
Sameblod (2016)
Alternatieve titel: Sami Blood
Noorwegen / Denemarken / Zweden
Drama
110 minuten
geregisseerd door Amanda Kernell
met Hanna Alström, Anders Berg en Katarina Blind
Elle Marja is een veertienjarig Sami-meisje dat rendieren fokt. Terwijl ze in de jaren dertig wordt blootgesteld aan de rassendiscriminatie en rassenonderzoek op haar kostschool, begint ze te dromen over een ander leven. Om dat te bereiken moet ze een andere identiteit aannemen en breken met haar cultuur en familie.
Trailer
https://www.youtube.com/watch?v=ZvZo6cBMZQQ
Wanneer je deze, als ook andere ingevoegde media op de site wilt zien, dan moet je hier even toestemming voor geven.
Met het tonen hiervan wordt er mogelijk door een andere partij cookies geplaatst en/of wordt je ip-adres geregistreerd, zonder dat MovieMeter hier invloed op heeft. Lees ons privacybeleid voor meer informatie over hoe MovieMeter met je privacy omgaat.
Links
Zoek naar deze film op dvd/blu-ray op AmazonIMDb (7,3 / 6569)trailer (YouTube, ondertiteld)iTunes: € 4,99 / huur € 2,99Google Play: € 4,99 / huur € 2,99Mooie film dus dit Sameblod. Van dit soort films mogen er voor mij meer gemaakt worden.
4.0*
Gehele recensie Sami Blood (2016) - FilmVandaag.nl
De uitvoering vond ik kiele-kiele. Waar het precies aan lag weet ik niet, maar de pijn van Elle Marja werd voor mij nergens invoelbaar (behalve misschien de fysieke pijn bij die gruwelijke oor-scène).
De film wordt verteld in de vorm van een terugblik. Wat daar precies de toegevoegde waarde van was, is mij onduidelijk. Hij duurde op die manier een minuut of dertig langer en dat was er net te veel aan.
De bejaarde Elle Marja [Maj-Doris Rimpi] brengt een plichtmatig bezoek aan de begrafenis van haar jongere zus, die haar hele leven heeft doorgebracht in de Sami-gemeenschap waarin ze is geboren. Wanneer haar zoon weigert diezelfde avond naar huis te rijden, is ze gedwongen om in een hotel te overnachten. Haar verblijf op haar geboortegrond brengt herinneringen terug aan haar relatie met haar jongere zusje [Mia Erika Sparrok, ook zus in real life], de discriminatie van de omwonenden, de vernederende antropologische onderzoeken waaraan ze door Zweedse wetenschappers werd onderworpen en de vrijheid die ze genoot wanneer ze haar familie en haar Lapse achtergrond verborg in de poging aangenomen te worden bij een lerarenopleiding waarvoor antropologen en zelfs haar eigen lerares zeiden dat ze niet intelligent genoeg zou zijn vanwege haar afkomst.
Lene Cecilia Sparrok is een natuurtalent en zet één van de beste vertolkingen van het jaar neer. In haar rol als Elle-Marja komt vrijwel het volledige spectrum aan emoties op overtuigende wijze tot uiting. Haar liefde voor haar zusje, haar woede wanneer ze voor de zoveelste keer wordt beschimpt om haar afkomst, haar vernedering wanneer ze moet uitkleden voor onderzoek terwijl de pestkoppen door het raam staan mee te gluren, haar onzekerheid wanneer ze voor het eerst naar een feest gaat waar niemand weet dat ze een Lap is, de vastberadenheid wanneer ze besluit haar geboortegrond te verlaten, haar kinderlijke verwondering wanneer ze voor het eerst in de stad komt.
Het is volkomen terecht dat de 30-jarige regisseur Amanda Kernell meerdere prijzen in de wacht sleepte, want onervaren acteurs kunnen alleen uitblinken door een regisseur die ze op de juiste manier motivatie en zelfvertrouwen weet te geven. Bovendien gebruikt Kernell de camera om ons mee te voeren in de emoties van haar hoofdpersoon. Zeker één van de beste films van het jaar!
Zoals elk kind wil Elle-Marja de wereld verkennen. Weten wat dat is, de horizon. En weten waar daar achter komt, achter die lijn. En ja hoor, ze ontdekt het. Weer een lijn, weer een einder, weer een ontgoocheling. Ze blijft botsen op haar afkomst, op roots die ze probeert achter te laten. Dat lukt natuurlijk niet. Vroeg of laat – en in dit geval: erg laat – komen ze terug spoken. De oude Elle-Marja ziet, op een dansvloer die metaforisch is voor een oppervlakkige cultuur waarin ze misschien nooit goed heeft kunnen aarden, dat ze haar wortels niet kan verloochenen. Haar terugkeer is niet zomaar een bezoek aan het verleden, maar een herontdekking van het heden. We weten niet of ze zal blijven. We voelen: ze zal blijven.
Elk detail is van betekenis in deze perfect uitgekiende film. Elk woord. Elke geste. Elk shot. Regisseuse Amanda Kernell kiest voor een enorme nabijheid in haar cameravoering. Uit haar blik blijkt dat de essentie niet schuilgaat in het totaalplaatje, maar in het kleinste gebaar. Een hand op een borstkas. Een hoofd op een kussen. Een oormerking tegen de achtergrond van fluisterend gras. Elle-Marja mag dan weglopen van de natuur, diezelfde natuur is overal met haar. Ze staat dichter dan wie ook bij de dingen, de elementen, de mensen die haar pad kruisen. Ze toont zich bij uitstek een Sami door te zijn zoals ze is, zelfs in de grote stad. Zelf wil ze dat echter niet onder ogen zien. De gruwelijkste scène is diegenen waarin Kernell laat zien dat ze de haat van de buitenwereld zelf heeft geïncorporeerd. Ze ruikt een stank die er niet is. Ze probeert gezuiverd te geraken van haar verleden – een handeling die gedoemd is om catastrofale gevolgen te hebben.
Verbijsterend is overigens het portret van het afgrijzen van de Zweedse bevolking. Wetenschappers die op mensonterende wijze een objectieve grond proberen vinden voor hun subjectieve onzin. Antropologiestudentes die een mens benaderen als een museumstuk. Kwajongens die een meisje verminken voor het leven. Een lerares die zwelgt in haar zogenaamde menslievendheid, maar eigenlijk geen haar beter is dan de rest. Een elitaire laag van de bevolking die het huis liever gevrijwaard houdt voor een meisje van ‘vreemde’ origine. Nou, euhm…moet ik nog doorgaan?
Toch gaat Elle-Marja weg. Op allegorische wijze: door de natuur zelf dodelijk te verwonden. Door een onschuldig rendier de prijs te laten betalen voor haar eigen dwaling. Tegelijk toont Kernell dat ook de Samicultuur niet vrijuit gaat. Uiteraard is hun stilstand in de tijd niet te verzoenen met een snel evoluerende Westerse samenleving met andere normen, waarden en idealen, maar toch: het feit dat ze geen dialoog opzoeken, pleit tegen hen. Ella-Marja rukt de deur open, en hoort die meteen achter zich in het slot vallen. Geen wonder dat ze pas vele decennia later terugkeert – eenmaal de echo van het spreekwoordelijke slot niet meer op haar trommelvliezen rust.
Waar wou ik heen, met dit alles? Naar mijn ervaring van ‘Sameblod’ als een bijzonder indringende, cinematografische schitterende en inhoudelijk ongewoon kernachtige film. Misschien geen intellectuele openbaring, wel een les in geschiedenis waarvan de mond wagenwijd open valt. En, vooral, een les in humaniteit – want o ja, als ‘Sami Blood’ iets toont, dan is het de gesteldheid van de mens, op het kruispunt van de kindertijd naar de volwassenheid.
3,5*
De discriminatie was tamelijk heftig. Zo bestond het sterilisatieprogramma voor Samen vrouwen tot 1975.
Zo ook bij Elle Marja die haar afkomst in twijfel trekt en zelfs verloochent om er toch maar bij te horen. Ze is het beu zich minderwaardig te voelen en in plaats van de andere haat ze zichzelf en haar afkomst. Erg mooie ingetogen vertolking van Lene Cecilia Sparrok die het meisje Elle Marja speelt. Ik moest geregeld fysisch denken aan Greta Thunberg, de gelijkenis is bij momenten treffend.
Mooi om het verhaal te starten en te eindigen met de oude Elle Marja, om haar motieven en beweegredenen te ontdekken en te begrijpen. Sami blood geeft een mooi portret weer van de innerlijke strijd van een klein meisje met haar omgeving en identiteit. Mooi!
Toch 1 van de weinige continenten die me echt weet te charmeren op het gebied van arthouse. Ik weet niet hoe dat komt, maar op 1 of andere wijze komt dit soort manier van filmen een stuk overtuigender op me over dan ander soort Arthouse uit andere landen.
Sameblod scoort vooral op de beelden van de natuur. Erg grauw, erg deprimerend en zwaar, maar het werkt wel. En vooral de stukken in het grauwe boslandschap komen knap van de grond. Ook het stuk waar het camerawerk het mooist tot zijn recht komt. Vlot en overtuigend door de modder heen gestuurd in ieder geval.
Dit soort cinema komt altijd met een vorm van traagheid, en dus moeten de beelden aan veel verwachtingen voldoen. Dat doen ze, voornamelijk dan. Niet altijd ziet alles er even goed uit. De wat irritante en onnodige zoom-ins in het begin zorgen voor onnodige traagheid en in Zweden merkte ik weinig jaren 30 sfeer.
Acteerwerk is goed. Vooral van Sparrok is het goed. Jonge leeftijd, maar verstaat haar vak loud and clear. Bijzonder dat ze eigenlijk niet meer heeft geacteerd na deze film. Wellicht dat de film nog niet veel publiciteit heeft gekregen in de internationale landen. Ze verdient het wel in ieder geval.
Film is mooi indrigend gefilmd, en ondanks het trage tempo spreken de beelden die je te zien krijgt boekdelen. Goede regie zorgen voor extra impact en extra spanning in de beelden. Dat heeft een absorberende kracht. Film doet dan ook weinig fout. Dialogen verliezen zichzelf nooit, film wordt nooit arrogant.
Keurige cinema dus. Eerste 15 minuten en laatste 10 zijn wat zwakker. Einde is ook niet bepaald sterk, vond het een tikkie aanstellerig. Maar voor de rest keurige cinema, arthouse zoals ik hem graag zie.
Amanda Kernell gaat in haar debuutfilm helaas te veel volgens het boekje te werk, zonder risico’s te nemen. Vooral de opdeling in goed en kwaad, in dader en slachtoffer, voelt aan als makkelijk scoren. De Samen zijn ongetwijfeld sympathieke mensen, maar het zou me verwonderen als ze allemaal engeltjes zijn.
Gelukkig is er nog Lene Cecilia Sparrok die erg knap acteert. Ze geeft de film extra cachet en dat is geen overbodige luxe. Voor de rest viel me hetzelfde op als Fisico: ze zou zo de zus van Greta Thunberg kunnen zijn.
3*
Elle Marja of is het Christina is echter een doorbijtertje dat een nieuw leven wenst en regisseuse Amanda Kernell vond in Lene Cecilia Sparrok een schitterende artieste voor deze rol.
De film kent trouwens een zeer goede opbouw. We hoeven ons niet af te vragen hoe Elle Marja het in haar nieuw thuisland heeft gesteld, na het moeilijke begin. Het begin van de film maakt dit al overduidelijk. Het slot houdt wel de emoties in, als nostalgische herinneringen bij haar toch gaan doorwegen.
Knappe film, ook cinematografisch te waarderen en natuurlijk, niet te vergeten, weeral met de wrange nasmaak van idiote discriminatie die toch al te veel opduikt.
Toch vond vond ik een hoop details wat wazig en zelfs ronduit ongeloofwaardig… Dat ze tijdens haar eerste 'uittreden' heel fel op haar ongemak toch nog de mooiste jongen eruit weet te vissen deed me al de wenkbrauwen fronsen. Maar oké… het zou zomaar kunnen natuurlijk…
Dat ze dan nadien onaangekondigd bij hem thuis komt aanzetten zou bij doorsneesterveling toch wel de kast opjagen, maar nee… zelfs nadien als ze nog eens geld komt vragen en stukje komt joiken blijft hij zijn geduld bewaren… hoewel ik nu niet echt het gevoel had dat hij echt smoorverliefd was op dit kaboutermeisje.
Ook wordt nergens duidelijk waar ze nu slaapt, hoe ze opeens in die school terecht komt en de manier hoe ze daar voor de leeuwen gegooid wordt is ook allemaal maar… raar.
Het enige waardoor ik het allemaal nog een beetje wil geloven is die blik van Elle-Marja… die blijft één enigma en zegt tegelijkertijd alles.
Keurig, braafjes…