Heaven Can Wait (1943)

Down to Earth was de laatste daar tussen zaten Heaven Can Wait (1943) en (1978) maar Here Comes Mr. Jordan is gewoon de beste.

2,81 is natuurlijk een belachelijk laag gemiddelde voor zo'n fraaie film.

Deze film heeft toch niets te maken met Here Comes Mr. Jordon? Behalve dat de remake van Beaty dezelfde titel heeft (remake van Mr. Jordan door beaty heet Heaven Can Wait), maar die heeft hier dus niets me te maken. Een vergelijking tussen Here Comes Mr. Jordan en bijv. A Matter of Life and Death is meer op zijn plaats. Here Comes Mr. Jordan komt trouwens niet eens in de buurt van HCW. Lubitsch. Fantastisch, wat een man.

Jaja, die Lubitsch. Die maakt toch wel heel adequate films. Heaven Can Wait is er eveneens zo'n één. Het levensverhaal van Henry is wel oke om te volgen, soms nog best wel grappig. Helaas bleef het zo nu en dan maar oppervlakkig. Zo heel diepgaand werd bijvoorbeeld de relatie tussen Henry en Martha niet uitgewerkt. Ander minpuntje waren de twee vervelende kinderachtige vrouwenrollen (de franse au pair en Henry's moeder) in het begin.
Visueel zag Heaven Can Wait er mooi uit met mooie kleurrijke decors. Kleurenfilms (Technicolor ) van voor 1950 hebben vaak toch iets magisch en komen niet al te vaak voor. Nu wil ik geen pleidooi houden over dat zwart-wit-films suf zijn ofzoiets, maar kleurenfilms zien er ongeacht het jaar waarin ze geschoten zijn, er moderner uit. Je voelt je daarbij ook meer betrokken bij de film, waardoor in ieder geval ik de film toch een tikkeltje beter waardeer.

Het begin beloofde een van de beste films ooit, helaas kwam dat niet helemaal uit. Ontzettend gelachen om die heel beleefde duivel. Daarna is het nog steeds wel leuk, maar de film heeft ook wat kleine inkakmomenten.

Heaven Can Wait is eigenlijk gewoon een klucht, wat je toch al snel krijgt met de verfilming van een toneelstuk. De verhaallijn is nogal eenvoudig en later zou je nog varianten krijgen als It's a Wonderful Life en Stairway to Heaven (a Matter of Life and Death), die beide misschien wel beter waren. Eigenlijk is het vooral een verzameling van sketches en ideeen en wat dat betreft zijn bijvoorbeeld komedies als the Holy Grail and Life of Brian min of meer schatplichtig hieraan. De films van Monty Python doen hetzelfde; ze hebben een uitgangspunt en een settig, dat uitgangspunt vormt de rode draad in de film, die rode draad vormt de basis van een verhaal, om het verhaal heen worden grappen, scenes en situaties bedacht, die dus steeds weer terugkeren naar de basis.

Hier is dat soms wat flauw en achterhaald, meestal gewoon leuk, maar af en toe ronduit hilarisch. De scene aan de eettafel en de ruzie over de funny papers is wat mij betreft (naast het begin) het hoogtepunt. To Be Or Not To Be blijft tot nu toe het hoogtepunt voor mij uit het oeuvre van Lubitsch (die was veel scherper en eigenlijk ook gewoon geestiger), maar deze film is wel weer erg sterk. Voor mensen die oude films niet trekken, is dit geen aanrader. Voor liefhebbers van Capra, Wilder en Powel/Pressburger sowieso wel. 4 sterren.

Inmiddels 52 stemmen en een gemiddelde van 3,46.

Heaven Can Wait is waarschijnlijk de film waarin vreemdgaan het meest onschuldig wordt afgebeeld. Het helpt daarbij wel dat we onze hoofdpersoon nooit succesvol een andere vrouw zien verleiden, maar het wordt flink gesuggereerd dat dit wel gebeurde. Niettemin, zijn vrouw vergeeft hem en de duivel stuurt hem zelfs naar de hemel, al is het maar omdat daar veel vrouwen zijn die veel aan hem gehad hebben. In feite wordt hier doodleuk vreemdgaan geprezen. Kennelijk lag dit onderwerp Lubitsch nauw aan het hart; hij wist ook wel raad met de vrouwtjes. Ik denk dat het allemaal wat ironisch of zelfs sarcastisch bedoelt is, een subtiele middelvinger naar de censuur die dergelijke volwassen thema's nooit zo open goedkeurde. De Hays Code had vereist dat als we Henry daadwerkelijk een andere vrouw hadden zien kussen hij gestraft moest worden. Door niets te tonen kan Henry er in de film vanaf komen.

Leuk idee op zich, maar het levert ook een wat bloedeloze film op. De opening in de hel beloofd een hoop, een zwarte komedie van formaat, maar doordat Lubitsch het onderwerp niet open en bloot kan behandelen zoals hij wil blijft het wat te vriendelijk en mist het wat mij betreft het echte komische vuurwerk. Een hoop wordt goed gemaakt door onder andere een grappige bijrol van Charles Coburn en de charme van Don Ameche en Gene Tierney in de hoofdrollen, door heerlijk klinkende dialogen en door het schitterende gebruik van kleur in de sets en kledij. Verrassend genoeg is het één van de zeldzame dramatische scènes uit de film die het meest indruk maakt: als Henry en zijn vrouw alleen dansen nadat hij hoort dat ze ziek is. De manier waarop dat gefilmd wordt, hun eenzame, schijnbaar laatste intieme moment, greep me wel. Eventjes tilt het de film uit boven de categorie "best wel aardig", iets wat verder alleen de openingsscène haalt. Verder is dit geen competitie voor Lubitsch-komedies als The Shop Around the Corner of To Be or Not to Be.

In feite komt het er wat neer dat de film misschien iets teveel voor zijn eigen tijd is. De subtiliteit waarmee het onderwerp benadert werd is enigszins bewonderenswaardig, maar zorgt er ook voor dat het een tandeloos filmpje is geworden. Niet zo onschuldig als ie lijkt, maar net te subtiel om iemand er boos over te krijgen, zelfs al zou je zeggen dat dit een film is waar iedere feminist voor naar de wapens grijpt.
3,5*

Moeilijke film om te beoordelen. Het begin suggereert een fantasie (nog versterkt door de associatie met Warren Beatty's gelijknamige film die hier verder niets mee te maken heeft), maar daarna wordt het feitelijk een veredeld kostuumdrama, of zoals de (Engelse) filmcriticus Leslie Halliwell zegt, "the essence of the piece is its evocation of American society in the nineties". Maar The One Ring legt in zijn voorgaande bericht al precies de vinger op de zere plek die hier zo'n een bizarre film van maakt: prachtig in de details (personages, acteerwerk, dialogen, kleurenfotografie, tempo, afwisseling van humor en ontroering), maar tamelijk onbevredigend in de hoofdlijn doordat de suggesties (of de verdachtmakingen) van Martha maar een armzalig substituut zijn voor de harde bewijzen dat Henry ooit is vreemdgegaan. Maar goed, Henry vindt zelf dat hij de Hel heeft verdiend, dus dat moet dan maar voldoende zijn. Bij een tweede keer kijken valt me vooral het perfecte spel van Don Ameche op, een acteur die ik toch niet echt hoog heb zitten, en aan het eind van de film betrap ik mezelf toch op een grote glimlach, dus het voordeel van de twijfel geef ik deze Lubitsch zéker, maar het blijft een curieuze film.
 

Ik vond het een aardige,maar toch wel gedateerde film met een paar leuke momenten.

Vooral Marjorie Main en Eugene Pallette als de ouders van Martha vond ik erg komisch.

Leuk om zoveel goede acteurs in 1 film samen te zien.

Schattige Lubitsch film, waarin een man zich tegenover Zijne Excellentie (de duivel) wil verantwoorden voor zijn levensloop. In één grote flashback, die nagenoeg heel de film in beslag neemt, komt dat leven voorbij; gevuld met mooie vrouwen, van zijn Franse gouvernante tot aan de gedroomde blonde verpleegster bij zijn afscheid van het leven. Het grootste deel van zijn verhaal betreft de ups en down in zijn relatie met zijn beeldschone echtgenote.

Het is een vlotte, romantische zedenkomedie die evenwel naar mijn smaak niet het niveau haalt, dat ik gewend ben van Lubitsch. Ik vind het verhaal t.o.v. zijn andere films net iets te vlak.
Op het acteerwerk valt weinig aan te merken. Don Ameche is perfect in zijn rol van bon vivant, die in de immer wat omfloerst kijkende Gene Tierney zijn ideale counterpart vindt. Zoals gebruikelijk is Charles Coburn opnieuw hilarisch als de grootvader, die zichzelf weer helemaal terugziet in zijn kleinzoon. Eugene Pallette en Marjorie Main vallen naar mijn smaak nogal uit de toon als het platvloerse echtpaar uit het (niet meer zo) Wilde Westen. Signe Hasso vervult een niet te missen bijrolletje als de sexy gouvernante.

Een amusante, tijdloze film. Jammer alleen van de overdadig felle kleuren. Ik houd daar niet zo van.

Aan de ene kant amusant, subtiel, smaakvol en ironisch, maar aan de andere kant was het verhaal van deze gestileerde fantasie-komedie, over een overleden rokkenjager die verwachtte naar de hel te gaan, maar aldaar satan (uiterst beschaafd en charmant) eerst moest zien te overtuigen dat hij daar thuis hoorde, onbenullig. De cast speelde eersteklas.

Frisse romantische komedie met heerlijke personges als "his Excellence" als de duivel, de vlotte "mademoiselle, het "tegenstrijdige" echtpaar met de onvergetelijke Eugene Pallette, maar ook met een uitmuntende acteerprestatie van Don Ameche.
Erg diepgaand is het allemaal niet en eigenlijk hoeft dat niet, want wat mij vooral bekoorde waren de vlotte, vaak onschuldige maar ook gevatte dialogen (If you walked in a restaurant, I'de be a waiter, if you were in a burning building, I'de be a fireman, if you walked in a elevator, I'd stop it between two floors and spend the rest of our lives...) die bovendien uitstekend werden gebracht.
Ernst Lubitsch, die in die veertiger jaren enkele suksessen bracht, maar ook reeds heel wat vroeger actief was, zet hier een originele, genietbare en ontspannnde film neer.

Wanneer je Lubitsch-volgelingen vraagt om hun liefde voor de Duitse grootmeester toe te lichten, verschuilen ze zich veelal achter de zogenaamde 'Lubitsch touch', een leeg begrip dat in te vullen is volgens de persoonlijke fascinaties van de spreker in kwestie: zo heeft eeuwige cultuurrelativist (met een beperkt geografisch besef) Rosenbaum het over "a specifically Eastern European capacity" en Billy Wilder benadrukt dan weer het gebruik van de 'Super joke', een welgekozen uitsmijter die alle eerdere mopjes moet overtreffen in hilariteit, een uitspraak waarmee Wilder bewijst dat hij beter vaudeville one-liners had geschreven dan langspeelfilms.

Als iedereen zomaar zijn eigen dogma's mag projecteren op dit concept, doe ik graag mijn duit in het zakje en wil ik – om geheel binnen de kerstsfeer te blijven – de Lubitsch touch verklaren als een ondubelzinnige aanvaarding van magie in het dagelijks leven. 'Heaven Can Wait' is een pleidooi voor de waardering van het irreële, maar stelt eveneens dat het geloof in een fabeltje afhankelijk is van twee cumulatieve voorwaarden: een begeesterde verteller en een publiek dat bereid is om zijn blaasjes te geloven. "So he really DID got out of that barrel" zegt een Kansaanse vleesgigant over het vervolg van zijn lievelingsstripverhaal. Eerder aan de ontbijttafel had hij dit gegeven betwist toen zijn echtgenote het hem droogjes meedeelde: in de vorige editie stopten ze de held nog in een dichtgespijkerd vat en dumpten ze hem in het midden van de woestijn, hoe kon hij dan in godsnaam ontsnappen? Pas wanneer de vleesgigant zelf het stripverhaal onder ogen krijgt, laat hij zich gewillig in de luren leggen door een halfbakken verklaring (‘a friendly snake helped him escape’): een uitbeelding kan namelijk zo treffend zijn dat het de ratio even uitschakelt.

Daarbij aansluitend betwist ik met klem dat de film overspel zou goedpraten, zoals men hierboven stelt. Ook de liefde wordt namelijk voorgesteld als een hoger kader dat onvoorwaardelijk geloof vereist en niet gereduceerd kan worden tot een rationele kosten-baten analyse (zoals het personage Albert op een gegeven moment doet). Martha praat met genegenheid over de smoesjes die haar zoon verzint: “Je wilt zo graag dat zijn verhaaltjes waar zijn”. Niet omdat ze haar zoon zomaar alles vergeeft, maar omdat moederliefde geen loutere afweging is van ‘goede’ en ‘minder goede’ eigenschappen. Zelfs een onwenselijk kantje kan in dergelijk opzicht erg geapprecieerd worden, omdat het een uiting is van de eigenheid en onlosmakelijk verbonden is aan de rest van de persoon. Een gelijkaardig mechanisme werkt voor haar huwelijk dat zijn oorsprong vond in een onwerkelijk fantasietje en waarbij Henry’s amusante verdraaiingen van de werkelijkheid bijdragen aan het wederzijds gevoelde idee van een amoureuze lotsbestemming.

Dat deze verzinsels opportunisme overstijgen blijkt ook uit het gegeven dat Henry romantiseren nodig heeft bij de invulling van zijn eigen bestaan en de vertelling gebruikt als een vorm van zingeving. Met humor en lyriek trekt hij verbanden tussen schijnbaar toevallige gebeurtenissen, waardoor zijn geprivilegieerd leventje vol werkschuwheid, gokverslaving, buitenechtelijke affaires en onverbeterlijk narcisme haast grandeur krijgt. Ondanks duidelijke ergernissen, eert hij zijn familieleden met een schertsende, doch liefdevolle hommage. Tenslotte illustreert zijn relaas zelfs een gevoel van eeuwigheid, wanneer net na zijn overlijden de camera (in een veelzeggende opflakkering van dynamiek in deze jaren ’40 studiofilm) halt houdt voor de gesloten kamerdeur, zachtjes de trappen afglijdt en nog een laatste blik op het salon werpt, waarmee gesuggereerd wordt dat de ruimte die we bewonen ook na onze dood door onze aanwezigheid gemarkeerd blijft.

Uitstekend stuk, yeyo. Net de film weer eens herzien, en je hebt er toch knap delicate laagjes in aangeboord. Een mooie en wijze film die het waard is om steeds te herzien, vanwege de dialogen, de vertolkingen (o, die Charles Coburn) en de subtiele verschuivingen in de manieren waarop we niet alleen Henry maar ook de andere personages waarnemen (om nog maar te zwijgen van de fraaie twist wanneer Henry Peggy Nash benadert met heel andere beweegredenen dan zich aanvankelijk laat aanzien). Zoals ene José Arroyo op internet schrijft: "When I grow up I too, like Lubitsch, want see life in its fullness, including its frailties, its cruelties, and its horrors, but through a loving lens and with a chuckle."
        Overigens getuigt jouw laatste zin van een mooie dichterlijke blik, maar die camerabeweging zou ook gewoon een soort beeldrijm kunnen zijn omdat de focus verder omlaag gaat om uiteindelijk uit te komen bij "that place down below", waar Henry en His Excellency "terugkeren" uit anderhalf uur flashback. (Mooie omschrijving trouwens door Kendahl Cruver van Laird Cregar, de acteur die de duivel speelt: "Cregar even has the right look for the role: sort of handsome, sort of repellant and definitely dangerous looking.")