Saul Fia (2015)

Uitstekende film over een gevangene die te werk wordt gesteld in een vernietigingskamp. Zeker geen doorsnee holocaust-drama. Op een indringende manier in beeld gebracht waarbij de camera constant op de huid van het hoofdpersonage blijft. Dit terwijl er zich op de achtergrond een genocide voltrekt (hiervan zie je vooral het hele praktische gebeuren).

eRCee slaat weer eens nagels met koppen! De enige manier om de gruwel te overleven is als het ware zonder de gruwel te leren leven, naast de horror te kijken, de verschrikkingen niet of nauwelijks te zien. Toch liep het Sonderkommando niet van 's ochtends tot 's avonds netjes in de pas. László Nemes suggereert dat de leden veel soevereiniteit genoten: is dat historisch geïnformeerd? Wetende dat Nemes zich op de opstand in Auschwitz en de Sonderkommandofoto's heeft gebaseerd, zal de verfilmde chaos en het voortdurende gekonkel vermoedelijk geschiedkundig juist zijn, en de verdienste is dat de toeschouwer daarmee een accurater beeld van een deel van de concentratiekampen krijgt. Op technisch-cinematografisch fenomenale wijze, van de klankband tot de hypnotiserende cameravoering, zeer zeker!

Anderzijds werkte het uitgangspunt voor mij net als voor eRCee minder goed. Saul ontwaakt als een moderne Antigone uit een blind overlevingsinstinct: hij wil als levende dode terug mens worden, door te doen wat mensen doen, met name hun doden in eer en geweten ter aarde bestellen. Logisch, en toch is het moeilijk psychologisch mee te leven met het personage. Hij ziet toch dat er andere prioriteiten zijn, en dat hij geen lotgenoten in gevaar moet brengen door het onmogelijke te willen doen? Hij moet dat toch zien? Dat instinct kan hem toch niet zomaar in de steek laten?

Het aloude conflict tussen weten en voelen, tussen ratio en affect, juist. Het slot, waarin Saul de mensheid van een toekomst verzekerd weet bij de gratie van een reïncarnatie van zijn begraven (bastaard?)zoon, is tegelijk vol hoop als verpletterend ontnuchterend: met individuele acties is het perfect georganiseerde kwaad niet te ontmantelen. Een andere finale had niet gekund, de uitwerking is een mokerslag, en toch: als Nemes zijn personage meer als mens dan als schim had neergezet (weliswaar in de volle wetenschap dat een mens om Auschwitz te overleven geen mens mag zijn, maar een schim moet worden, cfr. supra), dan was de film wat mij betreft nog indrukwekkender geweest.

3,25*

Een beklemmende en benauwende oorlogsdrama, die best wel indruk maakt. Ik kwam deze film tegen op Videoiland en heb hem vanmorgen gekeken.

De film speelt zich af tijdens de periode dat de Hongaarse Joden in 1944 in Auschwitz werden omgebracht.

Hoewel het verhaal rondom de hoofdpersoon fictief is, maakt deze film veel indruk; de gebruikte cinematografie wijkt af van de gangbare manier, maar juist daarom beleef je het min of meer vanuit het perspectief van Saul. De 'blurry' omgeving kan duiden op een cinematografische poging om het overlevingsmechanisme in beeld te brengen van de leden van het Sonderkommando, hier Saul, die meestal na 3 maanden zelf werden omgebracht.

Extra belangrijke dimensie in deze film is het moment waarop heimelijk een foto wordt genomen van de lijkenverbranding in de open lucht; in werkelijkheid is deze foto ook daadwerkelijk genomen (én nog meer foto's) en uit het kamp gesmokkeld. Ze zijn te vinden op internet....

Schitterende film. Wanneer het 'hoe te vertellen' in dienst staat met 'het wat te vertellen' dan krijg je begeesterde cinema gepresenteerd. De film opent met wat lijkt op een begeleiding van gevangenen door o.a. Saul. De wazige achtergrond is de veruitwendiging van de blik van Saul. Hij is zo ineengesloten, bewust om zich te schermen van de gruwelen. Hij creëert een tunnelvisie zodat hij niemand of niets in zijn omgeving herkent. Tot het jongetje. Dan opent de wereld een klein beetje. Dan is er ook de eerste cut, geloof ik. We krijgen voor het eerst een directe POV van Saul door de close up van het jongetje. Saul kijkt terug om zich heen. Harmonie tussen inhoud en beeld. Deze film is dus meer dan een aangrijpend (en dat is het 100%) verhaal. Door de visie van de makers, door de filmtaal maakt het de film nog een stuk persoonlijker en relevanter. Het is tevens een andere manier om de horror van een oorlog te vertellen. Doorgaans wordt er ingezoomd op het slagveld maar hier krijgen we een situatie dat oorlog nog gruwelijker maakt dan wat het al is. De cineast gebruikt lange sequenties, camera op de huid van Saul, vertelling gebeurd aan de hand van wat we zien samen met Saul. Het gevecht om menselijkheid te bewaren (hij wil namelijk het jongetje begraven volgens de religie) in een woestenij van dood en verderf. Hallucinant om te zien hoe Saul de hiërarchie gebruikt, hoe Saul met een blik op oneindig tussen de Duitse soldaten wandelt om zijn doel te bereiken. Het poëtisch einde is prachtig. Het ging immers nooit om overleven. Een humane daad willen/kunnen/durven stellen als een soort loutering. Dit was het enige wat Saul nog wou doen. Om een waardig afscheid voor jezelf te geven.

Die befaamde foto waar je het over hebt werd niet uit het kamp gesmokkeld maar werd begraven ,althans het filmrolletje ,in het kamp en werd later na de oorlog gevonden en opgegraven....

Mijn excuses. Foute informatie van mij. Het filmrolletje werd wel degelijk buitengesmokkeld (in een tube tandpasta nota bene). Ik verwarde met een andere zaak waarbij tekeningen en een dagboek later in de grond werden teruggevonden.