L'Homme au Chapeau Rond (1946)

Ze bestonden nog : films met Raimu...niet voor lang meer want dit was zijn laatste en een paar weken na opnames stierf hij. Ziet er hier ook niet gezond uit. De talloze Dostojevskij buffs hier zal het wellicht verbazen, maar het betreft hier wel degelijk een verfilming van een werk van de epilepticus, met name de eeuwige echtgenoot.

Dat was niet zo makkelijk te raden aangezien- god weet waarom- de namen van de protagonisten hier zijn gewijzigd : Alexei I. -vertolkt door Clairond- is hier getransformeerd tot ene Michel, Pavel P. tot Nicolas, vertolkt door Raimu.

Raimu dus als de eponieme anti- held oppervlakkig gezien, maar hoewel de gebeurtenissen uit het boek die in de film zijn overgenomen identiek lijken zijn, is het personage van de eeuwige echtgenoot in feite volstrekt onvergelijkbaar met dat in het boek. In het literaire werk was ie een schlemiel en ridicuul, hier is hij een soort Satan die komt en gaat in de nacht en bezig is aan een demonisch manipulatiespelletje. Alexei die in het boek overwegend überlegen was, is hier een hysterische sukkel die schijnbaar echt op sterven ligt en ook veel ouder- als ik me goed herinner- dan in het boek beschreven. Dat piepstemmetje van Clairond was bovendien nogal irritatieopwekkend.

De gebeurtenissen zijn zoals ik zei overgenomen- vaak letterlijk- uit de oertext, maar het slot ervan is hier weggelaten en de "aanslag "met het scheermes komt als laatste. Waardoor de driekwartkomedie van de Rus hier is getransformeerd tot een puur drama/ tragedie.

Bovendien is deze film van net na de oorlog niet meteen wat je noemt voorzien van vrolijk stemmende beelden : expressionistisch, alleen al de manier waarop Raimu wordt geintroduceerd. De enscenering is zeer sober, geen ruimte voor de gebruikelijke Russische literatuurverfilming camp parafernalia.

Het doet ook aan als een verfilmd toneelstuk, maar dat is een euvel dat q.q. aan vrijwel alle verfilmingen van de babbelzieke feuilletonschrijver uit Sint- Petersburg kleeft. En ook aan films waarvoor de babbelzieke Belg Spaak het scenario schreef...

Helaas was Bellon geen auteur en wordt de kijker dankzij die kale toneelopzet niet gegrepen zoals had gekund met deze originele zij het misschien niet geestgetrouwe bewerking. Het is vooral een Raimu show, 1 van zijn indrukwekkendste rollen wellicht in een oeuvre te vaak ontsierd door boertige kluchten. De antipode van zijn rol in la femme du boulanger zo'n beetje.