La Grande Illusion (1937)

Erg mooi tweede uur.

Grand Illusion - zo werd in een gelijknamig boek uit 1909 het idee beschreven dat er een oorlog zou uitbreken in Europa. De thesis luidde dat het irrationeel en onwaarschijnlijk was voor een Europees land om een oorlog te starten, vanwege de rampzalige sociale en economische gevolgen. Bijna 30 jaar later maakt Renoir zijn Grand Illusion, inmiddels zijn we een wereldoorlog verder en aan de voet van een tweede.

Echter, Grand Illusion is geen cynische film - integendeel: de film betoogt dat ongeacht klasse en nationaliteit, we op de eerste plaats mensen zijn. Oorlogen zijn - net als grenzen - illusies. Illusies die mensen van elkaar scheiden en tegen elkaar opstellen. Het is een hartverwarmende en humanistische stelling, bijna utopisch.

Gezegd moet worden dat ik me in het eerste uur te veel heb zitten ergeren aan die kleine lolbroek en de haast willekeurige wijze waarop het verhaal zich ontwikkelde (zonder enige spanning). Het is pas in het tweede uur dat ik de film begon te waarderen en zelfs geroerd raakte. Dit brengt me in een netelige positie om een score uit te delen aan de film. Al met al kan ik u echter toch aanraden om Grand Illusion op te zetten. Een unieke film, waarvan ik vermoed dat deze enkel voor de tweede wereldoorlog gemaakt had kunnen worden.

Tegen een koe; 'Je bent geboren in Wertemburg en ik in Parijs, maar dat belet ons niet elkaar te begrijpen'

Oorlogsfilm waar elke poging tot iets boeiends in de kiem gesmoord wordt. De Franse officieren Boëldieu en Maréchal worden tijdens een verkenningsvlucht neergehaald en gevangen gezet. Dit is niet te zien! Ontsnappingspogingen op éénmaal na zijn er niet te zien. De Eerste Wereldoorlog was een onvoorstelbare tijd maar ook daar was eveneens niet veel van te zien.

Nee in het Duitse krijgsgevangenenkamp geen hachelijke situaties. Eten binnensmokkelen staat er vermeld in het bovenstaande plot. Nou ik heb hier niets van gezien. De gevangen Franse officieren haalde deze netjes af bij een ophaalpunt. Verder wordt er veel tijd gestoken om de personages luxe maaltijden te laten nuttigen, wijn en whiskey te drinken en muzikale opvoering te tonen. Daarnaast is er veel tijd voor 'talking heads' en elitarisme. Aristocratische officieren die verlicht zijn met kunst...

Afgezien van dat de film dan een inspiratiebron vormde voor de ontsnappingstunnel in "The Great Escape & Stalag 17" en het zingen van "Marseille" om de Duitsers woedend te maken in "Casablanca " was het voor mij verder maar een duffe en saaie bedoeling. Laten we het maar op houden dat het niet mijn 'Cup of Tea' was.

Film lijkt mij tamelijk revolutionair.

Wat er doorgaans rond die tijd gemaakt is ziet er toch gedateerder uit.

Film an sich vond ik matig.

Een paar dagen geleden zag ik Stalag 17 van Billy Wilder, eveneens een film over een POW-kamp, toen wel over de Tweede Wereldoorlog en niet WO I zoals deze film van Renoir. Wie hoopt op enkele actiescènes La Grande Guerre zal bedrogen uitkomen. Veel spektakel valt er niet te beleven. Via postenkranten vernamen we dat het Fort Douamont nabij Verdun gevallen is. We spreken dan over de periode eind februari 1916.

De film is luchtig, maar gelukkig niet (zo) kluchtig (als Stalag 17). Al had ik niet de indruk dat de gevangen genomen soldaten en officieren het zo slecht hadden in gevangenschap. Meer zelfs, er is zelfs het grootste respect tussen de Franse kapitein Boëldieu en de Duitse kapitein von Rauffenstein. Mocht het geen oorlog zijn geweest, ze waren dikke vrienden.

De film kabbelt wat voort, maar herleeft in het tweede gedeelte van de film bij de ontsnapping. Het is een film die veel tot de verbeelding overlaat, want vele (mogelijke) actiescènes worden niet in beeld gebracht. Interessant was ook de huisvesting bij Elsa. Aan welke kant van de lijn je ook staat, iedereen zit in hetzelfde schuitje. Misschien iets te simplistisch voorgesteld allemaal, maar als anti-oorlogsfilm is hij wel doeltreffend.

In mijn ogen een te hoge waardering voor deze WO I-film. Hoge dunk van een stel Fransen en Britten, opgesloten in een Duits kamp. De verschillende legeruniformen, de verschillende graden in het leger vielen me op, ondanks de zwart-wit weergave.