Drie Dagen Vis (2024)

Eindelijk een nieuwe film van de maker van mijn favoriete Nederlandse film ooit. Tussen 10 en 12 (Film, 2014) . Maar ik zag die film pas in 2023, dus voor mij was het wachten niet zo lang. Maar het is jammer dat een regisseur als deze zo lang moet wachten voor hij een film van de grond krijgt.

Wat vooropgesteld, ook deze is erg goed. Toegankelijker en losser dan zijn debuut en vooral ook grappig. Maar wat vooral werkt is dat deze film een klein verhaal vertelt, met klein drama en dat heel terloops doet. Hoogendoorn laat scenes ademen en het totaal van de scenes verteld het verhaal. We zien een Rotterdamse vader (gespeeld door Amsterdammer Ton Kas, maar als er een acteur is die drama en komedie kan combineren in Nederland is hij het wel). Hij is ooit samen met zijn kaapverdische vrouw in Portugal gaan wonen. Daar zit niet gecommuniceerde pijn. Hij komt weer eens terug in de Rotterdamse wereld die jarenlang van hem was, maar door is gegaan met veranderen in zijn afwezigheid. Zijn zoon is Dick, een man van middelbare leeftijd die niet bijzonder veel van zijn leven gemaakt heeft, maar zomaar ineens wel een vriendin heeft. Beiden zitten vol verwachtingen van elkaar en vol met gedoe uit het verleden waarover gecommuniceerd zou moeten worden, maar dat doen ze niet. Verder dan de oppervlakte lukt het niet te om te komen en je merkt dat dat voor beiden storend is en ze er beiden gewoon niet toe in staat zijn. Net zoals in zijn vorige film hier ook veel Rotterdam maar niet de landmarks, maar de gewone straten en gewone huizen waar de gewone mensen zijn. En heel veel humor. Dit blijkt, gezien de tweede plaats in de publieksstand ook een potentiële publieksfilm. Laat het een grote hit worden.

Sinds zijn pensioen woont weduwe Gerrie [Ton Kas] in Portugal waar hij samenwoont met Rosa. Sindsdien keert hij eens per jaar drie dagen lang terug naar Rotterdam om zijn dochter Nadia [Neide dos Santos Silva] en zijn zoon Dick [Guido Pollemans] te bezoeken en een rondje langs de vertrouwde huisarts en de tandarts te doen. Nadia heeft een echtgenoot [Adison dos Reis], twee jonge kinderen en een druk leven, maar Dick moddert maar wat aan en is vooral bezig met de familiegeschiedenis. De mannen in deze familie zijn geen praters, maar Gerrie heeft een besluit genomen waarvan hij weet dat hij dat met zijn zoon moet bespreken. Lukt het hem om over die drempel te stappen? Kas en Pollemans zijn een subliem tragikomisch duo in dit karakterportret van twee binnenvetters, vooral tijdens de ongemakkelijke stiltes die vallen wanneer ze toch een poging doen om tot iets van een gesprek te komen. Een zeer geslaagde komedie en een fraaie ode aan Rotterdam met een visuele stijl (dat sublieme, ironische openingsshot) die doet denken aan “onze” Bert Haanstra.

De film is in zwart-wit geschoten en dat geeft het juiste vervreemdende effect voor het verhaal. Allereerst valt op hoe de communicatie aldoor net niet goed aansluit – zoals bekend zijn mannen ook geen goede praters en dat buit de film briljant uit – dat een even subtiel als geestig effect heeft (bv. “Ze vond het wel wat gek.” “Ja, vind je dat gek?”). De geëmigreerde Gerrie en z’n spullen verzamelende zoon Dick lopen in deze mist van miscommuncatie en wederzijds onbegrip en daardoor wat ongemakkelijke situaties wat verloren rond waarbij ook de aansluiting met de wereld niet soepel verloopt (bv. als Dick liegt dat de bus te vroeg was: “Heb je de bus gemist?” “Nee, de bus heeft mij gemist”). De droge, wat absurdistische humor als gevolg van de vervreemding en miscommunicatie laat je de hele tijd grinniken; de mop die tegen wil en dank wordt verteld liet zelfs een luide schaterlach door de zaal gaan.

Maar de pijn erachter wordt steeds duidelijker: juist omdat Dick beseft dat hij alles kwijtraakt – z’n ouders en uiteindelijk het leven – heeft hij zo’n verzamelwoede in een absurde poging te behouden. Het zwart-wit laat zo niet alleen zien dat de mannen in een ‘vreemde’ wereld zijn die voor hen geen thuis meer biedt maar heeft ook een sterk nostalgische dimensie: met name Dick heeft heimwee naar het verleden toen de banden met onder meer de familie waarschijnlijk nog hecht waren en welk verleden hij uit alle macht probeert vast te houden. Het zwart-wit geeft zo tot slot ook de juiste sombere sfeer aan het sombere verhaal. De film is aldus een komisch-wrange film die niet alleen echt grappig is maar die ook meer diepgang heeft dan je bij een Nederlandse film gewend bent.