Trudno Byt Bogom (2013)

Aleksej Gherman sr. overleed eerder dit jaar, maar de film werd voltooid door zijn zoon en beleefde vorige week zijn première op het filmfestival van Rome: Trudno byt' bogom (Hard to Be a God) - Festival Internazionale del Film di Roma

Een review: Hard to Be a God - Rome Review - The Hollywood Reporter

Bedankt !

Ik heb enkele Russischtalige recensies gelezen en die zijn veel positiever dan de bovenstaande review .

Enkele nieuwe fragmenten uit de film :

YouTube - fragment a

YouTube - fragment nr. 1

YouTube - fragment nr. 2

Misschien wel de vreemdste film die ik ooit heb gezien. Ik kon er echt geen touw aan vastknopen. Soms gebeuren er dingen die zo vreemd zijn dat ik mijn lachen niet kan inhouden. Hele vreemde standpunten, acteurs die rechtstreeks in de kamer kijken. Wat wel positief is, is dat de film 3 uur durend is, maar hij verveelt geen moment. Dat is erg knap te noemen. Er gebeurt namelijk de hele tijd wat. De beelden zijn erg mooi, en de middeleeuwse hel is somber. Wat zorgt voor mooie beelden.

Was ook wel grappig dat tijdens de film veel mensen wegliepen, absoluut geen film voor iedereen.

Heerlijke film. Prachtige zwartwitbeelden en ronduit indrukwekkend camerawerk. En wat een lekker smerige film. De modder, kots en andere viezigheid vliegen over het scherm. Godzijdank koos Geman voor een lekker uitbundige film. Er wordt groot geacteerd. En de film houdt niet in qua lompheid, wat ook wel de kern van de wereld is waarin we zijn (een planeet die ongeveer in de middeleeuwen is).

En er zijn voor mijn gevoel nog heel veel andere benaderingen mogelijk. Het is een boek van de schrijvers van Stalker en Days of the Eclipse. Filosfische science fiction dus. Het plot was ik ook regelmatig kwijt, maar een probleem vond ik dat niet. De film lijkt het ook niet het belangrijkste te vinden, maar zuigt je in een vreemde smerige wereld.

De vrouw van de betreurde Alexei German sr. was er ook. En vertelde met passie en liefde over haar man en deze film, waar hij decennia aan gewerkt heeft, die allerlei verschillende scriptversies had en verschillende titels ook. En een die sowieso moeilijk in de sovjettijd gemaakt had kunnen worden. Ze zag het duidelijk als een levenstaak bijna, als iets dat ze voor haar man doen moest. De indrukwekkendste gaste op het IFFR.

4.0*

Vanaf 6 augustus in de bioscoop (Contact film)

En vanaf 7 september op blu-ray (Arrow Films): Hard to Be a God | Arrow Films

Ik duim dat deze volgend weekend in EYE wat vroeger draait ('s avonds, zondagochtend lukt niet, week ook geen optie): onmogelijk om met deze draaitijd en filmlengte terug naar Groningen te treinen...

Als Utrecht ook een optie is: twee middag voorstellingen Filmtheater 't Hoogt

In EYE trouwens ook, maar dat is misschien weer te vroeg

Dank je! Die van Utrecht had ik ook al ontdekt en staat in de planning voor zaterdag danwel zondag

Hard to Be a God is f*cking hard to get out of your head. Hadden een interessante discussie over deze achterlijke film in onze laatste podcast. In de recensie ook wat voorgeschiedenis over het project, een poging Aleksei Germans motivatie te vangen en een bijpassende 'sound reel'

Vind hier onze podcast disc...

Dat was een goed potje bizar. Smerig tot en met, een en al modder en menselijke viezigheid. Nou ja menselijk...'t is een andere planeet hè. Het is van begin tot eind fascinerend, vooral door wonderlijk mooie visuele staaltjes: af en toe schilderachtige taferelen en vrijwel continu miraculeus camerawerk dat doet voelen of je er echt als toeschouwer ín aanwezig bent. Dat er veel tegen 'je' (camera) opmerkingen gemaakt worden en blikken geworpen worden, versterkt dat gevoel. En dat is niet altijd prettig, om in zo'n misère gezogen te worden. Alleen als het zo artistiek indrukwekkend gebeurt, heb ik er weinig tegen in te brengen. Ik snap qua schrijvers de verwijzingen naar Stalker en Days Of Eclipse, qua filmische uitvoering moest ik denken aan Andrej Rubljev en Faust, van zelfde regisseurs. Bijzonder onwerkelijk (mooi) staaltje filmmaken...dat zoiets nog tevoorschijn komt hè, genieten

ps. O ja, ik ben niet altijd zo van het bespreken van de boodschap of diepere lagen/betekenis van zo'n film, maar die zijn er weldegelijk voldoende in te vinden om over te discuneuzelen

ps 2. leuk bioscoopje, dat 't Hoogt!

Balancerend tussen geniaal of gestoord geef ik deze blubberige filmervaring (want van het verhaal volgde ik al gauw helemaal niets meer) dan maar ergens boven het gemiddelde. Na deze film is de wereld rondom een stuk schoner, opgeruimder, kleurrijker, vriendelijker en hoop ik nimmer op die planeet Arkanar aan te komen!

Wat blijft hangen zijn de onwijs gave (lange) takes, vol chaotische taferelen. De toffe perspectieven en de geniale camerabewegingen, die bijna 3 uur lang bleven verrassen. Alsof Hieronymus Bosch' Hel tot leven komt, zonder de wonderfiguurtjes, met vooral veel stront en onbekende slijmerige lichaamssappen, die liever ook onbekend waren gebleven.

De paar scenes met rust, heb ik zelden zo'n rust ervaren.

Moeilijk te beoordelen film. Het Middeleeuwse wereldje met al zijn smerigheid werd uitstekend weergegeven dat wel, maar het duurde allemaal zo vreselijk lang. Ik heb deze film daarom gewoon thuis bekeken en niet in de bioscoop. Hoefde ik hem tenminste niet in een ruk af te kijken. Dat de film in zwart/wit is spreekt duidelijk in zijn voordeel. Wordt het ten minste iets minder smakeloos. Je zal al die stront, de darmen en nog veel meer van die viezigheid maar eens in kleur hebben moeten zien, nou dan had ik het niet tot het einde volgehouden denk ik. Van het verhaal kon ik trouwens ook moeilijk een touw aan vastknopen.

Neen geef mij dan toch maar German's film Proverka na Dorogakh (1971) die in ieder geval een duidelijk verhaal en bovendien aanzienlijk meer amusementswaarde heeft.

3,0*

Dat vind ik dan weer onbegrijpelijk. Juist uit zijn lengte en systematisch volgehouden stijl ontleent de film zijn kracht. Kan me niet voorstellen dat het net zo sterk werkt als je dit in stukken gaat bekijken

Mochizuki Rokuro

De film duurt wel even drie uur en een film van die lengte onafgebroken bekijken dat lukt me eenvoudig niet. De kans is zeer groot dat ik bij deze film in slaap zou zijn gevallen. Ik heb deze film daarom ook niet in Lux Nijmegen bekeken omdat die film daar 's middags vertoond werd en dan nog zonder pauze. Hoe mooi de beelden ook; de film speelt zich wel constant in dezelfde grauwe omgeving van regen en mist af. Zo veel gebeurde er in de eerste uren ook niet. Een lengte van twee uur zou eigenlijk genoeg moeten zijn voor deze film.

De film ziet er inderdaad fantastisch uit . Echter , hij is ( zinloos ) op een zeer ingewikkelde & verwarrende manier geconstrueerd , nergens voor nodig . De film duurt ook gewoon ( , minstens een uur , ) te lang .

Bovendien werd ik ook een beetje misselijk van al die viezigheid ...

*** / *****

Bizarre film, waar ik geen touw aan vast kon knopen. En dat gebeurd me niet zo snel. Toch was het een boeiende kijkervaring, want op visueel gebied is het een indrukwekkend schouwspel. Een wereld, waarvan ik blij ben dat ik er geen deel vanuit maak, vol dood en verderf. Mateloos intrigerend stukje filmkunst!

4

Ik heb nog nooit een grotere miskleun gezien .... wat een belachelijke film .... gaat gewoon nergens over ..... en dan nog een hele vervelende manier van filmen ... de camera is blijkbaar het hoofdpersonage???

Een miskleun wil ik het niet noemen, daarvoor begreep ik er domweg te weinig van. Het was wel de zwaarste zit die ik me kan heugen. Gedurende de drie uur - ik had er zelf ongeveer het dubbele voor nodig en heb nog heel veel gemist doordat ik constant afdwaalde - heb ik eigenlijk letterlijk geen enkele scène begrepen wat er gebeurde. Ik ken nog steeds de personages niet, of zelfs maar de groepen waartoe ze behoren.

Een aaneenschakeling van vage, ranzige beelden die me ook los van het (eventuele) verhaal volledig koud lieten. Ik heb er geen fragment uit kunnen halen dat m'n zintuigen op wat voor manier dan ook prikkelde. De visuele pracht die boven mij wordt aangehaald, kan ik niet plaatsen.

Ik geef nog maar twee bonuspuntjes omdat je een lager cijfer moet kunnen verantwoorden; hier is dat absoluut niet het geval. Ik kan heel goed allerlei briljante vondsten hebben gemist. Qua belevenis is het echter een ronde 1.

Een unieke ervaring is het zeker. Ik denk niet dat ik verder nog hoef te benadrukken hoe goor alles was. Had misschien een klein halfuurtje korter gekund, maar ik heb me niet verveeld. Totaal compromisloze film.

Jemig, wat een film is dit zeg. Ik zag hem direct na Stalker wat voor mij echt een klote film was waarin niets gebeurd en je bijna 3 uur lang hartstochtelijk naar de aftiteling zit uit te kijken. Hard to be a God is ook bijna 3 uur (waarom zijn Russische films altijd zo lang?) maar er gebeurd zo veel dat je geen idee hebt waar te moeten kijken. Een tweede kijk beurt is wellicht essentieel. Qua verhaal kan ik niets zeggen. Ik heb echt geen idee waar het over gaat. Ik heb uiteraard de plotomschrijving gelezen maar als ik dat niet gedaan had had ik echt geen idee wat ik gezien heb. Sterker nog, ik heb de plotomschrijving wel gelezen maar heb nog steeds geen idee waar ik naar heb zitten kijken. Wat een puinhoop. Hoe dan ook, wat een enorme productie moet dit zijn geweest. Ga maar na. Al die rekwisieten en decors. Al die kostuums. Het kan niet anders zijn dan dat dit een project van jaren is geweest. Dat dwingt respect af maar neemt niet weg dat ze wel wat meer tijd hadden mogen besteden aan het ontwikkelen van een scenario dat de kijker ook kan volgen.

Wel triest dat er zo veel met levende dieren gegooid wordt. Om de haverklap zie je kippen, duiven of andere vogels het beeld in gesmeten worden.

De film oogt als een filmversie van de schilderijen van Jheronimus Bosch en me dunkt dat alle opmerkelijke cinematografische keuzes – de lange takes waarbij er telkens een eindeloze rij aan figuranten in het beeld opdoemen en passeren, de objecten en mensen die aldoor ‘voor’ het beeld hangen of verschijnen en zo het uitzicht ontnemen, het telkens in de camera kijken van de figuranten, de afwezigheid van kleur, etc – alsmede de weinig coherente gesprekken, afwezigheid van een plot en een zeer lange speelduur in dienst staan van het versterken van wat de film wil over brengen: een eindeloze rusteloosheid, chaos en duisternis c.q. onduidelijkheid. De omstandigheden op de planeet dragen daar aan bij want er hangt een constante mist of rook. Daarbij is in deze ‘middeleeuwse’ wereld alles vies en wordt alles en iedereen constant natgeregend en vervuild met modder, spuug, snot, bloed, pis en poep. Er is opmerkelijk weinig geweld of seks: de nadruk ligt op het dierlijke of onontwikkelde van de mens die zich aldus in z’n eigen lichaamssappen rondwentelt in plaats van zich te ‘verheffen’. Naar mijn idee visualiseert de film aldus het laagste niveau van het leven zoals de schaduwwereld in Plato’s grot (in plaats van de rationele ordening en verhelderende licht van de hogere sferen).

Ik heb begrepen dat de film een allegorie is op het barbaarse bestaan onder Stalins regime waarin de mens ook wordt vernederd en gereduceerd tot een dier maar tegelijk is de boodschap van de film universeel en pessimistisch: alle vooruitgang is een illusie en de mens (of het leven) zal zich nooit verheffen boven het dierlijke, hoe beschaafd we ons ook voordoen. De film toont dus niet alleen de hallucinante helse wereld van de middeleeuwse Bosch maar ook die van het heden en die van de toekomst – ja, zelfs die van een andere planeet. En religie of wetenschap biedt geen verlossing: de Aardse wetenschapper loopt er arrogant en cynisch rond ‘als een god’ zonder een hand te willen uitsteken.

Al met al geeft deze filosofische film – die wel een mix van Tarkovski en Gilliam is genoemd – een bijzondere kijkervaring.

Nu te zien via online Cineville!

Hmm, wat moet ik hier nou van vinden. Een grauwe, ranzige beeldenstroom en een incoherent verhaal waarbij ik volledig de tel kwijt raakte. Net als bij sommige films van Zulawski (dan denk ik bv aan Na Srebrnym Globie (1987) en, ook al gezien de setting, aan Diabel (1972)) kan ik respect opbrengen voor de grootsheid van dit alles, maar ik kan niet zeggen dat ik de drie uur aan het scherm gekluisterd zat. Ik kon ook niet echt een diepere laag ontdekken, behalve wat overeenkomsten met het anti-intellectualisme onder communistische groeperingen zoals de Rode Khmer. Allerlei figuren verschijnen en verdwijnen en ik had geen idee wie wie is- bedoeld of niet bedoeld, de personages blijven nou niet bepaald hangen.

Het is goed dat dergelijke films gemaakt kunnen worden maar ik vond het een onaangename en te lange zit die me met een onbevredigd gevoel achterliet. Vanwege de durf, het technisch knappe camerawerk en de zorg voor de aankleding en sets kom ik nog wel tot een redelijke beoordeling. Ik heb ook niet het goede moment uitgekozen om deze film te bekijken want ik was vrij moe, enige mentale fitheid is wel aan te bevelen voor je je tanden hierin zet.

- een gebruiker op ICM (bron)

Moest qua kijkervaring sterk terugdenken aan dit werk dat ik begin 2020 zag, maar dat was ook al geen topavond. Ik merk dat ik 'naargeestig' steeds slechter trek als het samenvalt met het theatrale en/of het karikaturale. Tijdens het kijken raak ik verder verwijderd en onthecht van het aangezette spel en de afstandelijk enigmatische dialogen. Om het bijzondere camerawerk kan ik niet heen (het eerste uur heb je nooit volledig overzicht en neemt de DoP regelmatig een perspectief laag bij de grond, je 'wandelt' als het ware mee de film door en moet je telkens opnieuw oriënteren), maar toch wilde ik vooral tweeënhalf uur lang dat het maar voorbij was. Excuus voor de gebruikers die nog steeds staan te juichen dat dit een Nederlandse release kreeg destijds (en dit jaar weer te zien was). Wonderbaarlijk!

Een wetenschapper [Leonid Yarmolnik] is gestrand op een planeet die een replica is van de Aarde ten tijde van middeleeuwen. De plaatselijke bevolking ziet hem aan voor Don Rumata, een man van adel die afstamt van één of andere godheid. Er is een opstand van boerenrebellen onder leiding van Arata [Valentin Golubenko] die iedere vorm van intelligentie wil uitroeien, maar verdere pogingen om de zwanenzang Aleksey German, een project waar hij zo’n 20 jaar aan werkte en dat na zijn dood werd afgemaakt door zijn weduwe en zoon, in een verhaal samen te vatten is ondoenlijk en overbodig. De camera is een karakter dat de actie op korte afstand volgt door een dorpje waar de kou, de wind, de regen en de stank haast voelbaar en ruikbaar (iets voor 4DX?) is. Een parade aan voorbijgangers loopt plotseling door het beeld, kijkt recht in de lens, maakt een grapje of één of ander obsceen gebaar en verdwijnt vervolgens uit beeld. Soms zien we een zwaard, een worst of de restanten van een opgehangen dier of mens in extreme close-up omdat de ruimte zo beperkt is dat je nergens anders kunt staan. De details zijn de hoofdzaak en wie het lukt om bijna 3 uur geconcentreerd te blijven kijken zal regelmatig in lachen uitbarsten om de nimmer aflatende onverwachte gebeurtenissen en de verrassend directe verwijzingen naar o.a. Munchhausen en E.T.! Waarlijk een unieke ervaring en een triomf qua productie, kostuums en special effects, al is het laatste half uur relatief tam.