Het respecteren van een laatste wens: Hoeveel bagage kan een mens hebben?

Alles in het leven komt eigenlijk stomweg aan op timing. Sterker nog, daarna ook! Er zijn meerdere momenten waarop dat blijkt tijdens de uitvaart van Christine in Waarom Wettelen?, het regiedebuut van de beroemde Vlaamse romanschrijver Dimitri Verhulst. Absurditeit alom, maar de film stemt ook tot nadenken.

Een rouwstoet staat geduldig te wachten, terwijl de chauffeur van een lijkwagen (Dominique van Malder) zich rustig een weg baant naar de kerk en niet door haast wordt weerhouden om enkele persoonlijke boodschappen te doen. Eenmaal op gang kenmerkt de plechtigheid zich door een compleet maffe en van de pot gerukte rede door de voorganger en iets te openhartige anekdotes van de nabestaanden. De toon is gezet.

Lees ook: Splinternieuwe horrorfilm neemt Netflix vlak voor Halloween volledig over, kijkers streamen massaal

Terwijl de teraardebestelling zijn voltooiing nadert, wordt kersverse weduwnaar Bas (Peter van den Begin) geconfronteerd door een ongenode bezoeker. De notaris (Bert Haelvoet) van zijn overleden echtgenote komt met het bericht dat Christine niet het lokale kerkhof als laatste rustplaats had uitgekozen, maar een plaats die Wettelen heet. Bas wil die laatste wens in ere houden en, zoals dat hoort, te voet naar de laatste bestemming van zijn geliefde trekken. Maar waar ligt dat in vredesnaam? Een bizarre tocht begint.

Over de doden niets dan vreemds

Voor Verhulst is de transitie van auteur naar filmmaker best soepel verlopen, zo lijkt het. Zijn roman De Helaasheid der Dingen werd succesvol verfilmd. Ook Problemski Hotel kreeg een bewerking naar cinema. Maar in plaats van slechts de basis voor een productie aan te leveren, heeft hij nu zijn eigen script geregisseerd. Het resulteerde in een absurdistische film, waarin consistentie troef is. En dat is met een verhaal dat steeds bizarder wordt ook wel nodig.

Dat houdt in dat de opbouw van een plot dat steeds krankzinniger wordt wel met enige finesse moet gebeuren. Maak te grote sprongen, en het wordt alleen maar moeilijker om erin mee te gaan. De juiste balans is hier echter aanwezig. Aanvankelijk is het enkel het bizarre gedrag van de personages dat wenkbrauwen in permanent opgetrokken stand fixeert, maar logica begint meer en meer in verval te raken. In dat opzicht is de link met Borgman gauw gemaakt. Die connectie ontstaat nog sneller wanneer je weet dat Waarom Wettelen? mede geproduceerd werd door de gebroeders Van Warmerdam.

Zwaarder dan een grafkist

Er is dan een lijkenwagen aanwezig - inclusief chauffeur -, maar feit is en blijft dat er met een kist moet worden gezeuld. Ieder personage heeft echter zo zijn of haar eigen sores, plus allemaal oud leed dat tijdens deze hoogst merkwaardige odyssee naar boven komt borrelen. Het zijn allemaal begrijpelijke en menselijke problemen, alleen dienen die zich aan op het meest ongunstige moment. Althans, het is aan de leden van de begrafenisstoet om die obstakels het hoofd te bieden of enkel te erkennen.

Over obstakels gesproken, die zijn er onderweg ook genoeg. Diverse factoren bemoeilijken de voortgang, terwijl de rouwende nabestaanden zich de gebeurtenissen laten welgevallen. Emoties, indien al aanwezig, worden opgespaard en/of gereserveerd voor de dierbare overledene, over wie ook een boekje of twee wordt opengedaan, trouwens. Echter, hoe lang, bar en buitenissig de reis ook wordt, er wordt stug doorgezet.

Waarom Wetteren?

Nee, de echte vraag is: waarom Waarom Wetteren? En de enige juiste respons daar weer op is: waarom niet? Verhulst ontpopt zich tot een begenadigd filmmaker, die aan een reis begint die je beslist tot aan het einde wilt volgen. De cast en het materiaal sluiten naadloos bij elkaar aan en geven de juiste hoeveelheid kleur en lading aan deze buitengewone trip. Het loont zich om eens uit je comfortzone te stappen en je te verwonderen over wat er om je heen - en op het scherm - gebeurt. En als Waarom Wettelen? je ergens toe uitnodigt, is dat het wel!

Er is, tijdens het bekijken van de film, slechts één ding dat je niet moet doen; vragen stellen. Laat het je allemaal overkomen. Krijg je metaforen voorgeschoteld of word je ondergedompeld in pure rariteit? Ga er gewoon in mee en zie waar je uitkomt. In het absurdisme kun je drama ontdekken en andersom. Hoe traag het verhaal ook gaat, het staat nooit of te nimmer stil en weigert bovendien in te kakken. Waarom Wettelen? is een voortkabbelende roadmovie die je constant in zalige vertwijfeling brengt. Dit regiedebuut belonen we met een 4/5.

Beleefd in de Groene Zaal van Slieker Film te Leeuwarden tijdens hun persvoorstelling. In deze en andere theaters door heel Nederland kun je dit absurde relaas nu zelf ook bekijken. Doe een kleine indruk op door de trailer hieronder erop na te slaan.