The Salt of the Earth (2014)

Vanaf 4 december in de bioscoop (Cinéart)

Ja, voor mij een openbaring. Zijn iconische foto's uit de goudmijn in Serra Pelada is gemeengoed, en wie wat dieper in zijn werk graaft (zeg maar: losjes aan het googlen slaat) vindt tientallen treffende beelden. Meestal portretten van mensen en/of massa's, waarbij de groep het individu lijkt op te lossen, maar Salgado toch het individuele leed weet vast te leggen. Schitterend. Wat ik echter niet wist, is dat sociale onrechtvaardigheid en conflictsituaties eigenlijk de bron zijn van zijn kunstenaarsschap. Dat de troost die voortvloeit uit zijn esthetiek nooit het einddoel van zijn projecten was, maar wel sensibilisering, verandering, verbetering. Salgado's kunst was op en top maatschappelijk en opvallend genoeg probeert de fotograaf nog steeds bij te dragen aan de samenleving. Desnoods door te rollen, te sluipen, te kruipen. Gewoon, voor dat ene beeld. Fascinerend.

Van Wim Wenders mag er sedert 'Pina' dan weer een visueel beter afgewerkte film worden verwacht. Heel wat shots gaan in 'The Salt of the Earth' echt verloren, wat zonde is. Het meest boeiend zijn de momenten waarop Salgado zijn eigen foto's becommentarieert, en eigenlijk is dat ook het narratief van de film. Het wat sentimentele Engels in de voice-over, of de interviews met zoon en grootvader, voegen dan weer weinig toe. En al helemaal geen esthetiek. Waardoor de film uiteenvalt in fenomenale foto's en nog een aantal lelijke videobeelden erbij. Waarom zo weinig evenwichtig?

Laatste 20 minuten om praktische redenen moeten missen, maar toch alvast 3* - en wat ik miste ga ik zeker zo gauw als kan bekijken!

Die laatste 20 minuten vond ik nu juist wat overbodig; veel herhaling en iets te uitleggerig. De boodschap moest, als in een slechte Hollywoodfilm met op ware gebeurtenissen gebaseerd plot, nog eens tekstueel in beeld verschijnen.

Maar laat dat het oordeel over de film verder niet kleuren; ik werd zeer bij de keel gegrepen door deze docu, door Salgado's fotografie en het verhaal eromheen. Ongelooflijk indrukwekkend, een must see voor mensen die begaan zijn met het lot van de mensheid en de aarde.
Ik kende Salgado's werk eigenlijk niet overigens, maar wat een bijzondere man, zo te leven vanuit een onvoorwaardelijke en oprechte begaandheid met mensen en de wereld, en dat zo te kunnen vereenzelvigen met fotografie die zijn weerga niet kent. Vind het ook absoluut bijzonder dat iemand die altijd als 'sociaal' fotograaf werkte en mensen fotografeerde in de meest ellendige omstandigheden (sommige foto's waren gewoonweg téveel om te blijven kijken), vervolgens zulke fantastische natuurfoto's weet te maken. Dat getuigt van een speciale gave.
Wenders, zoveel films heb ik nog niet van hem gezien, voelt haarfijn aan hoe hij hiermee een film met een maatschappelijk oogpunt kan maken. En het is zeer indrukwekkend hoe hij Salgado zijn eigen verhaal laat vertellen aan de hand van de foto's; die stem, en die kop, dat alles levert samen een zeer boeiend document op. Schitterend.

Als biopic te kritiekloos, maar als visuele ervaring een aanrader

Op visueel vlak een zeer mooie documentaire van Wim Wenders. Vooral de opening - de beelden in de goudmijn - was schitterend. De beelden van de Sahel, Congo en Ruanda waren bovendien zeer indrukwekkend. Hebben meer zeggingskracht dat al die films die daar over gemaakt zijn. Ondanks het pessimisme dat deze documentaire uitstraalde had het toch een optimistisch einde.Maar wel interessant. Het laat zien dat de mens die voor een groot gedeelte verantwoordelijk is voor de vernietiging van de natuur ook in staat is met een beetje goede wil die natuur voor een groot gedeelte in zijn oorspronkelijke staat weer te herstellen.

Documentaire met een uitgesproken boodschap: de mens vernietigt en de mens schept...

Verrijkend...ik heb me zelden meer verrijkt gevoeld na een film. Wat een leven heeft die Salgado gehad, wat een leed en schoonheid heeft hij gezien en wordt hier indrukwekkend met ons gedeeld. In een korte tijd komt zoveel gruwelijks en zoveel wonderlijk moois op ons af dat je verbouwereerd achterblijft. Het geheel in een mooie logische en verhalende structuur verteld, mooi geschoten en met natuurlijk veel ongelooflijk oogstrelende foto's. Ehm...beetje flabbergasted momenteel, erg indrukwekkende docu.

Indrukwekkend, fenomenaal !

De film op zich was redelijk (heb al betere gezien), maar de fotografie was bij vlagen overweldigend en verbluffend in zijn gruwelijkheid en schoonheid.

Salgado: "We’re terrible animals, we humans. Whether in Europe, in Africa, in South America, everywhere, we are extremely violent. Our history is a history of wars. It’s an endless story, a story of repression, of madness.” Review in Wall Street Journal.

In een woord TOP! Wat een liefde voor beeld. Terwijl ik bepaald geen Wenders fanaat ben.

Het mooist aan de documentaire zijn de indrukwekkende foto´s, die soms wel schilderijen lijken. Met name de massa-foto´s in de goudmijn zijn prachtig, en de foto´s van stervende en overleden mensen in Afrika gruwelijk. Maar hoe mooi of sprekend de foto´s ook zijn, een documentaire is toch vooral bewegend beeld en daar vond ik de film wat minder in uitblinken. Het leven van Salgado is natuurlijk zeer interessant, maar moeilijke vragen werden hem niet echt gesteld. Het is het portret van een fan, een bewonderaar, en dan krijg je al snel een kritiekloze film. Wat hem dreef was zijn liefde voor mensen, maar zijn eigen gezin kwam er bekaaid van af.

Portret van een fotograaf met wat mij betreft te weinig bewegende beelden. We kijken teveel naar hetzelfde met inderdaad veel kritiekloos commentaar.

Vroeg me aanvankelijk af waarom de film een 16+ rating heeft, maar dat werd al snel pijnlijk duidelijk. Sommige beelden doen niet onder voor die uit de vernietigingskampen van de nazi's. Wat dat betreft was de herbebossing in noord-oost Brazilië een welkome afwisseling. Sowieso een heel bijzonder leven van deze man, Salgado, en natuurlijk ook zijn vrouw (zoals Wenders niet nalaat keer op keer duidelijk te maken).

Wat het gebrek aan kritiek betreft: ik zie deze film als een samenvatting van het oeuvre van Salgado, van al zijn foto-series. Omdat het medium film nu eenmaal een ander publiek trekt dan de mensen die fotoboeken kopen. Deze film is geen journalistiek, noch een biopic. Het persoonlijk leven van Salgado kwam louter voorbij voor zover dat relevant was om de fotoprojecten te begrijpen, maar gelukkig zeker niet meer. Stel je voor dat het telkens over dat zoontje met Down was gegaan, dan kan je net zo goed RTL gaan zitten kijken.

Aanrader.

Zeer indrukwekkende documentaire over de econoom en fotograaf Sebastião Salgado die zijn humanistische drijfveer weet te verenigen met een prachtige esthetiek. Van gruwelijke oorlogstaferelen tot prachtige natuur, Salgado legt het allemaal vast met perfecte belichting en compositie. In deze documentaire wordt hij gevolgd door zijn zoon Juliano Ribeiro Salgado en Duitse cineast Wim Wenders die ons een beeld geven van de omvangrijke carrière van de fotograaf en zijn motivaties. Bewegend beeld is daar zelden voor nodig.