Them! (1954)

Vanavond op TV te zien >ARTE > 22:00 uur (onder de titel Formicula )

Een leuk bedachte film uit de jaren 50, leuk om een keertje gezien te hebben.

Them! weerspiegelt heel goed de situatie van Hollywood in die periode. In 1954 controleerde het HUAC nog streng alle producten die op de markt kwamen, dus veel politieke boodschappen zul je niet vinden in de film. Wel valt op dat het vrouwelijke personage hier erg zelfstandig is. Ze neemt zelf de beslissingen en laat zich niet aan de kant zetten door de mannen in het verhaal. Zelfs als haar rok vast zit aan de trap van het vliegtuig wijst ze alle hulp af, ze kan het zelf wel oplossen. Daarnaast zien we hier niet alleen de angst voor het communisme terug, maar vooral de angst voor de gevolgen van atoomwapens. Dan moet je je eens bedenken dat zowel Amerika als de communisten die wapens in hun bezit hebben. Daarnaast viel het mij ook op dat een 'gewone politieagent' hier een van de hoofdrolspelers was, en niet alleen de FBI detective of wijze geleerde.

Geinig om dat terug te zien in de film. Hoewel de moraal niet meer van deze tijd is, vond ik Them! nog erg vermakelijk. Het acteerwerk is goed en cinematografisch ook in orde. Maar ik heb een gevoel dat ik iets miste, het verhaal had net iets te weinig om het lijf en Douglas weet de spanningsboog niet goed gespannen te houden, waardoor een gedeelte van de film best saai is.

3*.

trivia:
verscheen in de Belgische bios op 1 July 1955 onder de titel "Atomische duivels"
en de Duitse TV premiere was 22 June 1974 met de titel "Formicula"

imdb

Them .... een van de favorieten uit de SF films van de jaren vijftig
steeds terugkerend de angst voor de radioaktiviteit ...
zeer goed opgebouwde film en ja zelfs de trucage gaat ermee door
hij blijft spannend tot de laatste minuten , dat een hoofdakteur sterft is raar in die jaren bij dit soort films . Deze film laat veel moderne SF films in het zand bijten qua geloofwaardigheid
Alles wordt goed uitgelegd
En ja de stereotiepe knappe vrouw als geleerde is er bij zoals bij zovele in dit genre maar het oog mag ook wat en dat nemen wij mannen er toch maar graag bij

Veel van de oudere horror en SF werd in de beginjaren niet zo serieus genomen. Je merkt wel aan films als King Kong, Frankenstein, The Mummy of Dracula dat ze te maken hadden met een gebrek aan budget en bekende namen. Maar toch slaagden ze erin om sfeer neer te zetten. Deze Them! past mooi in het rijtje en moet zeker niet onderdoen qua sfeer en verhaal. Als je niet genoeg geld krijgt om in de effecten te steken (die ondertussen toch al zouden gedateerd zijn by the way) kan je beter werken met suggestie. Ook al komen de mieren af en toe in beeld, wordt de spanning mooi opgebouwd en bij elke scène met het scherpe geluid van de mieren wordt die spanning nog verder opgedreven.

Them! doet het zeker niet slecht en kan teren op vrij geloofwaardig acteerwerk. Edmund Gwenn die de rol van de professor speelt, deed me regelmatig denken aan Anthony Hopkins. Enkele jaren voor deze film had hij al een Oscar gewonnen en twee Golden Globes. Lijkt me niet evident om dan in een SF-film mee te spelen. Ook James Withmore die de agent speelt, had al een Golden Globe en Oscarnominatie op zak. Om maar te zeggen dat in de film niet per se alle aandacht naar de mieren ging, maar zeker ook naar verhaal en acteerwerk. Dat onderscheidt de film toch wel van andere monsterfilms. Terecht de tegenhanger van Godzilla, maar met een hele eigen insteek. En later ook inspiratie voor vele andere monsterfilms zoals de Alien-reeks.

Ik begin steeds meer een fan te worden van de jaren 50 horror/sci fi filmpjes, heerlijk die ouderwetse sfeer en zelfs voor die tijd best geinige special effects.
Horror filmpjes uit deze periode moeten het vaak grotendeels hebben van de sfeer, iets wat ik in veel hedendaagse horror films nog wel eens mis! Ook vond ik het wel eens grappig om te zien hoe de onderzoekster geen relatie opbouwt met 1 van de mannen, in een remake gok ik dat ze dat wel hadden gedaan.
Die mieren maakten trouwens wel een irritant hard geluid, moest steeds mijn tv zachter zetten.. Prima vermaakt met dit leuke filmpje!

3,5*

When Man entered the atomic age, he opened a door into a new world. What we'll eventually find in that new world, nobody can predict.

"We may be witnesses to a Biblical prophecy come true - 'And there shall be destruction and darkness come upon creation, and the beasts shall reign over the earth.'"

Vele jaren geleden, toen ik een keer de kamer van een huisgenoot binnenkwam die ook graag films keek, zag ik een gigantisch beest op het scherm in een oude zwart-wit film. Het zag er wat crappy uit, vond ik. 'Waarom kijk je dat?', vroeg ik wat verbaasd. 'Omdat het geweldig is', luidde het nuchtere antwoord, alsof het de grootste vanzelfsprekendheid van de wereld was. 'Cultklassieker, man'. Ik denk nog steeds dat het Them was, die ik daar vanuit zijn beamer op een witte latexverf-muur geprojecteerd zag. Destijds kon ik het deels verklaren met het feit dat zijn kijken van die film met een flinke joint gepaard ging, maar verder snapte ik het niet helemaal. Mijn eigen liefde voor oudere films moest toen nog ontkiemen.

Inmiddels zijn we ruim tien jaar verder en die liefde tiert inmiddels welig, maar ik had Them nog steeds niet gezien. Dat kon natuurlijk niet, en het was een van de eerste titels die vaststond na het besluit deel te nemen aan de MovieMeter Horror Challenge. Voorgegaan door films als King Kong, behoort Them in het subgenre van de mega-creatures. Al dan niet veroorzaakt door nucleaire misstanden, wordt het menselijk welzijn bedreigd door gigantische monsters, in dit geval mieren. En het was een succes, want het jaar daarop volgden It Came From Beneath the Sea (1955) en Tarantula (1955), en tot op de dag van vandaag komt er om de zoveel jaar iets van die strekking uit. Zelfs zonder McCarthy.

Vergeleken met een film als The Brain Eaters (1958) die ik laatst zag, of Attack of the Crab Monsters (1957), is het snel duidelijk waarom Them meer status heeft. Regisseur Gordon Douglas vroeg tijdens de montage aan zijn editor hoe het eruit zag. 'Does it look honest?'. Het zag er prima uit, volgens de editor. 'As honest as 12 feet ants can look'. Toch geeft die wat mij betreft veelzeggende anekdote wél aan met wat voor insteek Douglas erin heeft gestaan. Na de twee hierboven genoemde films, kan ik met redelijk wat vertrouwen zeggen dat Roger Corman nooit peinzend diezelfde vraag aan zijn hoofd montage heeft gesteld. En de kwaaie wezentjes zijn hier nog eens meer in beeld ook.

Them begint als een mysterieus misdaaddrama, en toont zijn sciencefiction aard pas mettertijd. In het midden kakt het even iets in als het wetenschappelijk uitleggen wat doorslaat, maar bovenal is de film erg onderhoudend, met prima dialogen en (gezien het genre en jaartal) redelijke acteurs. Maar Them is het leukst wanneer 'zij' in beeld zijn, natuurlijk. Al was ik ook wel gecharmeerd van Dr. Medford, gespeeld door Joan Weldon. She can educate me any time...

3,5*

Them! behoort wat mij betreft zeker tot één van de betere zwart/wit sci-fi horrors met monsterlijke wezens in dit geval reusachtige mieren. Toch kan het niet tippen aan tijdgenoten zoals Tarantula en Fiend without a Face die toch een stuk actievoller zijn. Ondanks dat de mieren niet zo vaak in beeld komen en er nogal wat educatieve uitzettingen en dialoog is waar ze moeten zoeken en hoe de beestjes moeten bestreden worden, verveelt deze film nooit. Dat heeft ook wel te maken met het hele mysterie dat wordt opgebouwd en je als kijker mee kan gaan in het avontuur van de 4 protagonisten en daardoor mijn volledige sympathie krijgen. Natuurlijk helpt het zwart/wit beeld ook bij het creëren van sfeer. En niet te vergeten het kleine meisje wiens enige tekst de titel van de film opleverde, wist erg overtuigend een geshockeerd kind te spelen. En uiteraard de mieren zien er echt wel schitterend uit!

Deze reusachtige monster-film uit de jaren '50 geeft duidelijk uiting aan de angsten van die tijd. En dan vooral de gevolgen van het atomaire tijdperk. Insecten die lange tijd aan straling zijn blootgesteld en tot reusachtig formaat zijn gegroeid. De film evenaart sommige andere tijdgenoten niet maar is wel prima gemaakt. Het begint sterk door langere tijd de oorzaak van het onheil niet duidelijk te maken. Ook de gierende huilende geluiden van de beesten werken sfeerverhogend. En natuurlijk ontbreekt de wetenschappelijke toelichting niet. Na verloop van tijd begint de film echter enigszins in te zakken en raakt ook de vaart eruit. Toch moet erkennen dat de film één van de betere films in het genre is. Dit komt vooral door de prachtige gefabriceerde kunstmieren, de claustrofobische locaties en de beklemmende sfeer. Ondanks enkele minpunten een prima film om te kijken.