Within Our Gates (1920)

eigenlijk een saaie film, als je uit bent op mooie beelden - zelfs al is het camerawerk goed gedaan. mja, toch de moeite waard om te zien hoe men vroeger omging met zwarten of buitenlanders. ja, deze film is geschikt om aan te tonen dat racisme en volkerenhaat van alle tijden is en dus niet uitgevonden in de Tweede Wereldoorlog.

Within our Gates is het antwoord van Oscar Micheaux op The Birth of a Nation van Griffith, en dat is eigenlijk de enige reden waarom de film nog het kijken waard is. De film bevat enkele scènes die erg lijken op scènes uit The Birth of a Nation, maar dan vanuit het tegenovergestelde perspectief. Helaas is het verhaal verder flinterdun, wordt het soms erg warrig verteld en zijn de acteerprestaties ondermaats.

Een mooie, goed gerestaureerde stomme film, die heruitgebracht is in een serie van drie DVD's, getiteld 'The Origins of Film (1900-1926)' met veel juweeltjes uit de periode van de stomme films. Het zijn gerestaureerde films uit de collectie van de Library of Congress.

Within Our Gates is de eerste (overlevende) film geregisseerd door een Afro-Amerikaan. Er wordt op een vrij warrige manier geprobeerd de rassenstrijd in de vroege 20ste eeuw aan te kaarten. Stemrecht en onderwijs voor zwarten zijn slechts enkele van de onderwerpen die aan bod komen. Hoewel het verhaal wordt verteld vanuit het standpunt van de Afro-Amerikaan, deinst de maker er niet voor terug om zowel de blanke als de zwarte in een negatief daglicht te plaatsen. De film werd grotendeels opgevuld met verschillende verhaallijnen en personages die even vlug verdwijnen als dat ze opduiken. Het meest opmerkelijke is het laatste halfuur, waarin een lange flashback dieper ingaat op het verleden van het hoofdpersonage. Het verhaal verandert van een zeer middelmatig maatschappelijk betoog in een redelijk schokkende demonstratie van racisme en geweld.

Ik vond dit geen aangename film. De acteurs zijn zo ontzettend oncharismatisch dat ze evengoed een papieren zak over hun hoofd konden trekken, het camerawerk en de algemene filmtechnische aspecten zijn armzalig en het verhaal is onsamenhangend en vergetelijk. Moest het bizarre, maar enigszins noemenswaardige einde weggelaten worden, dan zou ik hem nog lager waarderen. De film wordt weleens aangehaald vanwege de inkijk die hij geeft op het leven van de toenmalige 'negro'. Ik heb echter geen boodschap aan al die eeuwenoude sociale commentaar. Slecht.

De oudst bewaard gebleven Afro-Amerikaanse productie. Als scenario stelt het misschien niet veel voor maar als aanklacht tegen de behandeling van ‘negroes’ in de toenmalige USA komt het wel binnen. Uit de film neem je mee dat de achtergestelde positie van de zwarten te wijten was aan een gebrek aan educatie/onderwijs en uiteraard het ontbreken van stemrecht. Het spreekt voor de maker Oscar Micheaux dat hij de zwarte gemeenschap afbeeldt als mensen in alle diversiteit en ze niet reduceert tot louter slachtoffers. De algehele feel qua esthetiek is niet zo geweldig - om niet te zeggen dat het een lelijke film is - waarbij één van de verklaringen is dat géén scenes overgedaan werden wegens beperkt budget. Maar de lelijkheid past nog wel bij de rauwheid vind ik. Schokkende film, zeker wanneer je dit onvoorbereid bekijkt zoals bij mij het geval was. Met een keiharde finale (met doordachte crosscutting trouwens) die de kijker in de touwen slaat, gaat het om een geëngageerde film die aangeeft hoe moeizaam het pad van de mensenrechten is.

Vooral de historische betekenis van deze oudste bestaande film van een zwarte regisseur spreekt aan. Het verhaal wordt te rommelig gebracht en qua beelden ziet het allemaal ook wat lelijk uit, maar het past wel bij het thema van de film. De controversiële film geeft een goede tijdsgeest weer over de haatgevoelens blank zwart, die helaas heden nog altijd aanwezig zijn. In de film zitten een paar uitgebeelde gruwelen die blanke Amerikanen tegen zwarten bedreven. Zeker gezien de tijd toen de film werd gemaakt, moet dit wel indruk gemaakt hebben. Within Our Gates vertelt het verhaal van een zwarte onderwijzeres uit het Amerikaanse zuiden die in het noorden geld voor haar school probeert te verzamelen. De regisseur had echter nog andere verhaallijnen in petto wat een goed beeld geeft van de onderdrukking van de zwarte Amerikanen.

Helaas maakt dit wel dat de film te chaotisch overkomt. Gezien de lynchtaferelen werd de film enkele malen door censuur verknipt. 70 jaar lang werd gedacht dat deze film verloren was gegaan, maar in Madrid bleek er nog een kopie te zijn, die na ontdekking werd gerestaureerd. Toch moet ik bekennen dat ondanks de historische betekenis dit toch een lang zitje was. Het verhaal is te chaotisch door teveel gebruik van plotverhaaltjes, de film heeft een lelijk uitzicht en de constante eenzijdige aanwezige muziek is vervelend. 5/10

Zoals al eerder gemeld, een film die historisch van belang is, als eerste (nog bestaande) film van een zwarte regisseur. Het bleek toch een hele zit, ondanks dat er toch ook wel veel interessants te beleven is. Het grootste manco wat mij betreft is dat Micheaux meer ideeën heeft dan hij op een zinnige manier kwijt kan in deze film, of eigenlijk, misschien specifiek in een stomme film. Het globale plot is nog wel te volgen (een zwarte vrouw gaat terug naar haar roots in het diepe Zuiden, om te helpen om een zwarte school te ondersteunen; en daarboven allerlei extra persoonlijke verhaallijnen), maar het is allemaal bijzonder warrig verteld. Vaak is het niet helemaal duidelijk hoe allerlei scenes geplaatst dienen te worden, zien die scenes er uberhaupt wat saai en praterig uit, en schieten we van locatie naar locatie; het was een stuk beter geweest als Micheaux een aantal zijplots had weten te schrappen. Dit is ook een film die eigenlijk een stuk meer conversatie zou moeten hebben, maar ja, dat werkt niet zo in een stomme film. Alsnog geeft het wel een aardige inkijk vanuit zwart perspectief in het leven in de VS van eind jaren '10, en zitten er genoeg interessante karakters en punten in, maar als film vond ik dit maar moeizaam.