Gohatto (1999)

Sowieso geven die drie film bepaald geen dwarsdoorsnede van Oshima's werk, daarvoor moet je toch echt ook films uit de jaren '60 hebben gezien van 'm. Vind vooral de beide jaren '70 films, hoewel interessant, zeer onterecht zijn bekendste films.

Heb net vier sterren gegeven, maar bij nader inzien daar een klein beetje spijt van. Geen idee hoe ik dat moet veranderen, dus we laten het maar zo. Laten we zeggen dat die vier sterren vooral voor de manier van filmen, de stijl en de prachtige decors gegeven zijn.

Het verhaal komt erg traag op gang. Pas ver na de helft komen de ontwikkelingen enigszins in beeld, die toch hier en daar best verrassend zijn.

Blijf echter het gevoel houden dat er meer van te maken was geweest en da's jammer.

Gewoon opnieuw het aantal sterren dat je wil geven aanklikken.

Nagisa Ôshima behandelt met Gohatto een onderbelicht thema binnen de samoerai stroming en doet dat op een uitermate boeiende manier. Opvallend hierbij zijn de vele dialogen en de mystieke, kleine locaties die bijdragen aan het gevoel alsof de men naar een toneelstuk zit te kijken. Visueel is het een erg prikkelende film. Ook is de muziek van Ryuichi Sakamoto van een ongekende schoonheid. Geen voortkabbelend drama, maar een met spanning beladen film met multi-interpretabele lagen.

Hoe ik het zie.... Sozaburo heeft de moorden op zijn geweten. Daarbij zoekt hij naar mijn idee het wraakmotief zelf op. Iets doet vermoeden dat hij wellicht ooit door een man is misbruikt en dit niet kan verwerken, en daarom ongeremde wraakgevoelens kent. Door samoerais vrijspel te geven probeert hij zijn wraak te stillen. Hijikata heeft naar alle waarschijnlijkheid ook gevoelens voor de jonge Sozaburo.. Maar er zijn nog meer mogelijkheden.

Ik kon er niet warm of koud van worden... Ik kon mijn aandacht niet continue bij de film houden. Erg langzaam, elke tien minuten hetzelfde riedeltje. Na 1 uur ben je dat al aardig zat...

Ik kon inderdaad mijn aandacht er ook bijna nooit bij houden. De relaties tussen de samoerai begrijp ik dan nog wel, maar dit zit bij de gesprekken altijd samen gesmolten met het tactisch gepraat. Het tactische was nogal oninteressant, waardoor ik snel mijn aandacht verloor. De sets waren wel mooi en de scéne waarbij de kersenbloesemboom werd door gesneden was erg mooi.

Ik kijk nooit films die uitgezonden worden op tv, maar toen ik de aankondiging van deze film zag waarin de koppen van Asano en Kitano duidelijk zichtbaar waren, moest ik kijken.

Geen spijt ervan en zeker niet toen het over de Shinsengumi bleek te gaan, een groepering die ik zo interessant vond dat ik er ooit een matige serie van 49 afleveringen over heb gezien. Enigszins jammer is dat de blauwe-witte kimono's, die het uniform van de Shinsengumi vormden, niet uit de kast kwamen. Wie natuurlijk wel en masse uit de kast kwamen, waren de samoerai zelf, al waren het wel een beetje oude wijven met hun geroddel over wie allemaal niet verliefd is op de hoofdrolspeler, die ik herkende uit Big Bang Love, Juvenile A.

Ik moet zeggen dat de casting niet echt eer doet aan de geschiedenis, Kitano is 20 jaar te oud voor zijn rol van Hijikata, wat ook geldt voor de acteur die Kondo speelt en waarover nota bene nog wordt gezegd in de film dat hij in de 30 is. Beetje ongeloofwaardig als je de acteur ziet.

Films hoeven natuurlijk niet helemaal waarheidsgetrouw te zijn, dus zo erg zijn bovengenoemde punten niet en zeker niet als de film zoveel schitterends te bieden heeft in decors en muziek. Wat wel erg storend was, waren de Star Wars-achtige overgangen tussen de scenes. Het lijkt misschien hip, maar het is gewoon lelijk en het leidt af. Daarom 4*, al moet ik zeggen dat ik toch aan het twijfelen werd gebracht door de eindscene die werkelijk fenomenaal prachtig geschoten is.

Hippe Star Wars overgangen? Dan hebben jij en ik waarschijnlijk hele andere dingen gezien. Deze film probeert op geen enkele manier hip over te komen.

Misschien ben ik niet duidelijk: ik bedoel dus dat het ene shot wegschuift en tegelijkertijd het andere shot het beeld inkomt. In Star Wars wordt dat ook gedaan.

Dat was mij duidelijk. Mijn punt was meer dat het hier totaal niet als hips overkomt; ik zie het niet.

In mijn beleving is het een stijlkenmerk voor hippe films, dat deze film niet hip bedoeld is, doet daar weinig aan af en maakt het misschien nog misplaatster.

Die overgangen waren inderdaad behoorlijk lelijk en misplaatst.

Zover als mysteries over homoseksuele samourai gaan is dit een hele goeie, al betwijfel ik of er veel meer zijn. Vandaar wellicht dat Oshima meteen ook bijna ieder personage homoseksueel maakt. Of is dat slechts een illusie. De overdrijving werkt in ieder geval wel. Door te focussen op mogelijke lustgevoelens wordt er een onderhuidse spanning opgeroepen die Gohatto uittrekken boven de gemiddelde samouraifilm. Een gevecht voelt hier dan ook nauwelijks aan als een krachtstrijd, want iedere slag van het zwaar lijkt gedreven te zijn door passie. In hoeverre homoseksualiteit geaccepteerd is in Japan heb ik uit hun films altijd al moeilijk op kunnen maken (het lijkt wel alsof ze er een haat-liefde-verhouding ermee hebben), maar de ware taboe hier is overmatige emotionaliteit en niet de seksuele geaardheid.

De film heeft een bijzondere sfeer. Het is niet eens zozeer mooi geschoten, maar er hangt een mysterieus gevoel over alles heen, evenals met een broeierige atmosfeer. Ik moest ergens aan Sirk denken, wat niet voor de hand ligt want dit is niet bepaald het type film dat Sirk maakte en de interieurs van de Japanse legerhutten hebben niets weg van die van de huizen in de Amerikaanse suburbia van de jaren '50. Toch is het kleurgebruik vergelijkbaar en laat Oshima soms de sets er haast bewust nep uitzien, wat ook aan klassiekere cinema te koppelen valt.

Verder is het vooral een goedgeschreven drama, die bij vlagen ook grappig en zelfs een beetje spannend weet te worden. De acteurs zijn sterk. Aan Kitano moest ik even wennen in deze rol, maar het werkte. Verder vallen Takeda en Sakagami op in bijrollen.

4*

Ik denk dat dat toch ook voor een belangrijk deel op het conto van Ryuichi Sakamoto geschreven moet worden. Ik ben sowieso al erg fan van zijn scores en deze hoort dan ook nog tot het allerbeste dat hij heeft gedaan mijns inziens.

Het blijft een beetje aanklooien met samoeraifilms.

Nagisa Ôshima probeert zijn film te voorzien van een unieke invalshoek in het samoerai genre door te kiezen voor een taboe onder de samoerai: homoseksualiteit, maar omdat dit niet een van de meest belichte zaken in de film wereld is, had ik zo het idee dat de regisseur dit onderwerp koos om zijn film eens even op te leuken. Een misvatting van mij, aangezien er geen komische noten in deze film te vinden zijn, terwijl ik samoerai mensen met handtasjes om hun schouder voor de verandering best grappig zou vinden.

Kortom, ik had een soort van satire ( gehoopt ) verwacht op homoseksuele samoerai, terwijl het eigenlijk een doodgewoon drama is dat zich toevallig situeert ten tijden van het samoerai tijdperk. Ik vond het drama gedeelte niets voorstellen en de gevechten vond ik ook al vrij weinig om het lijf hebben. Verder kon ik er ook totaal niet bij wat men in godsnaam zag in de lijkbleke Ryuhei Matsuda. Een 2,5* voor enkele mooie plaatjes.

Vind het sfeervolle, vooral in buitenscenes, te danken aan de combinatie van de intieme decors, de mistige lucht en die muziek van Sakamoto. Inderdaad één van zijn beste werken.

Toevallig? De samouraicode speelt een enorm belangrijke rol in het verhaal. Het is niet simpel opleuking of zo.

Sowieso wekt je recensie meer de indruk dat je inschatting vooraf fout was in plaats van de film.

Ik vond de film gewoon niet boeiend, mede dankzij maar zeker niet alleen door de verkeerde verwachtingen. Verder is de regisseur zich er uiteraard wel van bewust dat hij zijn film rondom de samoerai borduurt, daar waar ik had verwacht dat het thema homoseksualiteit er nog veel dikker bovenop zou liggen. Ik bedoel het woord toevallig in de zin dat de film eigenlijk vrij veel van een gewone samoerai film wegheeft. Op papier heet dit een bijzondere film te zijn, maar ik zag het er nauwelijks aan af.

Weer eens herzien, omdat ik een mannenweekend had met drie vrienden die allemaal homo zijn, en het me wel aardig leek ze op deze film te trakteren. Bijna vier jaar geleden is het alweer dat ik deze film voor het eerst zag, en wat opmerkelijk is, is dat het laatste bericht hier ook alweer bijna vier jaar geleden is neergepend, want het blijft een mooie film.

Om die reden was ik ook van plan om een nieuwe mening neer te zetten, in de veronderstelling dat mijn mening van vier jaar terug nogal kort was (toen schreef ik nog niet zoveel bij films), maar eigenlijk blijk ik daar precies de gedachten neergeschreven te hebben die ik kreeg bij de herziening. Het enige dat ik eraan toe zou kunnen voegen is dat ik nu weet dat Star Wars overgangen eigenlijk Kurosawa overgangen zijn.

Hopelijk snel ook meer aandacht van anderen voor deze film, die niet alleen de moeite waard is voor mannen die van mannen houden.

Laatste film van regisseur Ôshima (Cruel Story of Youth, In the Realm of the Senses, Merry Christmas Mr Lawrence). Het wordt hier heel basic gehouden qua decors, haast toneelachtig (volgens mij werden vergelijkbare decors ook gebruikt in Paul Schrader's Mishima).
Androgyne samourai zorgt voor flink wat onrust want nogal veel mannen vallen op hem en dat leidt zelfs tot moord al is net zoals in veel Japanse films de transgender persoon ook zeker niet helemaal zuiver op de graat dan wel bezeten door een demon of gewoon puur evil.

Blijft toch erg sterk.

Oshima's laatste film is er eentje zonder echt zwakke punten. Ook de film die de carriere van Matsuda echt lanceerde, en die film die uitpakte met het concept "gay samurai" (blijkbaar meer voorkomend dan men denkt). Reden genoeg dus om een echte classic te worden, jammer genoeg is de film wat in de vergetelijkheid geraakt.

Visueel oogt het redelijk klassiek, behalve het camerawerk, dat nadrukkelijker is. De soundtrack is sterker, Sakamoto's stijl is ook meteen herkenbaar. Acteerwerk is prima, met een altijd sterke Kitano en een geweldige Matsuda, die Asano zelfs van het scherm weet te spelen (ik herinnerde mij niet eens meer dat hij meedeed).

Verder ook fijn dat de film dichter tegen de 90 dan de 120 minuten aanleunt. Typisch zo'n filmpje met genoeg eigenheid en geen specifiek slechte punten. En een film die in 20 jaar nog niks van z'n kracht verloren heeft. Blijft een dikke aanrader.

4.0* en een uitgebreide review