Possessed (1947)

Een opvallend element aan deze film-noir is dat het geen echte schurken bevat. De moordende hoofdpersoon wordt gedreven door waanbeelden en niet uit slechtheid. Het personage van Van Heflin is in zekere zin de "homme fatale", heeft zo zijn onhebbelijkheden (hij is niet het toonbeeld van betrokkenheid), maar kan er ook niet van beschuldigt worden dat hij Louise bedrogen heeft, aangezien hij heel eerlijk was. De andere personages zijn nog onschuldiger. Possessed is uiteindelijk een tragedie zoals zoveel noirs het zijn en heeft ook het gevoel en de stijl van het genre, maar heeft innerlijk meer weg van melodrama's.

Hoe dan ook, hij slaat geen slecht figuur. In beide genres behoort het tot de minder voorspelbare films en ik waardeerde de kalme opbouw enorm. Deze film kruipt echt onder de huid van de hoofdpersoon en weet ook een goede balans te slaan tussen het tonen van haar waanbeelden en wat er werkelijk gebeurt. De drie grootste rollen zijn perfect gecast. Gewoonlijk hou ik niet al te veel van hysterische vrouwenrollen zoals die Crawford hier heeft, maar Crawford heeft van haar zelf al een ietwat waanzinnige uitstraling die het hier laat werken. Heflin is erg vermakelijk maar ook geloofwaardig, terwijl Raymond Massey het hart van de film vormt, iets wat ik overigens niet snel zag aankomen. De regisseur, Curtis Bernhardt, is mij onbekend, maar hij weet goed gebruik te maken van de expressionistische sfeer om een gevoel van schizofrenie en wat meer algemeen onbehagen voelbaar te maken.

Een wat onderbelichte parel uit het noir-genre.
4*

Het verhaal van een mentaal zieke vrouw. Hoogstmerkwaardig is dat in het slot (en men kon het wel een beetje zien aankomen) de film het accent legt op het bestaan van dergelijke ziektes en de noodzaak van een gepaste behandeling, eerder dan naar het verhaal op zich. Een medisch besluit is dan ook het einde van de film.. Als vanzelfsprekend de reden waarom vanuit een psychiatrisch ziekenhuis met flashbacks het ganse gebeuren uit de doeken wordt gedaan.
Een goede film met een stevige opbouw waarbij het intrige tot op het einde boeiend blijft. Joan Crawford kan zich volledig uitleven in haar gevarieerde rol.

Adembenemend sterke film noir. Joan Crawford speelt werkelijk de pannen van het dak in de rol van een personage met een psychische aandoening, heb haar nooit beter zien spelen. De natuurlijke wijze waarop ze haar rol speelt wordt nog onderstreept door het gebrek aan make-up dat opvalt in bepaalde delen van de film. Helemaal niet gebruikelijk in die tijd en geeft haar dat extraatje kwetsbaarheid. Ook subliem is Van Heflin die in deze film de rol op zich neemt van homme fatal, een leuke variatie op de femme fatale, en een grote aantrekkingskracht uitoefent op de vrouwelijke omgeving.

De film heet "Possessed" en zowat iedereen in de film lijkt bezeten, niet enkel het hoofdpersonage. Elke man of vrouw in de film heeft zijn of haar issues, én agenda, en baant zich weg in een wereld die daar niet altijd voor openstaat. Behoorlijke ironie dat Crawfod de plaats inneemt van de geesteszieke vrouw van Raymond Massey, maar die rol té letterlijk op zich lijkt te nemen.

Possessed is dan ook een film waarin psycho-analyse en de geest van Freud onophoudelijk rondwaren.

Op visueel vlak is de film bezaaid met beklijvende scenes waarin gebruik wordt gemaakt van schaduw en lichtspel, subjectieve camerastandpunten, craneshots … Een aantal scenes vond ik ook echt creepy. Perfect rapport voor regisseur Curtis Bernhardt en cameraman Joseph Valentine (ook bekend van zijn samenwerking met Hitchcock). Heb al enkele films gezien van Bernhardt maar kan me niet voorstellen dat hij Possessed nog overtreft in de rest van zijn oeuvre.

Schitterende soundtrack van Franz Waxman, geen pompeus symfonisch orkest maar eerder iets op het niveau van kamermuziek, komt alleszins vandaag modern over. Een sobere aanpak kan een groter effect ressorteren, zoals hiermee nog een keer bewezen.

Volgens de "Making Of" was het typisch voor Warner Bros producties om een vrouw in de hoofdrol van film noirs te casten, zoals hier met Crawford. Zoals gezegd is het voor mij haar beste rol, beter dan haar oscarperformance in Mildred Pierce. Met die laatste film zie ik trouwens nog een gemeenschappelijk thema opduiken in deze Possessed. Ook hier werkt Joan Crawford zich op van eenvoudige komaf naar de hogere kringen, in dit geval via een huwelijk met een zakenman in de oliesector. Met dat thema heeft Warner Bros toch ook wel iets.

Possessed is een film die inhoudelijk en visueel heel veel te bieden heeft. Kan dit volstaan als aanbeveling?

Waanzin op het witte doek, eigenlijk zou iemand er een boek over moeten schrijven. Een boek waarin deze film in elk geval niet mag ontbreken.

Joan Crawford speelt de sterren van de hemel in deze prachtig geschoten film noir; kleur mis je amper, want de symbiose van schaduw en licht is werkelijk briljant. De film oogt rijk en sfeervol.

Mystiek; m.i. de beste omschrijving voor een kunstwerkje als deze.

Bijzondere, vindingrijke cameravoering en -standpunten die je tegenwoordig niet meer ziet.

De uitleg van de psychiater aan het slot doet denken aan het einde van Psycho.

Schizophrenia, had ook een aardige titel geweest, maar wellicht te controversieel voor die tijd, Possessed is misschien toch beter.

Het zou best eens kunnen dat de scène waarin Crawford een zippo-aansteker aan- en uitknipt, haast gedachteloos, de inspiratie vormde voor een scène in Fatal Attraction: Alex Forrest (Glenn Close) die liggend op bed het licht aan- en uitdoet.

Ook zo'n mooie film trouwens over waanzin.