The Devils (1971)

Zo. Dat was niet niks.

Fascinerend. Visionair. Bizar. Irritant. Intrigerend. Provocerend. Confronterend. Film- en censuurgeschiedenis.

Geweldige Oliver Reed en Vanessa Redgrave, Fenomenale sets van Jarman (van wie ik heel nodig een film moet zien) en al met al quite the trip indeed. Visueel dik in orde en een soms indringende soundtrack.

De BFI restored 2 disc dvd heeft een uitstekende transfer en extra's, en is zijn 10 pond wat mij betreft zeker waard. Onbegrijpelijk dat ingerekend een studio als Warner Zo moeilijk doet over deze film, en zelfs verhindert dat andere partijen een uncut dvd of blu-ray uitbrengen. Google maar eens op Devils en Kermode (de critic die de weggesneden scènes vondt en zich hard heeft gemaakt voor een rerelease) en je ziet hoelang dit al loopt.

Een bijzondere ervaring, die zeker niet iedereen zal bevallen.

Geeft wel een beeld van de gekte rondom het geloof maar is naar mijn smaak ietsje te wild en druk.

Ronduit nachtmerrieachtige film. Qua thematiek deed het me enigszins denken aan Black Narcissus, maar dan nog een stuk surrealistischer en extremer van toon, vooral ook een heel stuk explicieter. Het eind hakt er bijzonder hard in. Erg indrukwekkende film, maar tevens ook wel erg lastig te plaatsen.

Speelt een rol in het boek University, geschreven door Bentley little.

Ik wist het bijna op voorhand al, maar het hoge cijfer trok me toch over de streep hem op te zetten. Religieuze horror's, of meer drama zelfs in dit geval, zijn niet mijn ding. Het eerste uur is vooral een enorm geraaskal over God en andere Bijbelse nonsens die met dure woorden worden verteld. Wat er zich op de achtergrond afspeelde tussen de hoge piefen van het plaatsje was ook oninteressant.

De rol van Oliver Reed als zonderende priester is dan nog wel redelijk. Behoorlijk wat naakt, al is het allemaal niet echt mooi. Een leuke scene was wel waarin de nonnen veranderden in op seks beluste maniakken en diverse kerkmaterialen onteerden. Maar het gevoel dat overheerste was een irritant, overvol kippenhok met een incompetente fanfareband op de achtergrond die voor begeleidende muziek moest zorgen. Soms zo over de top dat het op een persiflage leek.

Het laatste half uur wordt zowaar wat beter, al staat het bol van de vervelende personages. Je krijgt wel een beetje met Grandier te doen, hij gedraagt zich tenslotte gewoon als mens. Ik geloof ook best dat het waargebeurd is, want toen waren de mensen al net zo gek als nu. Destijds verbannen in diverse landen wegens de controversie, wat zeker te begrijpen valt. Maar in de huidige tijd niet meer schokkend en wat er dan resteert is slechts een saaie, nare, langdradige film.

Kon me wel vinden in de kritiek van FillumGek. Moest een beetje denken aan de Canterbury Tales. Daar zat ook kop noch staart aan. Maar was toch nieuwsgierig. Was destijds toch een geruchtmatige film. Nu wordt je daar koud noch warm van.

Deze film is in de loop der jaren volledig kapotgesneden. Censuur na censuur na censuur. Want als je aan het geloof komt dan is het bingo. Destijds gold dat het katholicsme, nu is het weer een ander geloof dat bereid is tot moord en doodslag als je hun opvattingen ter discussie stelt, of belachelijk maakt. Er verandert dus nooit iets. Opvallend dat je daar (hier) niets over leest. Want dat is de enige eigentijdse les die je aan deze film overhoudt.

Heb geen idee naar welke versie ik precies heb zitten kijken. Wat ik voorbij zag komen was: 103 minuten, 106, 107, 108, 109, 111 en 117 minuten. Met gevolg dat geen enkele ondertiteling nog past. Al heb ik de versies van 111 en 117 niet kunnen vinden. Er schijnt ook nog een 'restored' versie te bestaan. Zogenaamd met alle verdwenen scènes. Maar dat schijnt ook weer niet te kloppen. In ieder geval is de beeldkwaliteit van alle versies die ik gezien heb abominabel. Hoezo gerestaureerd? Maar dat wisten we al: films, kunstwerk of niet, zijn vogelvrij.

Maar hoe lang deze film ook duurt, iedere lengte is te lang. Ik vond er niet doorheen te komen. Of zoals FillumGek het zegt: een saaie, nare, langdradige film waarin veel geschreeuwd wordt. En die zogenaamde opstand tegen het geloof, want Russell gaat het natuurlijk om onze tijd en niet om het Frankrijk van de 17e eeuw, is wel heel erg jaren zeventig. Maar laten we niet vergeten dat Russell ook hele mooie films kon maken, zoals Women in love (1969).

Fijne film voor paaszondag.

Amen

Knappe meerlagige kruising van Pasolini en Fellini, maar dan met Angelsksische horror/humor.

Erg wilde en heidense trip dit.

Ondanks de prachtige opening waren de eerste drie kwartier wel even inkomen, gelukkig gaat het daarna helemaal los in hysterisch gedoe en orgies. Ander sterk punt zijn de kostuums en decors die er prachtig uitzien. Sterk cultfilmpje wel.

Unieke ervaring...

Ik had het bijna opgegeven na 45min, maar daarna wordt het een trip van jewelste (je moet wel de ongecensureerde versie zien).

Ik kan me voorstellen da er veel mensen, in de tijd dat de film uitkwam, enorm geshockeerd waren.

Uitstekende rollen van Reed en Redgrave.

Laat ik beginnen met het positieve. De sets en kostumering zijn erg goed. Reed zet een goede rol neer en... tja dat was het zo een beetje denk ik. Waar komen dan al die hosanna berichten vandaan? Top 12 van beste horrorfilms op MM, euh wat? Tja het begrip horror wordt hier vrij ruim genomen blijkbaar. Dat ik vooral veel (positieve) berichten zie van users die horror niet meteen als favoriete genre hebben dat verklaart misschien ook wel het hoge gemiddelde en dat het voor mij niet echt werkte. Zal heus wel schokkend en controversieel zijn geweest destijds al was het natuurlijk niet de eerste die de kerk alsook de heksenjacht op zogenaamde onwaardige clerus op de korrel nam. Het verschil is dat deze film flink over de top gaat en vaak meer op een parodie begint te lijken. Het incoherente en ronduit zwakke scenario helpt ook niet mee. De vorst die aan het begin een drag act opvoert waarop een geestelijke een geeuw onderdrukt, is misschien het best hoe je deze kan samenvatten. Laat ik het toch maar houden bij L' Age d'Or voor zottigheid en Witchfinder General voor een degelijke heksenjacht. John Milton heb je de film nog of was die ook bij de hoop die je destijds van de hand hebt gedaan? Irritant dat is wat ik uit je review onthoudt, zijn we het toch over 1 ding eens.

Tweede Russell.

Tommy zette destijds al een beetje de verwachtingen voor de film, maar eigenlijk was ik verder niet heel geïnteresseerd in deze film. The Devils werd me aangeraden door een aantal kennissen, en bovendien had deze film best een status. Op voorhand lijkt een dergelijke film die zich vooral richt op visueel verwennerij een natte droom voor mij, maar dat was het niet.

Het is moeilijk om te ontkennen dat Russell geen enkele aandacht besteed aan het visuele aspect van deze film, want als geheel ziet het er eigenaardig uit. De sets zien er bijna hedendaags uit en de look van de film intrigeert direct, maar verder kent deze film ook een hoop elementen die het als geheel afremmen. Een voorbeeld van zo'n element is de personages, maar dan ook echt alle personages.

Als ze geen stompzinnige dialogen uitkermen, dan is het wel geschreeuw. De hele film is luid en dit creëert soms onnodige chaos. Ik snap dat een film zoals deze een beetje chaos nodig heeft soms, maar tijdens het eerste uur is al dat lawaai vooral nadelig. Het voelt vooral aan als een rommelig gebeuren, en de chaos werkt totaal niet in het voordeel.

Bovendien is de rare focus op naaktheid hier en daar en de film in zijn geheel vooral vervelend, zeker tijdens het eerste uur. Ik wist na afloop nog steeds niet of er überhaupt een introductie was, of een opbouw. Dat is wel bijzonder, maar niet voordelig. Ik had liever dat een film zoals deze die iets meer de rust pakt, want voor nu leek het vooral alsof de makers geen idee waar ze mee bezig waren en zichzelf verloren in de chaos.

Wel maakt de film een behoorlijke draai in de tweede helft, waar de chaos plots voordelig werkt en de film verandert in een intense achtbaanrit die het cijfer een behoorlijke boost geeft. Ik mis nog wel passend camerawerk, maar verder zijn de sets overweldigend, net als het geluid en het geweld. The Devils is een harde, nare film, maar wordt afgeremd door een hoop elementen die een echt meesterwerk in de weg zitten.

Adembenemende cinema!

En dat bedoel ik letterlijk in dit geval, want op meerdere momenten heb ik echt met ingehouden adem zitten kijken, terwijl ik tijdens andere scenes weer naar adem zat te happen. Wat een film!

Het is een weergaloze achtbaanrit waarin Russel fel te keer gaat tegen het corruptieve effect van macht en hoe dit door de jaren heen door kerk, rechtstaat en elk ander instituut misbruikt werd. Gebaseerd op een waar gebeurde geschiedenis. Ook zit er nog een vrij actuele boodschap in over vrijheden. Maar los van deze sterke inhoudelijke onderlaag is vooral de uitwerking briljant. Van het modernistische zwart witte set design van Dereck Jarman tot de overweldigende weelderige kostuums, de naakte en histerische nonnen en de prachtige fotografie. Dit alles begeleid door een hallucinante misvormde klassieke soundtrack. Geen wonder dat het sommige mensen tegenstaat, want je komt ogen en oren te kort om dit theater, of beter dit surrealistische circus over de middeleeuwse inquisitie te verwerken. Het is een kakafonische uitputtingsslag. De een zal erop afhaken, maar ik ging juist volledig mee in de aanzwellende waanzin die vanaf het scherm de huiskamer betreed.

En dan zijn daar nog de geweldige acteerprestaties met Reed en Redgrave voorop. Zij geven zich volledig over aan hun personages en zetten die neer met een intensiteit die je zelden ziet. Maar wat een durf van de gehele cast.

The Devils is een van de aller dapperste en bijzonderste films van ruim 100 jaar filmgeschiedenis. Rijk op zowel artistiek, visueel, inhoudelijk als filosofisch vlak. Dat juist deze film nog steeds niet in de oorspronkelijke versie is uitgebracht is zowel een zonde als een schande.

Maar de tijd nu niet mee te zitten, want iedereen heeft lange tenen en zeker een partij als Warner zal de kluis gesloten houden om controverse te voorkomen. Maar we blijven hopen.

5 fonkelende sterren!

Herzien. Ditmaal de BFI dvd met de gerestaureerde x-rated cut. Die zag er overigens prachtig uit, maar helaas ontbreekt het hoogtepunt: De verkrachting van Jezus.

https://www.bbc.com/culture/article/20210802-why-x-rated-masterpiece-the-devils-is-still-being-censored

KOOLHOVEN & SIMONS: WITCH NIGHT | EYE

Donderdag in EYE te zien, EYE geeft een lengte van 1 uur 57 minuten aan (wat de lengte van de extended versie is) en dat het een 35mm-voorstelling is. Helaas kan ik donderdag niet.

Een historisch drama dat de horror van toen weergeeft. Machtsspelletjes waarbij een ideologie/religie gebruikt wordt om andersdenken letterlijk de mond te snoeren. En dit voorafgegaan door onnoemelijk lijden. Ik kan me voorstellen dat de katholieke kerk met deze film niet gelukkig was. Maar het is gewoon één van de vele zwarte bladzijden uit haar geschiedenis. Meesterlijk in beeld gebracht door Ken Russell en zijn DoP. De score van Davies bij de grovere scenes klinkt als bad trip psychedelica. Onderhevig aan de mode van begin jaren zeventig dus maar toch heel passend. Oliver Reed schittert als de priester die naast zijn ‘zonden’ toch ook een man van de rede is. De rest van de cast - zowel bezetenen als inquisiteurs - blinken uit in overtuigende godsdienstwaanzin. Dit is een soort 'beeldende' geschiedenis die je niet meekrijgt op school. Achter al die gruwelijke heksenvervolgingen schuilden uiteindelijk wel mensen van vlees en bloed.

Shockeren gaat hier hand in hand met entertainment. Het is duidelijk geen film voor tere zieltjes, daarvoor zijn de beelden regelmatig te expliciet. Verder wordt er geen blad voor de mond genomen en moet The Devils in 1971 heel wat tongen hebben los gemaakt. Goed kon ik de film niet noemen, daarvoor wordt het allemaal veel te schreeuwerig gebracht, maar de onderliggende boodschappen zijn zeker de moeite van het overdenken waard.

Wat een film zeg …