A Passage to India (1984)

Kan mij nog vaag herinneren dat ik deze behoorlijk langdradig vond. Hou het op **

A Passage To India, een adaptatie van een roman uit '24 van de Britse schrijfster E.M. Forster, was één van de meest besproken prestigeprojecten van '84. Het verteld het persoonlijke verhaal van een jonge vrouw tegen een brede achtergrond van spanningen tussen Indiërs en hun Britse overheersers. Een groots project was het in ieder geval: ruim twee uur pellicule, knappe sfeertekening, fraaie kostuums en exotische decors. De Australische Judy Davis speelt een doorleefde rol en greep net naast de Oscar. A Passage To India werd trouwens voor in totaal tien Oscars genomineerd, waarvan er slechts twee werden verzilverd: voor de muziek van Jean-Michel Jarre en de vrouwelijke bijrol van Peggy Ashcroft. De mannelijke rollen zijn voor James Fox en Alec Guiness. Voor de in de adelstand verheven Sir David Lean betekende A Passage To India zijn comeback, veertien jaar na Ryan's Daughter. Het werd helaas zijn laatste film, een mooie afsluiter van een reeks stijlvolle langspelers waaronder kanjers als The Bridge On The River Kwai, Lawrence Of Arabia en Doctor Zhivago. Al komt de film qua aanpak wat gedateerd over, een aanrader is het zeker...

David Lean, een meester uit het historisch kader van de filmgeschiedenis en één van mijn favoriete regisseurs.

Deze film heb ik nog niet gezien, daarom staat het nu op mijn lijst

Brief Encounter gezien? Beetje een buitenbeentje van Lean, maar een geweldige film. Geen groots epos (en aan je stemmen te zien hou je daar juist wel van), maar toch zeker een aanrader.

Volgens mij is al het jaren-'40-werk van Lean van dat type (al heb ik er maar een paar gezien); pas vanaf Bridge on the River Kwai maakte hij epossen.

Feilloos in beeld gebrachte film met veel dialoog die een trage, doch efficiënte verhaalopbouw heeft. Bij momenten kan David Lean, gekend om zijn epische vergezichten, toch uitpakken met enkele imponerende visuele stukjes en in het bijzonder het bezoek aan de grotten van Marabar.

In het laatste stuk van de film, tijdens en na een gevoerd proces, laat de regisseur en scenarioschrijver de teugels een beetje te veel vieren; de film meandert naar zijn einde.

De film mengt op indringende manier een aantal bedenkingen over rassengelijkheid, kolonialisme, onderdrukte sexualiteit en geeft (aan een leek althans) een mooi tijdsbeeld. Slotsom: meer dan de moeite waard, deze kijk op gebruiken en zeden in India, maar verwacht geen actiefilm.

Ik weet niet meer zo veel van de film. Maar de indruk die Peggy Ashcroft heeft gemaakt is niet te vergeten. Zij was ZO goed.

Ik had veel meer verwacht van deze film, vandaar dat ie nogal tegen viel. Ik ken maar een paar films van Lean die enorm veel indruk bij mij hebben achtergelaten, met name 1 daarvan. Ik verwachte bij deze film een soortgelijk gevoel over te houden, maar dat is er helaas niet van gekomen. Het scenario en de loop van het verhaal vond ik vrij oninteressant, ondanks het klimaat waarin de film zich afspeelde. De rol die het 'Britse india' bekleede in deze film was vrij klein, en diende eigenlijk meer als een versiering van het (voor mij) een beetje achterhaalde script. Daartegenover staat dat het acteren wel weer van hoog niveau was en de cultuurverschillen/ historisch beeld goed werden weergeven, maar dat verbaast me ook niet bij deze regisseur. Natuurlijk ontbreken de bekende plaatjes en settings niet, maar hoe het verhaal zich ontpopt tot het einde was weinig betekend en is het levende bewijs dat David Lean zijn beste films al gemaakt had. 3*

Onderschatte film kennelijk.. mooi epos over rascisme en klasseverhouding tussen britten en indiers in koloniale tijd Lean's meesterwerk, prachtige acteurs ook!

Denk dat er weinig films zijn die saaier zijn. Het eerste uur gebeurt er bijzonder weinig. Er wordt eigenlijk alleen maar het klassenverschil tussen de Indiërs en de Engelsen behandeld en na een tijdje weet je het wel. Na een uur werd het iets minder saai, maar uiteindelijk is de film in een zin samen te vatten (klassenverschil tussen de Indiërs en de Engelsen eind 19e eeuw) en in dit geval is dat echt te mager om een film van bijna drie uur mee te vullen.

De film wordt gered door mooie shots van India en redelijk acteerwerk en krijgt daardoor (en ook omdat het nergens echt slecht is) 3 sterren.

Begin jij nou ook al?

Tja, kan me niet voorstellen dat je dit Lean's meesterwerk vindt. Tussen zijn 'boekverfilmingen' uit de jaren '40 zit al veel meer indrukwekkends en van zijn historische epossen zijn a Bridge on the River Kwai en Lawrence of Arabia vele malen beter.

Lean is hier wat te nadrukkelijk op zoek naar een stukje onbehandelde Engelse geschiedenis. Sowieso niet de meest interessante periode voor de Britten, maar dan ook nog zo'n compleet oninteressant benadering ervan. - De Engelsen voelen zich beter dan de Indiërs en doen niet bepaald aardig tegen ze. - Er wordt iemand ten onrechte beschuldigd van verkrachting.. Dat is het. Daar heeft de film bijna drie uur voor nodig. Bijna anderhalf uur in aanloop naar de zogenaamde verkrachting.

Wat overblijft is een hoop geblaat en weinig wol. Maar wel mooi gemaakt.

Mooi gemaakt en sublieme vertolkingen van de rollen! Zowel die britse dame als haar "slachtoffer" worden prachtig gespeeld. Ik heb hier echt van zitten genieten.

Lawrence is nu juist een film die voor mij in oeverloze en vruchteloze traagheid verzand urenlang zie je niet veel meer dan uitgestrekte woestijn en wat mannen op kameel of te paard, slaapverwekkend.

Tegenvaller, deze laatste film van Lean. Het voelt allemaal nogal steriel aan, alleen het laatste uur wil de film een beetje loskomen. A Passage To India deed me een beetje denken aan Attenborough's Gandhi, dat was ook zo'n oppervlakkige film over de geschiedenis van de Britse kolonie.

Kwa acteren was het allemaal vrij ingetogen en bij vlagen erg saai zelfs. Vooral Davis was 2,5 uur erg saai. Alleen Ashcroft valt op, als de impulsieve Mrs. Moore.

Lean heeft in zijn loopbaan bewezen grootse films te kunnen maken, maar dit was helaas niet de perfecte afsluiter. 2,5 *

Toffe film. Veel sterke momenten (bijv. in de grotten), hier en daar zwakt het helaas ook wat af (bijv. in de rechtzaal). Ook het einde loopt wat te lang door als je het mij vraagt. Niet zo goed als meest bekende werk van Lean, maar toch zeker de moeite waard 3.5*

Matige, en wat lang uitgesponnen film over India ten tijde van de Britse overheersing.

Goede acteerprestaties en prachtige locaties, maar het verhaal zat wat rommelig in elkaar en kon me totaal niet boeien.

Alleen het laatste uur is vrij goed, maar verder heb ik niet veel plezier beleefd aan deze prent.

Zo maken ze ze niet meer!

Je moet je overgeven aan het trage tempo en het feit dat dit geen actiefilm is. maar dan is dit een prachtige film.

David Lean weet als geen ander de natuur een volwaardig personage van de film te maken. Er zitten weer enkele briljante vondsten in. Zoals de scene in de rechtszaal, waar Adela vertelt dat iemand een lucifer aanstak in de grotten: je hoort het geluid van de lucifer al terwijl ze nog spreekt. Dit is een prachtige omkering van een soortgelijke scene uit een andere Lean film, Laurence of Arabië, waar Laurence een lucifer uitblaast en op het moment dat je verwacht de vlam te zien uitgaan, zie je de ondergaande zon in de woestijn.

Dan is er de scene waarin Mrs. Moore (Peggy Ashcroft) een vreselijke ervaring heeft gehad in de grotten, die haar aan haar sterfelijkheid doet denken en die overweldigende kracht van de natuur illustreert Lean door de maan angstaanjagend dichtbij te laten zien. Als je oog hebt voor dit soort dingen, is het een meesterwerk.

Echter, de bijna kinderlijke manier waarop de Indiërs, inclusief dr. Aziz worden neergezet, vehindert me er vijf sterren van te maken. Ik heb een documentaire gezien, waarin David Lean bezig is met de acteurs. Daarin zag je dat hij hen geen enkele ruimte laat voor een eigen interpretatie en dat zie ik als oorzaak van de bijna karikaturale acteerprestaties van de Indische personages. Soms kan een veeleisende regisseur te ver gaan.

De film is inderdaad gebaseerd op het gelijknamige boek van E.M. Forster, een (homoseksuele) man trouwens, geen schrijfster, zoals op dit forum wordt beweerd.

Na Lawrence of Arabia en, in mindere mate, Bridge on the river Kwai, had ik Lean redelijk hoog zitten als de regisseur van de fraaie, historische, epische films in een prachtige natuur-setting.

Bij Passage to India gaat het dan wat mij betreft mis. Het verhaal is een wat recht-toe, recht-aan verhaaltje over de Engelsen die zich vanuit hun arrogante superieuriteitsgevoel vervelend gedragen ten opzichte van de onderdrukte Indiers. Om het geheel wat houvast te geven wordt het recht/onrecht weerspiegeld in een rechtzaak tegen een vermeende verkrachter. Op zich nog niet zo veel mis mee. Maar de uitwerking, daar klapt de schaats om (geen idee of die uitdrukking bestaat, maar hij bevalt me!). Allereerst is er het matige tot slechte acteerwerk van veel van de rollen. Veel indiers (zelfs een indier in een belagrijke rol, vertolkt door een brit - hoe verzin je het!!!) staan, lijkt het voor de eerste keer voor een camera. Ook veel van de britten zijn schrijnend. Een voorbeeld daarvan vind ik die verloofde van Adela. Wat een houten klaas - in houding en in acteerwerk.

Dan de natuurshots. In 'Bridge' maar zeker in 'lawrence' bekroningen van de film die een prachtige plus vormen, die bijna hun eigen rol spelen in het verhaal. In deze film lijkt het er nu en dan een beetje bijgesleept om er nog wat episch van te maken. Het werkt gewoon niet.

En dan de nu en dan aan het belachelijke grenzende dialogen. In de rechtzaal bijvoorbeeld, waar de aanklager wel enorm geforceerd en overduidelijk statements van het slachtoffer tracht af te dwingen. De regisseur laat hier werkelijk alle reserves varen en de hele toestand begint daardoor onwerkelijk en ongeloogwaardig te worden.

Wat dan nog als positief overblijft: de beide vrouwelijke hoofdrollen vond ik goed vertolkt, alhoewel ik met Adela nooit echt aansluiting voel. En natuurlijk de aankleding van de film: decors, architectuur, kostuums. Het ziet er allemaal prachtig uit. Maar het redt de film niet.

Neuh - deze film was me door een vriend afgeraden en ik ben bang dat ik deze keer zeker naar hem had moeten luisteren.

Wat zou je zonder goede vrienden moeten

Ik vond dit nochtans zelf één van de beste epos-films van Lean (acteerwerk is me niet bijgebleven), al prefereer ik veruit zijn Britse werk van net na WOII, boven de epische dingen.

(en dat van die klapschaats is inderdaad geen Nederlands, maar er zit wat in, ja).

Dit is geen epos. Het is gebaseerd op het werk van E.M. Forster en eigenlijk best vergelijkbaar met de films van Merchant/Ivory.

In eerdere films als Doctor Zhivago en Ryan's Daughter liet Sir David Lean al zien dat hij een meester-verteller is. Ook met deze verfilming van Foster's boek toont hij opnieuw zijn vakmanschap. Een heel mooi, rechtlijnig verhaal over de cultuurverschillen tussen Europeanen en Indiërs, met de nadruk op het misplaatste superioriteitsgevoel van westerlingen.

Dean kan rekenen op een ijzersterke cast met als uitspringers Dame Peggy Ashcroft (hoe kan het ook anders), Victor Banerjee, Judy Davis en duvelstoejager Sir Alec Guinness. Ook de Oscar-winnende muziek van Maurice Jarre is heel erg mooi.

Net als bij de andere films van David Lean opnieuw een lange zit, maar de tijd vliegt. Liefhebbers van een goed boek, zullen deze film zeker appreciëren.

Slechte film:

het contrast tussen Engelsen (good Lord!) en Indiërs is bijzonder clichématig en geforceerd neergezet. Acteerwerk van "Aziz" vond ik werkelijk nergens op lijken, en Judy Davis (die in "Husbands and wives" overigens briljant acteerde) viel me ook wat tegen. De in dit kader uiteraard broodnodige mystiek die er hier en daar in gegooid werd kwam ook totaal niet uit de verf. Ik kan nog wel even doorgaan, maar dit was gewoon zwaar matig, eens kijken of ik morgen nog de, ahum, "zinderende" rechtbankscène kan uitzitten...

Voor een goede benadering van exact hetzelfde thema wil ik dringend verwijzen naar de schitterende miniserie "the jewel in the crown" (met dezelfde P. Ashcroft en A. Malik in véél sterkere rollen): een meesterwerk, maar wel een (nóg) langere zit. Overigens op deze site helaas nog niet geplaatst. Nogmaals: hetzelfde thema, maar oneindig veel beter uitgewerkt en weergegeven.

IMDb - The Jewel in the Crown (TV mini-series 1984)

.

Prachtige film waarin een vrouw en haar aanstaande schoonmoeder afreizen naar India. Een mooi verhaal dat hier zorgvuldig opgebouwd is en redelijk meeslepend. Ook de verdeling tussen de Indiërs en de Britse kolonisten komt goed over en is uiteraard een belangrijk onderdeel van het verhaal. Goed acteerwerk en een aantal mooie plaatjes van het Indische landschap. Laatste film van regisseur David Lean na een afwezigheid van bijna 15 jaar.

Ook het boek van Forsters is goed.

Een mooie, mystieke film over een koloniale macht die zich hoog verheven voelde boven de Indiase ingezeten; een verhaal over racisme en afwijzing; wit en Engels waren in de ogen van de decadente Britse overheersers belangrijker dan gekleurd en Indiaas. De beelden waren imposant, de manier van vertellen was rustig en bedachtzaam, de cast speelde fantastisch en de muziek was heerlijk.

David Lean is een regisseur, die graag de tijd neemt om zijn verhaal te vertellen, want zijn laatste 5 films duren allemaal minimaal al twee uur en drie kwartier. Het grote probleem van A Passage to India, zit hem vooral in de eerste helft. Ik vond het allemaal erg langdradig en de manier waarop het verhaal verteld wordt maakte het allemaal nogal uitgerekt.

Halverwege komt de ommekeer, wint het verhaal aan vaart en wordt het gelijk ook een stuk interessanter. De rechtszaak is wel enorm boeiend en de afloop ervan ook best bevredigend. Verder is het acteerwerk in orde. Er zat niet een rol bij, waar ik echt van onder de indruk was of zo.

Al met al kom ik op een voldoende. Het thema is erg interessant en laatste uur was best wel sterk, maar het eerste gedeelte was redelijk zwak en daar konden de soms best wel mooie plaatjes ook niet al te veel aan veranderen.

3,0*

Een meesterwerk. Eén groot spannend avontuur. Zeker één van de beste avonturenfilms ooit gemaakt.

In 1984 maakte David Lean zijn laatste film, na lange tijd niet geregisseerd te hebben. De tijd lijkt voor hem stil gestaan te hebben, want A Passage to India voelt aan als iets van twintig jaar ouder dan het is, van rond de tijd toen David Lean het meest aanzien had. Ik vind het niet zo goed als zijn werk van die jaren, maar tegelijkertijd verdient A Passage to India het niet helemaal om voornamelijk in het verdomhoekje van Leans oeuvre geplaatst te worden.

Het gaat natuurlijk over kolonialisme en rassenverhoudingen en de rollen van onderdrukker en onderdrukte zijn niet meteen subtiel verbeeld, maar de sfeer van de periode wordt naar mijn gevoel wel goed getroffen. Het is echt een wereld waarin twee culturen extreem langs elkaar leven, dus wat dat betreft werkt de stereotypering aan beiden kanten wel, zeker omdat juist die personages die proberen een brug te slaan wel sterk uitgewerkt zijn. Al moet ik toegeven dat de Britten wat dieper uit de bus komen. Aziz is een personage die volgens mij op papier complexer is dan de portrettering. Ik vond het vreemd dat Victor Banerjee hier een nogal typische Indiër neerzette en wilde hem bekritiseren, maar kennelijk vond Banerjee z'n eigen acteerwerk ook niet al te best. Hij wilde minder stereotype spelen, maar David Lean vond dat niet Indisch genoeg. De casting van Alex Guinness is even vreemd in een film over de bijna onoverbrugbare verschillen tussen Oost en West.

Wist David Lean wat hij maakte? Zijn episch gevoel voor grote composities en omgevingen geven de film de juiste sfeer en er ademt een gevoel van mysterie door de beste scènes heen die suggereren dat Lean in ieder geval audiovisueel de weg niet kwijt was, ondanks dat cast en crew anders beweerden. Op een bepaalde manier klikt de film toch in elkaar door de zwaktes. Het verhaal is ook best sterk, zeker in de tweede helft. Interessant dat de climax een rechtszaak is waarin de onschuldige wordt vrijgesproken, maar toch het gevoel overheerst dat iedere partij verloren heeft.

Ik moet erbij zeggen dat de belangrijkste reden waarom de film werkt Judy Davis is. Dit is een meesterlijke acteerprestatie. Davis zelf had veel moeite met de opnames, omdat Lean haar en de rol kennelijk niet serieus nam en volgens Davis begreep hij het karakter niet. Ze vond het bizar dat het personage, ogenschijnlijk de hoofdrol, nauwelijks tekst kreeg en Davis had moeite om er daardoor nog wat van te maken. Kennelijk heeft ze dit allemaal in haar voordeel gebruikt en een complex personage neergezet door middel van suggestie. Davis heeft van nature een kille uitstraling, iets ongemakkelijks zelfs. Hier weet ze dit te gebruiken om haar apart te zetten van de andere Britten, om haar moeilijk in te schatten te maken (cruciaal voor de tweede helft) en ze weet zelfs deze facade grotendeels te laten vallen als dat nodig is tijdens het einde. Het is een enorm moeilijke rol en de film weet nauwelijks de focus op haar te leggen en toch suggereert Davis meer met een bijna gesloten blik dan de meeste acteurs in hun carrière. Misschien vond ik de film dan ook gewoon beter door deze meesterlijke performance. Peggy Ashcroft was ook erg sterk, maar op een meer conventionele manier en in een rol die er ook wel om vraagt om gewaardeerd te worden. Niettemin misgun ik haar haar Oscar niet.

Buiten Davis om beschrijf ik misschien een beetje een rommeltje van een film, maar het is niet zo erg als het klinkt. Ondanks alles is het een verrassend coherent geheel. Ik betwijfel alleen of Lean de juiste regisseur was. Hier zat net iets meer in en misschien is dit een geval waar een remake welkom is. Maar wie kan Davis in deze rol vervangen?
3,5*

Een onderhoudende film van David Lean.

Na de kritiek op Ryan's Daughter (1970), besloot de regisseur om 14 jaar lang geen films meer te maken. In 1984 kwam hij voor de laatste keer terug met A Passage to India (1984). Op de set verliep alles behalve soepel. Lean lag met een groot deel van de cast overhoop. De bekendste conflicten waren er met Judy Davis en Alec Guinness. Davis was van mening dat Lean na een pauze van ruim 15 jaar zijn talent was kwijtgeraakt. Guinness vond een aantal van zijn scènes in de prullenbak terug, en de sfeer werd grimmiger. Het is een wonder dat deze film er ooit van is gekomen tijdens deze turbulente opnames.

Het oorspronkelijke script van Santha Rama Rau werd afgekeurd door John Brabourne en David Lean. Geïnspireerd door het boek schreef David Lean in 1982 een eigen script, en bracht hiervoor 6 maanden tijd in New Delhi door. De laatste 3 maanden verbleef hij in Zürich. De cast is goed samengesteld. Lean had aanvankelijk rollen weggelegd voor Peter O'Toole, Trevor Howard en Celia Johnson. Howard was echter te jong en Johnson sloeg het aanbod af. Johnson overleed enige tijd later op 73-jarige leeftijd. Schrijver Satyajit Ray kwam met de suggestie om Victor Banerjee de rol van Dr. Aziz te laten vertolken. Na enig aarzelen ging Lean akkoord. Ook actrice Peggy Ashcroft begon wegens haar leeftijd te twijfelen, maar kon het aanbod van Lean uiteindelijk niet afslaan. Tot slot werd Nigel Hawthorne vervangen door Richard Wilson.

Begin jaren '80 vonden er diverse Britse producties plaats in India. Voorbeelden zijn Gandhi (1982), Heat and Dust (1983),

The Far Pavilions (1984), Octopussy (1983) en de TV-serie "The Jewel in the Crown (1984)." Kort samengevat ontsnapte ook deze laatste film van Lean niet aan de kritiek. Persoonlijk vond ik de speelduur te lang, maar heb ik genoten van een aantal mooie scènes. Vooral het prachtige landschap geeft een positieve indruk. Zoals gezegd heb ik eveneens over de casting niet veel negatiefs te melden. De culturele verschillen worden mooi in beeld gebracht.

Peggy Ashcroft won een Oscar voor beste vrouwelijke bijrol. Maurice Jarre won een Oscar voor de beste filmmuziek. In totaal won de film 21 prijzen, en werd 26 keer genomineerd.

3,0 *