The Trouble with Being Born (2020)

Wollner snijdt een hoop gewichtige thema’s aan, en doet dat op intrigerende en subtiele wijze, ondanks dat het dikwijls erg ongemakkelijk en verontrustend voelt. Toch had het even vlotter gemogen van mij, die elliptische verhaallijn kabbelt bij vlagen wel erg rustig voort. Wel een film waar je nog even over blijft denken, verwacht ik.

- Ongemakkelijke intimiteit in het provocerende The Trouble with Being Born - VPRO Cinema

- Sandra Wollner over The Trouble with Being Born - Filmkrant

Ja, dat kun je wel zeggen, een film die in je hoofd na blijft zeuren, want waar heb je nu precies naar zitten kijken? Je kijkt naar een man en een jong meisje. De man zorgt voor het meisje. Waar haar moeder is, is onduidelijk. Zoals zoveel in deze film. Ambigue noemen ze dat. Het liefst speelt het meisje met 'pappa' in het zwembad. Of de man ook een seksuele relatie onderhoudt met het meisje is niet duidelijk, maar wordt wel - heel subtiel - gesuggereerd. Al weten we dan al wel dat het meisje geen meisje maar een androïde is, een robot met menselijke trekken. Toch doet dat weinig af aan waar je naar zit te kijken.

Het eerste deel van de film is heel helder en overzichtelijk, het tweede deel is rommeliger en vertoont nogal wat gaten. In dit deel wordt het meisje een jongetje. Een jongetje dat al zestig jaar dood is. Het jongetje woont bij een oude vrouw, de moeder van de man? Was het jongetje haar kind? Een broertje? Tussen de oude vrouw en het jongetje klikt het niet zo. Later zien we het jongetje op een spoorlijn lopen als er een trein aankomt. Er blijft weinig van hem over. De vraag is, is dit een herhaling van wat er vroeger gebeurd is. Heeft het jongetje destijds zelfmoord gepleegd?

Het slot roept al even veel vragen op. Een film met veel vragen en weinig antwoorden. Gedurfd, intrigerend en controversieel, en hier en daar ongemakkelijk. In minder verlichte samenlevingen werd er al schande van gesproken en in Australië werd de film zelfs teruggetrokken van een filmfestival, uit angst voor de 'sociale' media.

Interessante, zij het behoorlijk trage film over een androïde die een vader helpt om het verlies van zijn dochter te verwerken. Door bepaalde nogal intieme handelingen schuurt de film ongemakkelijk dicht tegen kinderporno aan, maar omdat we hier te maken hebben met een soort science fiction zullen we dat maar door de vingers zien. De tweede helft vond ik overigens een stuk interessanter dan de eerste. Het statische camerawerk en de afstandelijke aanpak van het geheel doet denken aan het werk van regisseur Michael Haneke, niet geheel toevallig ook afkomstig uit Oostenrijk.

Ik had weinig voorkennis bij deze film waardoor ik in het begin erg geschrokken was voor de wijze waarop de vader reageerde toen zijn dochter in het zwembad gevallen was. "Alé, toch niet weer", kwam eruit om de verbazend traag het zwembad in te kruipen en haar eruit te halen. Niet veel later had je al door dat zijn dochter een androïde was en geen persoon van vlees en bloed.

En dan wordt het interessant hoe je vanuit moreel oogpunt kijkt wat Wollner je voorschotelt. Ondanks het feit dat het over een mechanische pop gaat, vertellen je ogen iets totaal anders. Doordat alles levensecht lijkt én Elli bovendien gevoelens en emoties lijkt te hebben, kijk je vervolgens met een erg wrang gevoel naar de grensoverschrijdende handelingen van de vader.

Jammer dat de film verspringt naar een tweede deel waarbij een jongetje Emil inwoont bij zijn oma. Hun band is kunstmatig. Ik had eerlijk gezegd verder in het verhaal van Elli willen zitten. Naar het waarom heb ik het raden naar. Een film met inderdaad een open einde met onbeantwoorde vragen. Mysterieus, vreemd, maar eveneens fascinerend. Ik had het graag meer uitgewerkt gezien.

Beetje saaiig, beetje niksig. Ik vind mezelf best aan de pientere kant van de weegschaal staan maar de diepere betekenis van dit alles is wel aan mij verloren gegaan.