Kono Sekai no Katasumi Ni (2016)

Binnenkort te zien op het HAFF in Utrecht.

Winnaar van de KJ Award van het afgelopen jaar (trouwens).

Gelijk Mai Mai Shinko to Sennen no Mahô (2009) maar besteld. De naam van Katabuchi deed bij mij tot drie uur geleden nog geen belletje rinkelen eerlijk gezegd.

Erg mooi.

Katabuchi levert een film af die sterk aansluit bij het werk van Isao Takahata, die "andere" Ghibli regisseur. De link met Grave of the Fireflies is redelijk duidelijk, maar het is vooral de menselijkheid waarmee Katabuchi z'n personages benadert die het tot een wat Takahata-achtige film maakt.

Toch is het ook echt z'n eigen ding. De episodische structuur lijkt wat gek in het begin, maar hakkelt duidelijk richting één bepaalde datum. Het begin is erg zoet en idyllisch, maar het wordt al snel duidelijk dat het na verloop een stuk dramatischer dreigt te worden.

Maar naast het hele oorlogsgebeuren is dit toch ook vooral een film over Suzu, geweldig personage. Verder prachtige tekenstijl, krachtig geanimeerd en een érg sterke dub. Ik prijs sowieso steeds de originele aan, maar de stem van Suzu is echt half haar personage.

Het is een redelijk klassieke beauty, maar toch iets onderhuids scherper dan ik vooraf verwacht had.

4.5* en een uitgebreide review

Ik vond de film- in tegenstelling tot misschien wat modernere anime - vrij traditioneel Japans. De personages reageren soms erg lauwtjes en typisch op erge (of juist leuke) gebeurtenissen en dingen zijn ook meer impliciet dan dat ze duidelijk worden bevestigd of uitgelegd. Ook is de film nogal fragmentarisch (vooral het begin en het einde) waardoor voor je gevoel soms scènes missen, en het even aanpassen is. Opletten geblazen dus, en geen film die heel simpel wegkijkt, maar het zorgt wel voor een heel mooie - en vaak ook leerzame, want veel weten wij Europeanen denk ik niet over Japan in oorlogstijd - kijkervaring.

Familie, huishoudelijke taken, dagelijkse beslommeringen, maar ook dreiging van oorlog en later ronduit rampspoed, zorgen alles bij elkaar wel voor een bijzondere en emotionele film die je echt even Japan uit die tijd en plaats laten ervaren.
Had verwacht dat de atoombom iets meer aandacht zou krijgen, maar op deze manier (met slechts het zien van een flits terwijl je weet hoeveel verwoesting daarachter schuilging), had het ook wel weer iets. Tja, die Japanners en hun subtiliteit.

Verder qua vorm ook erg mooi. Wat minder hyperrealistisch dan andere animaties die ik de laatste tijd zag, iets meer schilderachtig, en het dromerige tekenthema van Suzu geeft het nog een extra artistieke feel.

4*, maar kan best nog meer worden na eventuele herziening.

Wel een mooie anime, hoewel ik andere verwachtingen had toen ik eraan begon. Ik wist niet veel van de film, behalve dat het zich afspeelt rond de Tweede Wereldoorlog in/om Hiroshima.

De film heeft een wat fragmentarisch karakter met 'losse' scenes die soms niet meer laten zien dan wat alledaagse dingen. In het begin is het door de episodische opzet wat lastig te volgen, maar als je er eenmaal in zit lukt dat prima.

Het alledaagse leven is mooi vormgegeven, met traditionele Japanse gebruiken. Ook leuk dat het artistieke karakter van Suzu in de film terugkomt middels tekeningen en schilderachtige omgevingen.

Ik vond de film naar het einde toe wel steeds dramatischer worden (ook omdat je weet dat het moment van het bombardement dichterbij komt) maar de film wist mij wel te verrassen in hoe het dingen vertelde (of juist niét vertelde). Door de focus meer op Suzu zelf te leggen en minder op de oorlogsgebeurtenissen kreeg de film een originele insteek.

Meesterlijk en aangrijpend.

Twee keer ben ik in Japan geweest, alle twee de keren bezocht ik een atoombommuseum.

Op chronologische wijze, blijkbaar, want Hiroshima kwam de eerste reis aan de beurt. Het meest indrukwekkende was daar eigenlijk de ruïne van de Hiroshima Prefectural Industrial Promotion Hall, thans ook wel de Genbaku Dome genoemd. Van dit gebouw maakte de hoofdpersone in deze film een tekening; later zien we ook de ruïne. Het museum zelf viel een beetje tegen. Erg dramatische muziek en in de beschrijvende teksten veel klachten over hoe onrechtvaardig het wel niet was dat dit de Japanse bevolking overkwam. Ik ben enorm fan van Japan, maar dit zelfbeklag terwijl ze zelf heel wat hebben uitgespookt schoot bij mij in het verkeerde keelgat.

Hoe anders was een jaar later het museum in Nagasaki. Niet van die opdringerige muziek en veel neutraler in de beschrijvende teksten. Hier werden gewoon de verschrikkelijke gevolgen van de atoombom getoond, verder niets, en dat kwam zoveel sterker aan. Bijvoorbeeld een aantal blokken die eruit zagen als versteende klei. Het bleken de instantaan gecarboniseerde kinderen van een overlevende die zelf van huis was wegens werk. Bijzonder indrukwekkend.

Ik heb nu een aantal anime gezien over de oorlog, die op mij precies zo'n impact had als deze musea. Aan de ene kant Barefoot Gen, waarin op indrukwekkende wijze de uitwerking van de ontploffing op mensen laat zien, smeltende mensen etcetera, maar waarin zoveel zelfbeklag voorkomt dat het een hoop verpest. Net zoals het museum in Hiroshima dus. Aan de andere kant Grave of the Fireflies, waarin net als het museum in Nagasaki geen oordeel uitgesproken wordt, men toont slechts de verschrikkingen van de oorlog.

Ondanks dat het verhaal zich afspeelt in de buurt van Hiroshima valt de impact van In This Corner of the World op mij ook in de categorie "Nagasaki". Grotendeels puur het schouwspel van de verschrikkingen zonder zelfbeklag, maar ook zonder overdramatisch te worden, en dat laatste lijkt me niet eenvoudig bij een onderwerp als dit. Dus ook in hetzelfde straatje als Grave of the Fireflies, maar de film deed ook mij denken aan andere films van Takahata. Misschien trek ik de vergelijkingen er een beetje bij de haren bij, maar het episodische en de vervormde karakterontwerpen van de film doet een beetje denken aan My Neighbors the Yamadas, de karakterontwikkeling aan Only Yesterday.

De karakterontwerpen zijn dus redelijk atypisch, niet de standaard animestijl en dat is altijd fijn, al is het hier aanvankelijk een beetje lastig te zien wie nou volwassen is en wie een kind. In ieder geval een eigenzinnige stijl. Wat de film ook bijzonder maakt is de verweving met de tekeningen van de hoofdpersone, soms stappen we één van haar tekeningen binnen. Bijvoorbeeld de bommen in de lucht die we als tekening (zij het in het hoofd van de hoofdpersone) terug zien als een soort extreme Sterrennacht van Van Gogh.

Sterkste scène is de scène waarin het nichtje Harumi omkomt. Visueel ziet het er dan even heel experimenteel uit en dat had van mij wat vaker gemogen, want het zag er heel erg gaaf uit en werkte ook emotioneel erg sterk. Maar genoeg andere scènes die indrukwekkend of mooi zijn. Op het einde het weeskind dat hand in hand met haar overleden moeder zit en vooral heel veel scènes waarin de personages hun affectie voor elkaar tonen, inclusief de stiefzus die aanvankelijk erg kortgeraakt overkomt. Dit zijn de scènes die de film de moeite waard maken.

Gaaf dat de Amerikaanse Netflix dit gewoon in het aanbod bleek te hebben. Uiteindelijk iets te episodisch en ook iets te conventioneel om nu meer dan 4* te geven, maar wellicht komt dat nog wel bij de herziening.

Pijnlijk!

Vooral erg knap hoe achteloos deze film aan weet te stippen wat oorlog wel niet met je doet en dat zonder maar een greintje vals sentiment. Net als het hoofdpersonage heb je natuurlijk eerst de neiging om alles makkelijk weg te wuiven om jezelf te vermannen; zeggen dat je sterk moet zijn, totdat je op een dag breekt en beseft dat het helemaal niet normaal is wat je allemaal hebt moeten doorstaan. Schrijnend ook hoe dromen kapot worden gemaakt, zie de prachtige tekeningen in het begin van de film. Schitterend, ik merk dat ik er nog best wel vol van ben.

Halfje meer dan ik aanvankelijk had staan 2 weken terug. 4,5*

Het vergelijk met Grave of the fireflies is snel gemaakt natuurlijk. Een film over WO II vanuit het standpunt van Japan. Ook al stonden die in de oorlog tegenover het westen, hebben de burgers evengoed te lijden gehad onder de oorlog. Net als Grave of the fireflies wil deze film ook geen oordeel vellen, maar vanuit enkele jonge personages de gruwel van de oorlog laten zien.

Suzu is een dromer en tekent graag. Ze leeft in een wereld die nog bestaat uit tradities. En het zijn zowel die mooie dromen als de traditionele handelingen die onder druk komen staan als de dreiging van de oorlog dichter komt. De vernielingen, de honger, het verlies van dierbaren. En in Japanse animatie gaat men die gruwel ook niet uit de weg. Het mag dan wel een romantische aanloop kennen, je wordt gaandeweg toch wel stil.

De film gaat wat traag op gang, maar eens je in het verhaal zit, wordt het echt wel boeiend en mooi om te zien. Bijpassende muziek en heerlijke beelden. Je weet naar welk moment de film toe werkt, het zorgt voor de nodige spanning naar dat moment. De oorlog komt best wel binnen...