duidelijk niet altijd meezit in het leven.

De flashbacks zorgen er in ieder geval voor, dat ik toch wel een sterke sympathie voor hem kreeg. Wel blijft de echte aanleiding tot de moord, ietwat vaag. Dat had wel iets duidelijker verklaard kunnen worden. Toch zijn de tragische gebeurtenissen overtuigend genoeg om een lichte vorm van emotie op te wekken. Het einde, waarbij ikal vreesde dat hij zelfmoord zou plegen, is in feite al net zo tragisch, als het liefdesverhaal. Wel knap ook dat het nog behoorlijk spannend is.

Het is pas de tweede film, die ik zag van Marcel Carné, maar het is wederom een goede, al is Les Enfants du Paradis nog wel een stukje beter zelfs.

3,5*

"You're the type women fall in love with . . . I'm the type that interests them." - M. Valentin

Marcel Carné’s Les Enfants du Paradis (1945) stelde mij vorige jaar een tikkeltje teleur, gezien de loftuitingen waarmee de film doorgaans wordt ontvangen. Le Jour Se Lève is iets minder bekend, maar alsnog een behoorlijke 'lijstjesfilm'. In de film zie we Francois iemand neerschieten en zich in zijn kleine appartement verschuilen voor de steeds meer toestromende politie, terwijl we daarna pas geleidelijk achter de oorzaak gaan komen. De toegepaste techniek van het zien van een gebeurtenis, en daarna in flasbacks de zaken die ertoe geleid hebben, was destijds nog vrij vernieuwend, maar werkt uitstekend.

Jean Gabin was een van de grootste Franse acteurs van zijn de tijd, en speelt ook hier goed. Cinematografie en belichting zijn net als bij Enfants ook hier van hoge kwaliteit, ondanks dat er vier verschillende cameramannen voor verantwoordelijk waren. De stroming van het poëtisch realisme waar Le Jour Se Lève onder valt echter, zal de komende tijd vrees ik nog niet tot mijn favorieten gaan behoren. Het lijkt echt hit and miss: La Grande Illusion en L'Atalante kon ik behoorlijk waarderen, maar La Règle du jeu weer totaal niet. En ook deze film komt niet verder dan een beleefd zeventje. Echt opgaan in het verhaal en de dialogen van Jacques Prévert kostte me meestal redelijk wat moeite, en regelmatig tevergeefs.

Een degelijke 3,5*

Uitstekende film weer van Marcel Carne.
Met dank aan TV5Monde, dat mag ook een keer gezegd worden.

Veel contrasten tussen licht en donker, een sombere en hopeloze sfeer en een einde dat eigenlijk al vanaf de eerste seconde in steen stond gegrift. Een fatalistische visie op de toekomst die rond die periode niet ongegrond was. Gabin speelt zijn rol doorgaans ingetogen en zijn personage komt enkel in opstand in scènes met tegenspeler Jules Berry en als reactie op de menigte die zich voor zijn appartement heeft verzameld. Valentin (Berry) is veruit het meest interessante personage. Hij is een onbetrouwbare verteller, een geniepige kwelduivel, iemand die François voortdurend misleid en provoceert. Hij is ook de enige die het verhaal voortduwt en boeiend houdt. Daarnaast heb je twee vrouwen, die de liefdesdriehoek(en) vervolledigen. Ik vond de romantische momenten wel overtuigend. Meer intiem en betekenisvol vergeleken met de oppervlakkige en soms clowneske relaties in Hollywood. Ik denk dat elk personage wel een bepaalde (politieke) groep vertegenwoordigt die relevant was rond die tijd, maar het is natuurlijk erg makkelijk om de intentie van de maker verkeerd te interpreteren. Verder is het gebruik van flashbacks passend gezien het thema. Ook de eerste keer dat ik deze techniek tegenkom sinds Le Roman d'un Tricheur. Mooi in beeld gebracht, leuke rol van Berry, Gabin is goed als rat in de val, maar het verhaal blijft niet over hele lijn even interessant.

Prima film....
Het trage tempo wordt ruimschoots goedgemaakt door de vertolkingen van Gabin en Berry.

Eerlijk gezegd wist ik niet wat ik zag bij het bekijken van deze film. In een tijd dat in Hollywood volop de censuur van de Hays code aan de gang is, wordt in Frankrijk in 1939 (!) een psychologisch drama/thriller uitgebracht dat draait rond open liefdesrelaties van de personages. En - al is het maar een detail - valt er vrouwelijk schoon in volle glorie te bewonderen. Die had ik écht niet zien aankomen.

De tweede film van Marcel Carné die ik nu bekijk, en opnieuw een meesterwerk. Ben benieuwd of hij ook nog mindere werken gemaakt heeft. Prachtige mise-en-scène en dynamische cameravoering in een setting waar licht en schaduw regeren. Cameraman van dienst was Curt Courant, die onder meer ook met Alfred Hitchcock en Fritz Lang heeft samengewerkt. Op basis van het beperkte lijstje films van Carné die ik nu gezien heb, moet hij voor mij voorlopig niet onderdoen qua storytelling.

De hoofdrol is weggelegd voor Jean Gabin, iemand die me nog nooit ontgoocheld heeft, en ook hier levert hij van begin tot eind een bereprestatie. Een man achtervolgd door het verleden en verloren liefde, bekijkt middels flash-back terug op zijn leven, een techniek die enige tijd later volop zou gebruikt worden in de Amerikaanse film noir. Ook de andere rollen zijn prima ingevuld met de dames Jacqueline Laurent en Arletty, en vooral de gewiekste hartebreker Jules Berry.

Laten we tenslotte zeker ook een pluim geven aan de schrijver van het script, Jacques Prévert, een legende in de Franse film naar het schijnt, en ik begrijp nu waarom. Hij is verantwoordelijk voor een soort mature dialogen waar men in Hollywood op dat moment een puntje kan aan zuigen (weliswaar rekening gehouden met de Hays code).

Le Jour Se Lève komt over als een film die zijn tijd vér vooruit was. En het is ook gewoon steengoeie cinema. Het eindshot alleen al is een beloning voor het bekijken van deze film.