Amistad (1997)

Boeiend, dat zeker, en met het hart op de juiste plaats, maar als film niet altijd even geslaagd. Veel pratende koppen en rechtbankscènes die visueel niets te bieden hebben en oersaai in beeld zijn gezet. Dan gaan veel scènes toch wel slepen en krijg je het gevoel best even drinken te kunnen pakken - je mist niets. Een enkele maal toont Spielberg wel hoe het moet, in die eerste benauwende scène met veel diepe schaduwen en flikkerend licht maar vooral die centrale flash back waarin de onmenselijke omstandigheden op een slavenschip worden getoond. Zonder opschmuck getoond en dat gaat er hard in. Dan denk ik, had die hele film op dat schip af laten spelen. Ook in de slotscène zit één geweldig moment, als de hoogste rechter de mannen vrijspreekt, afhamert en je dan het geluid hoort van de kettingen die los gaan. Heel sterk bedacht. De muziek verder is prima en vooral het production design is uitstekend. Die tijd wordt echt mooi tot leven gebracht en ook volstrekt geloofwaardig. Acteerwerk is verder aardig, alleen Hounsou werd ik niet heel wild van. Hij moet veel met zijn mimiek omdat hij in een onverstaanbare taal moet praten, maar het is allemaal net te theatraal. 3,0*.

En voor de tweede keer duwt Spielberg ons een film onder de neus waarin hij schokkende scenes niet schuwt. Na Schindler's list welke eigenlijk een voortdurende schok is, deze film waarin op ondubbelzinnige wijze word getoond hoe er met "koopwaar" wordt omgesprongen als die niet meer voldoet of de prijs moet worden gedrukt. Die scenes dragen de film, daarna verzand het een beetje in een rechtbankdrama en theoretisch geleuter. Jammer want het talent dat aanwezig is kan veel meer. Wel weet Spielberg een mooi tijdsbeeld te schetsen, de locaties en aankleding ogen authentiek en de muziek van huiscomponist Williams is ronduit geweldig. Spielberg kan het ook in deze film niet laten sentimenten hoogtij te laten vieren en dat maakt dat de film aan kracht inboet en het geen meesterwerk wordt, maar het is een absoluut genietbare film.

Amistad is een van de paar Steven Spielberg films die ik nog niet had gezien, dus het werd wel eens tijd. Grappig genoeg kende ik Amistad vooral van de flauwe parodiescène uit Scary Movie, haha. En dat terwijl er vrij weinig over te lachen valt, want de film behandelt een nogal zwaar en heftig thema, de donkere slaven die gruwelijk werden behandeld. Spielberg is normaal wel de man die graag de dingen luchtig brengt, een film als Schindler's List uitgezonderd dan, maar hier durft hij best wel nare dingen te tonen. Een afranseling met een zweep of een groep slaven die verdronken in de zee, vastgeketend aan kettingen en stenen. Dat was best wel een hele ongemakkelijke scène, maar het past wel in de sfeer van de film.

Zonde dat het totaalplaatje alleen niet heel erg goed is geworden. Het is vooral een rechtbankdrama met een aantal weinig overtuigende momenten, maar erger is dat de film echt belachelijk lang duurt. Twee en een half uur is echt zo onnodig lang, daar had probleemloos 3 kwartier uit geknipt mogen en moeten worden, dan was het allemaal veel beter kijkbaar geworden. Sowieso had ik liever meer stukken op het schip willen zien. Nu was het bij vlagen gewoon echt saai en traag. Jammer, want verder is de film wel een typisch Spielberg product met mooi camerawerk, een hele sterke cast met enkele grote namen, fijne, gevoelige muziek en uiteraard een paar overdreven dramatische stukken, wat wel bij een Spielberg verhaal past. Het is allemaal niet slecht, maar het overtuigt maar zelden.

3*

Een goed gemaakte Hollywoodfilm van Steven Spielberg, al is het zeker geen meesterwerk. Daarvoor is het weinig verrassend en te standaard. Maar met rollen van Anthony Hopkins en Djimon Hounsou, is het zeker leuk om te kijken. Grote acteurs als Morgan Freeman, Stellan Skarsgård of Anna Paquin (nog maar 15 jaar, maar toch al een Oscar voor The Piano gewonnen), lopen er maar bij. Ze vormen een indrukwekkende affiche, maar daar is dan ook alles mee gezegd.

Vanuit interesse voor het onderwerp, is dit uiteraard boeiend. Spielberg weet de feiten duidelijk mee te geven en ons terug te nemen naar die tijd. Het onderwerp op zich is al de moeite waard om te verfilmen. Zelfs vandaag de dag bij veel Amerikanen (en daarbuiten) niet zo evident. Toch brengt Spielberg naar zijn gewoonte vrij harde scènes hier. En ook al staan de blanke mannen centraal in de film, neemt hij ook tijd voor de kant van de zwarte slaven te belichten.

Op het Spaanse schip La Amistad vind een opstand van slaven plaats. De slaven overmeesteren het schip en vermoorden de Spanjaarden. Het schip wordt door de Amerikaanse marine binnen gehaald, waarna een moeizame rechtszaak begint over het eigendom van 'de goederen'. Niet alleen de banden met Spanje komen onder druk, President Van Buren's tweede termijn hangt van de uitkomst van de rechtzaak af. Als de slaven vrij komen zou dat namelijk niet goed vallen in de Zuiderse staten en wordt de kans op een burgeroorlog alleen maar groter. De ambitieuze jurist Baldwin zet alles op alles om te bewijzen dat de slaven illegaal uit Afrika komen en ook de hulp van voormalig president John Quincy Addams.

Vanaf halverwege de jaren '80 wilde Spielberg zich steeds meer met serieuze drama's bewijzen. Na met Schindler's List de Holocaust behandeld te hebben, richt hij zich in Amistad op de slavernij (waar hij overigens ook al iets mee gedaan had in The Color Purple). Waar de Duitsers in Schindler's List Engels met een accent praten, spreken de Afrikanen hier gelukkig een Afrikaanse taal en de Spanjaarden Spaans.

Zoals we van Spielberg wel kunnen verwachten is het allemaal bijzonder degelijk. De cinematografie is goed verzorgd en het is allemaal mooi in beeld gebracht. Anthony Hopkins zet een sterke rol neer als voormalig president en Nigel Hawthorne (tevens Brits) deed het ook niet slecht als de huidige president Van Buren (die van Nederlandse afkomst was). Matthew McConaughey was vrijwel onherkenbaar als de jurist en Morgan Freeman paste zo goed bij de film dat ze even snel een personage voor hem verzonnen hebben in het historische verhaal.

Hoewel het allemaal erg bekwaam gemaakt is en de film alles prima verteld, is de film niet altijd even interessant. Het is een echt rechtbank drama met veel gepraat en je moet ook maar houden van de lange scènes waarin de Afrikanen door elkaar schreeuwen. De nadruk ligt heel duidelijk niet op dingen die de slaven hebben meegemaakt maar op de rechtzaak. Komt ook nog bij dat het typisch een film is over Amerikaans patriottisme met lange speeches en toepasselijke muziek.

Historisch gezien vond ik dat er een vrij eenzijdig beeld werd geschetst van het Zuiden en de oorzaken van de burgeroorlog. Het klopt dat een belangrijk onderdeel de slavenhandel was, het Zuiden was immers volledig afhankelijk van Slavenarbeid. Toch beriepen ze zich juist ook op de Onafhankelijkheidsverklaring omdat ze minder federale bemoeienis en meer lokale vrijheden wilden. Daarnaast verbaasde ik me gedurende de eerste helft over de wreedheden van de slavenhandelaars. Het zou erg onrealistisch zijn omdat slaven zo gezond en sterk mogelijk moesten zijn voor de veiling, dus die werden echt wel goed gevoed. Daarnaast is het martelen (beschadigen) en overboord gooien van je eigen 'goederen' niet bepaald goed voor de handel. Gelukkig werd dit uiteindelijk verklaard door aan te geven dat het schip is overvallen (de slaven zijn dus geroofd) en de overvallers de proviand niet goed hebben ingeschat en dus alle vrouwen overboord hebben gegooid.

Al met al een prima historische film, al is het een beetje een lange zit.

“Give us, us free! Give us, us free!”

Uitstekende film van Spielberg. Amistad begint sterk, maar heeft daarna wel wat problemen om op gang te komen. Ik kan altijd wel genieten van een rechtbankdrama (en dan ook nog in de 19de eeuw), maar Spielberg kiest wel voor een erg droge aanpak. Het acteerwerk van Hounsou, McConaughey, Freeman en Hopkins vergoedt wel wat. Net zoals een gruwelijke scene rond een slavenschip. Het laatste half uur is perfect, en hier laat Spielberg zijn klasse als regisseur zien. De speech van Hopkins, de uitspraak tegelijk met het losmaken van de handboeien en kettingen, dat laatste shot van Hounsou op het schip met de muziek van John Williams.... Schitterend.