Unorthodox (2020)

Eens met de strekking van het artikel. Wil je een goed beeld krijgen van zo'n orthodoxe gemeenschap, kan ik iedereen Shtisel (ook op Netflix, ook met Shiri Haas) aanraden. Daar zijn de karakters echt mensen, waar je de ene keer sympathie voor voelt en de andere kant weer veel afstand. De wisselwerking tussen herkenning en bevreemding spreekt mij meer aan dan de bevreemding en de weinige sympathie die Unorthodox voor de betreffende gemeenschap oproept (en het contrast met de seculiere vrienden die allemaal lief en aardig zijn, is overduidelijk).

En is het verhaal nou zo sterk? Vind het een beetje een te lang uitgerekte B-film. Maar goed, ook een voorbeeld van wél een mooie serie over de orthodoxe gemeenschap op Netflix: Shtisel.

Boeiende, zij het nogal eenzijdige kijk op een ultra-orthodoxe joodse gemeenschap in de wijk Williamsburg in Brooklyn, New York. De daar uitgehuwelijkte Esther Shapiro (Shira Haas) vlucht op gegeven moment naar Berlijn om daar te proberen een nieuw leven op te bouwen. Bepaalde verhaal-elementen zijn een beetje te makkelijk en te kort door de bocht, maar de effectief gebruikte flashbacks en de uitstekende en vooral overtuigende rol van Haas maken veel goed.

Knap opgebouwd en met een interessant verhaal over het kindvrouwtje dat uit een streng traditiegetouwe en religieuse gemeenschap wil stappen.
Blikvanger is actrice Shira Haas in haar zoektocht naar meer armslag en vrijheid.
Menig sterke, overtuigende en aangrijpende scène.
Enig minpuntje is misschien het tikkeltje melodrama dat schuilt in de verklaringen van de moeder over wat er precies in het verleden met haar dochter is gebeurd.
Maar goed, zo'n film of serie, van dergelijke kwaliteit, wil ik toch elke dag zien

Het verhaal van een jonge joodse vrouw die vlucht uit de orthodoxe samenleving van een gemeenschap joden in Brooklyn. Een tak van het jodendom dat zeer strikt omgaat met de regels. Regels die belangrijker zijn dan de samenleving erbuiten of zelfs je eigen familie. Maar ook een manier van leven waar we als niet-jood (te) weinig van afweten.

Het verhaal is gebaseerd op het leven van schrijfster Deborah Feldman, die trouwens nooit het jodendom zelf de rug heeft gekeerd, maar wel de orthodoxe manier van leven ervan. In 4 afleveringen zien we de clash tussen een progressieve samenleving bij enkele kunstzinnige studenten. Alsof het leven buiten de orthodoxe samenleving er zo zou uitzien. Het zou mooi zijn natuurlijk, maar ook niet-joden zijn helaas nog te conservatief op verschillende vlakken.

De serie laat op de eerste plaats enkele gewoonten en regels zien, die vreemd lijken als niet-jood. Het toont ons een wereld waarvan ik me kan voorstellen dat ik me er nooit zou thuis voelen. Maar ik ben er ook niet opgegroeid natuurlijk. Maar vanuit mijn persoonlijke visie (en ik ben zelf katholiek - dus ook religieus - opgevoed) zijn hier bepaalde regels en normen en waarden die botsen met de mijne. De film gaat hier ook niet zo heel ver in. Het toont de wereld van de orthodoxe joden en het spiegelbeeld van een progressieve groep jongen mensen in een grootstad. Met daartussen Esty die vlucht uit de ene wereld en een plaats zoekt in de andere. Echt kritisch wordt het nooit, maar het toont al veel meer dan we voordien te zien kregen in dit soort toegankelijke media. Voor de orthodoxe joden zal het hier al te ver gegaan zijn, al mag het van mij iets verder gaan om de zeer strenge religie te kunnen begrijpen. De serie is geen dialoog, maar een beeld van iemand die beide werelden kent. Met de wetenschap dat ze gevlucht is uit één van die werelden.

Als serie is het niet bepaald creatief, maar het is best wel interessant. Shira Haas doet het zeer goed hier. En doordat de serie niet te ver wil gaan in het thema, is het ook een toegankelijke en commerciële serie geworden. Het kan een opening maken van een verder debat. Naar wederzijds begrip tussen een gemeenschap met eigen regels die midden in een samenleving woont met andere normen en waarden.

toch een leuke analyse van Bishop Barron over de film: Bishop Barron on Netflix’s “Unorthodox” and the Modern Myth of Origins - YouTube

Hij legt de nadruk op wat hij noemt de "modern myth of origins": deze mythe heeft als thema de vrije individu die uit de ketenen van religie breekt. Een dergelijke mythe reduceert de complexiteit - zo zegt Barron - van de moderne (en postmoderne) conditie. Namelijk, we moeten een evenwicht vinden tussen wat ons gegeven is en wat we zelf kunnen kiezen. Te veel keuze vrijheid vervalt tot keuzestress, te veel gegevenheid leidt tot totalitarisme. De moderne mythe wilt echter geen evenwicht vinden maar wilt dat we alles zelf moeten kiezen. En zo ook in unorthodox: de hoofdpersoon bevrijdt zich van religie en vind haar weg in het land van vrijheid. Niemand zal haar meer vertellen wat ze moet doen, ze is vrij, etc. En dit leidt, aldus bishop Barron, tot een inflatie van keuzevrijheid...

Nou goed, nu denk ik dat Barron het helemaal mis heeft. Hij zegt bijvoorbeeld dat de jongeren uit Berlijn geen "sense of purpose" hebben , en geen traditie (of gegevenheid). Maar dat hebben ze natuurlijk wel: ze staan in een traditie van prachtige klassieke muziek, en trainen ontzettend hard om hun doel te bereiken (ze trainen immers zelfs in het weekend). De traditie - waarin de jongeren staan - is echter niet de traditie van dogmatische religie maar van humanistische renaissance waardes zoals schoonheid en carpe diem. Desalniettemin, wou ik het toch nog even delen!

Ik ben het totaal niet met je beoordeling eens maar ben zeker benieuwd naar Schitsel nu. Dank voor de tip.

Aangrijpend en boeiend drama over jonge vrouw die ontsnapt aan het verstikkende geloof en de bijbehorende ( joodse) gemeenschap. Boeiende mini serie die ik in een keer heb uitgekeken. 4*

Zeer interessante miniserie die je een mooie inkijk geeft hoe het er aan toegaat in een Chassidisch Joods huwelijk. Heb bij momenten erg gefascineerd zitten kijken naar deze voor mij eigenaardige culturele gebruiken. Zoals in zovele godsdiensten, en zeker in de extreme zijvertakkingen ervan, is de vrouw duidelijk ondergeschikt aan de man. Ook hier zijn de taken van een vrouw erg beperkt en richt het zich haast uitsluitend op het grootbrengen van kinderen. In deze film wordt zelfs geopperd dat het hebben van veel kinderen een compensatie moet zijn voor de talloze slachtoffers van de Holocaust.

De miniserie vertrekt vanuit het intrigerend plot van een vrouw die vanonder het juk en strenge geloofscultuur wil komen. Deze zeer strenge geloofsovertuiging gaat erg ver waarbij kennis uitsluitend toebehoort aan de man, internet uit den boze is, omgang met derden ook amper kan enz ...
Zeer fascinerende huwelijkse demonie overigens, alleen had Esther er wel wat anders bij voorgesteld van dit liefdeloos en technisch huwelijk, tot de vrijpartijen toe was alles uitgekiend en georchestreerd.

Wat ik wat minder vond was haar vrij vlotte aanpassing in Berlijn en de te eenvoudige gecreëerde vriendschapsbanden met als dieptepunt het moment dat ze het bed deelde met één van die jongens. Voordeel is nu wel dat ze weet wat liefde inhoudt. Ook haar man, een nogal onzekere slungel, laat haar vrij makkelijk los ongeacht zijn culturele en religieuze gebruiken die hij van kindsaf ook ingelepeld kreeg, maar goed, zolang het gelukkig niet te Hollywoodiaans werd aangepakt (zoals het scheen met dat pistool), ben ik al tevreden. Knappe miniserie!

Misschien ben ik over-enthousiast met mijn vijf sterren, maar als je zo’n origineel en zwaar thema op zo’n boeiende manier in beeld kunt brengen, verdien je de sterren alleen al voor de moeite.