De Witte Waan (1984)

Een van de beste Nederlandse films ooit gemaakt! Adembenemend camerawerk en acteerspel!

De meningen zijn verdeeld.

Beter films die enen en vijfen krijgt dan een die alleen maar drietjes krijgt. Je hebt enerzijds kwaliteit van een film en anderzijds kwaliteit van een publiek. Jantje Smit verkoopt ook veel beter dan Beethoven.

verslaaft??
maar goed, ik herinner ,me de film nog vaag, zal wel stoned geweest zijn. maar hij maakte erg veel indruk op me. nooit vergeten, nooit gevonden, nu wel.
ik zou hem graag herzien!!

Op dvd verkrijgbaar in de Adriaan Ditvoorst Collectie. Nu slechts voor 24,99 bij Bol.com.

Thanks Quido!

Inmiddels weer 65 euro zie ik

en bij dvdoutlet nu €35

Ditvoorst is toch wel zeker een van de meest serieuze kandidaten voor de titel 'Beste Nederlandse Filmmaker Ooit'. De Witte Waan is zijn laatste, mislukte meesterwerk. Elk frame barst uit zn voegen van het gefrustreerde talent en ambitie, en Ditvoorst weet niet wat ie allemaal aan moet met al dat gevoel voor cinema en poezie. De film lijdt licht onder de concessies die het script maakt aan de narratieve traditie, en de dialogen zijn als in elke Nederlandse film een jammerlijk probleem. Maar voor een groot gedeelte van de speelduur is de film voor Hollandse doen zeldzaam briljant.

Heel goed dat er in Nederland ooit de mogelijkheid bestond zo'n film te maken. Ook goed dat deze nu voor een prikkie op ximon.nl te zien is.

Voor menigeen een cultfilm, maar hoewel de critici lyrisch waren, bleef het publiek destijds weg. Waarschijnlijk is het laatste de reden dat Adiaan Ditvoorst zo'n drie jaar na het uitkomen van deze film een einde aan zijn leven maakte. Hij voelde zich niet begrepen, maar eerlijk gezegd is deze productie over een mediterende en drugsgebruikende kunstschilder met een oepiduscomplex, moelijk te begrijpen. Hoewel de zwarte humor overkomt, toch voor mij te excentriek en abstract, te vol met symboliek en met wat meer dialoog waarschijnlijk gemakkelijker te verteren geweest.

Wat hebben Zerkalo (Tarkovsky), The Tree of Life (Malick) en De Witte Waan (Ditvoorst) overeen? Buiten dat het natuurlijk MEESTERWERKEN zijn. Zijn het voor mij associatieve, poëtische films die buitengewoon autobiografisch zijn. Heel persoonlijk maar tegelijkertijd ook heel universeel.

Dit lijkt me wel een goede omschrijving. Dat Ditvoorst een zeker talent heeft komt wel over,maar waarschijnlijk gefrustreerd door de moeizame verloop van zijn carrière was hij vermoedelijk de weg wat kwijt geraakt. In de schaarse besprekingen die ik van deze film kan vinden wordt vooral veel gemaakt van de zelfmoord die erop volgde. Daarbij wordt kennelijk vergeten dat er nog zo'n drie jaar tussen zaten, wat toch een lange periode is. Niettemin is De Witte Waan voor mij bijna een schoolvoorbeeld van een film van een unieke filmmaker die de weg kwijtgeraakt lijkt te zijn.

Helaas is het daarnaast ook een schoolvoorbeeld van bijna alle nare trekjes die Arthousefilms met een hoofdletter A nogal eens kunnen hebben. Het is ongelofelijk gekunsteld allemaal, tot op het irritante af en het zit barstensvol nogal opzichtige en overdadige symboliek die bijna op de lachspieren werkt. Voeg daar een flinke scheut Oedipus aan toe waarvoor Freud nog met zijn hoofd zou schudden en je krijgt zoiets als dit. Zelfs al poëtische film wil het maar niet wekken, daarvoor is het niet dromerig (of nachtmerrie-achtig) genoeg en vloeit het allemaal ook niet lekker. Sterker nog, het geheel sleept vooral. Tussen de momenten van enorme overdrijving is het vooral een saaie aangelegenheid.

Het ergste van het geheel vond ik echter Tom Hoffman, hoewel ik niet weet in hoeverre ik de acteur of de regisseur moet bekritiseren, al vrees ik de laatste. Ik kan hem niet anders zien als een parodie van een mens die zie zich van de maatschappij heeft afgekeerd. Die mascara, die martial-arts-oefeningen, het drugsgebruik, een vervallen fabriek als thuis en die constant getergde blikken: het is moeilijk om met zo'n personage aan te komen zetten en dan nog te verwachten dat het publiek het serieus neemt. Maar goed, dit is ook zo'n film waarin een personage zit die met een piano een machine bouwt die wereld moet vernietigen, zodat het eindelijk eens stil is. Er bestaan films waarin er ruimte is voor dit soort elementen, maar niet echt in drama's, hoe onwerkelijk en surrealistisch ze ook mogen zijn.

Een probleem is misschien ook wel dat het niet surrealistisch genoeg is. De Witte Waan wordt nogal eens vaag en onbegrijpelijk genoemd, maar ik kon het prima volgen eigenlijk en zat aan het einde niet echt met vragen. Dit is een van die films waarvan ik achteraf zeg dat ik zou willen dat ik het niet begreep, dat is het enige dat dit kon redden. Nu is het een interessant, maar ernstig gefaald experiment.
2*

*facepalm*