Kunstneren og Tyven (2020)

RT verwoordt het treffend:

The Painter and the Thief uses the unlikely bond between a criminal and his victim as the canvas for a compelling portrait of compassion and forgiveness.

98%

Bijzondere documentaire!

Release verschoven naar Juni.

Wanneer kunstenaar Barbora Kysilokova ontdekt dat Karl verantwoordelijk is voor de diefstal van twee van haar meest waardevolle olieverfschilderijen neemt zij een impulsieve beslissing. Ze spreekt hem aan en vraagt of hij voor haar wil poseren. Tijdens de sessies stelt ze allerlei persoonlijke vragen waardoor ze ontdekt dat Karl een doelloos bestaan als junk en crimineel leidt.. Het eindresultaat van de sessies blijkt een enorme impact te hebben op beide betrokkenen, maar vooral op Karl. Deze unieke, fascinerende documentaire toont de ontwikkeling van deze onconventionele vriendschap alsmede hoe kunst (goedschiks en kwaadschiks) het leven van de schepper en het subject kan beïnvloeden. Ree laat de twee hoofdpersonen voor zichzelf spreken en hoeft niets meer te doen dat registreren. Het resultaat is verbluffend, ontroerend en inspirerend

Het is een bijzonder verhaal: een junkie breekt onder invloed toevallig in in een kunstgalerij en steelt twee schilderijen omdat hij ze mooi vindt waarna de kunstenares van wie hij stal verliefd op ‘m wordt zodra ze hem in de rechtszaal ziet (al blijft de liefde geloof ik platonisch). Het leidt tot een hechte vriendschap die z’n basis lijkt te vinden in dat de junkie en kunstenares beide getraumatiseerd zijn, een obsessie hebben met dood en zelfdestructie en verslaafd zijn (de kunstenares is verslaafd aan schilderen en ook de junkie blijkt dol op kunst). De documentaire is aangenaam omdat de junkie en de kunstenares leuke en interessante mensen zijn (en de kunst van de kunstenares is ook aangenaam om naar te kijken); in schril constrast staat het vriendje van de kunstenares dat een vervelende übermoralist is waar Scandinavië het patent op heeft. Maar veel meer heeft de film niet te bieden.

Interessante docu waarin een mooie band ontstaat tussen een kunstenares en de dief van haar werk. Beiden lijken elkaar nodig te hebben: hij om vertrouwen te vinden in mensen en zijn leven op de rails te krijgen, en zij voor de inspiratie.
De film opent sterk met de echte bewakingsbeelden en opnames uit de rechtszaal. Ook het moment dat het eerste portret getoond wordt, is bijzonder emotioneel.
De tweede helft van de film vond ik minder sterk, en wordt wat langdradig. De relatieproblemen, het herstel van het ongeluk en de gevangenisscenes zijn minder indrukwekkend dan de gesprekken in de eerste helft.
Echter, de film eindigt sterk met een mooi symbolisch gebaar en het slotbeeld maakte indruk. Zeker de moeite waard.

3,5*

Hij is er natuurlijk altijd wel, maar de hand van de regisseur was me nu en dan iets te merkbaar aanwezig voor een docu, maar dan nog is het een enorm fascinerende docu dit, die me ook echt wel raakte.

Ook 4* van mij.

Drie jaar lang volgde Benjamin Ree de schilderes Barbora Kysilkova en de dief Bertil Nordland. Hij was verantwoordelijk voor de diefstal van een fotorealistisch schilderij uit haar collectie. Zij wilde de dader leren kennen. Ze wilde hem vragen stellen en hem schilderen. Dat is het uitgangspunt voor deze documentaire over de totstandkoming van een bijzondere vriendschap.

De vertelstructuur van de film is opvallend. Interessant is de omgang met de tijd. Ree vertelt het verhaal niet op een rechtlijnige manier. Hij schrikt er niet voor terug om cruciale informatie en belangrijke ontwikkelingen niet op het actuele moment in te brengen, maar daarmee te wachten tot een later tijdstip. Een spannender moment. Een effectiever moment. Hij brengt in zijn documentaire de waarheid aan het licht maar op een geënsceneerde manier. Nu twijfel ik er niet aan dat een documentairemaker vaker creatief omgaat met zijn beelden, ik heb het alleen nooit zo overduidelijk gereflecteerd zien worden als hier. Ik voeg er gelijk maar aan toe dat ik geen geoefende documentaire-kijker ben. Ik vond het opvallend. Niet storend.

De film wisselt vaak van perspectief. In het eerste deel domineren Kysilkova en haar omgang met het vervelende feit dat zij is beroofd van haar schilderij. We leren haar kennen als een talentvolle kunstenaar maar zonder faam. In haar gedrag is ze wat obsessief. Ook leren we Nordland kennen. De dief. De junkie. Het slachtoffer van de omstandigheden. Een intelligente exoot. Het eerste deel van de documentaire is met veel emoties omkleed. Het doet je afvragen welke vormen van drama er in hemelsnaam nog kunnen volgen om zoveel leed te overtreffen. Nou. Meer dan genoeg, zeg ik u.

Het tweede deel spoelt terug van een schokkende gebeurtenis en vertelt het eerste deel nogmaals, maar nu vanuit het perspectief van de dief. We zien een man met vele onvermoede eigenschappen. Nordland treedt hier als een scherpzinnige beschouwer naar voren. Door zijn ogen leren we een donkerder aspect van Kysilkova's persoonlijkheid kennen. Die kennis zorgt voor begrip voor de fascinatie die Kysilkova voelt voor haar dief. Barbora vraagt alleen maar naar mijn duistere kanten, zegt Nordland op een bepaald moment. En vervolgt: daarin vindt zij inspiratie.

En voort gaat het. Met meer hoofdstukken. Met wisselend perspectief. Met sprongen in de tijd. Met ontroerende scènes en schokkende constateringen. En op den duur komt het besef. De rollen van de personages draaien en keren en veranderen onophoudelijk. Het is als een dans. De kwetsbare wordt de sterke. De sterke wordt de kwetsbare. Enzovoort. De één heeft de ander nodig, maar de ander de één ook. Beiden maken gebruik van elkaars kwetsbaarheid. Van elkaars eerlijkheid. Van elkaars menselijkheid. Ze sterken elkaar. Het zou de definitie van een vriendschap kunnen zijn.

Aan het eind van de ongemeen boeiende documentaire weten we dat persoonlijkheden en relaties en concluderende oordelen daarover onmogelijk in een paar heldere dooddoeners gevat kunnen worden. Eigenlijk weten we na het kijken van de film nog even weinig als daarvoor. Aan het einde wordt de kijker bovendien geconfronteerd met een vet illustratief vraagteken, dat vermeende zekerheden die ik uit de documentaire dacht te hebben onttrokken op absurdistische wijze weer op losse schroeven zet.

Kortom, een heerlijke documentaire.

Intussen ook al te zien op Canvas: zondag 9 januari om 22u00.

Vrij eigenaardige documentaire waarmee ik de toch bijzondere band bedoel tussen Karl-Bertil en Barbora. De één een stelende junk die is gaan lopen met twee schilderijen van die tweede. Geen rancune overigens bij die laatste, maar pure vergiffenis en curiositeit.

Zelftherapie lijkt het wel waarbij beiden van elkaar afhankelijk blijken. Zelf komend uit een ontwricht gezin en/of slechte partnerrelaties zoekt ze een bepaalde bevestiging of identiteit van zichzelf in hem. Hij, van het rechte pad geraakt, maar toch een man met talenten en kansen die hij in zijn verleden onvoldoende gegrepen heeft.

Maar wat kan die dame knap schilderen! Die portretten leken levensecht. Daar kan ik echt van genieten. Kunst met een ziel. Knap! Hier en daar wel een vreemde scène, zeker wanneer ze dat ene portret terugvindt. Eerste deel van de docu springt er duidelijk bovenuit, nadien is het inderdaad iets minder.

Alleen al door de bijzondere vorm een prijzenswaardige documentaire. Met bovendien een interessante diepere laag over wat kunst teweeg brengt.

Dat de regisseur af en toe wat manipulatief te werk gaat past in principe in het ontregelende plaatje, maar knaagt soms toch ook wel.

Een toch wel vrij absurd en bijzonder verhaal.

De opbouw van de documentaire veroorzaakte dat het nogal even duurde voordat ik doorhad waar het nou eigenlijk over ging, en het is dat de stijl van Kysilkova me wel ligt, anders was ik wellicht na een paar minuten afgehaakt. En dat zou jammer geweest zijn, want uit het getob en gedoe van het eerste halfuur ontspint zich een merkwaardig maar interessant verhaal, en op een interessante manier in beeld gebracht. Vaak knap gefilmd ook, al bevallen veel van de close ups van de personen me dan weer helemaal niet. Vertellend blijft er gelukkig genoeg in te vullen - we hoeven tenslotte niet alles te weten en niet alles voorgezegd te krijgen.