Recensie | Hoe betrouwbaar zijn jouw herinneringen? | 'Memory'

Tegenpolen trekken elkaar aan, dat is altijd zo geweest en zal ook niet veranderen. Maar alsnog is het mogelijk dat twee gebroken geesten meer met elkaar gemeen hebben dan ze zelf zouden willen - of kunnen - toegeven. Memory van de Mexicaanse regisseur Michel Franco, maakt pijnlijk duidelijk wat er gebeurt wanneer je geheugen je parten speelt, maar tevens wat de gevolgen zijn zodra het je in de steek laat.

Omringd door lotgenoten en haar tienerdochter Anna (Brooke Timber) viert Sylvia (Jessica Chastain) dat ze dertien jaar sober is. De maatschappelijk werkster leidt een teruggetrokken bestaan. Naast haar zorg voor geestelijk gehandicapten en het opvoeden van haar dochter komt ze bij haar zus Olivia (Merrit Wever) over de vloer, die haar aanspoort om mee te gaan naar hun schoolreünie. Terwijl de spreekster rept over een onvergetelijke tijd, wil de gespannen Sylvia niets liever dan direct huiswaarts keren.

Lees ook: Black Mirror'-achtige scifi-serie opent nieuwe wereld voor Disney+-kijkers: 'Had ik dit maar eerder geweten'

Dat verlangen wordt verder versterkt wanneer een andere genodigde (Peter Sarsgaard) met een veelbetekenende blik vlak naast haar komt zitten. Zodra ze opstaat en vertrekt, volgt hij haar naar huis en blijft op de stoep wachten, de elementen trotserend. Via zijn naasten komt ze naast zijn naam - Saul - meer over hem en zijn toestand te weten, hoewel Sylvia's herinneringen aan hem haar al genoeg vertellen. Het frustreert haar alleen maar meer dat hij zich daarover niets voor de geest kan halen.

De hereniging heeft een keten aan gebeurtenissen in gang gezet die de twee met elkaar blijven verbinden, of ze dat nu willen of niet.

Grijs gebied

Het complete contrast tussen de twee personages is een schitterend uitgangspunt dat door Chastain en Sarsgaard fantastisch wordt weergegeven. Waar herinneringen en trauma's het leven van de een beheersen is een falend geheugen de zwakke plek van de ander. Script, regie en spel maken dit gegeven simpel doch effectief. Saul heeft constant zorg nodig, iets wat Sylvia dagelijks aan haar cliënten kan geven. Maar tegelijkertijd is er niemand die zich serieus om haar bekommert.

Op de meest schrijnende manier wordt duidelijk dat haar leed geen bestaansrecht heeft. Haar rug moet recht zijn en ze dient een voorbeeld te zijn voor haar dochter, ondanks dat ze sinds haar ontmoeting met Saul op instorten staat. Mogelijk gaat ze zich door dit voorval nog erger als een waakhond gedragen en de vrijheden van haar enige kind verder inperken. Dit drijft Anna tot meerdere overnachtingen bij haar tante, waar ze aansluiting vindt bij haar neef en nichtjes.

Afgesloten hoofdstukken

Tijdens het lezen van een boek kun je nog terugbladeren wanneer je wilt. Een film is heel gemakkelijk terug te spoelen vanaf de bank. Maar het geheugen werkt helaas anders. Saul kan maar met moeite nieuwe herinneringen maken en raakt vaak verward en gedesoriënteerd. Hij kan niet te lang alleen worden gelaten en heeft constant iemand nodig die op hem let om te voorkomen dat hij verdwaalt - of erger.

Met dit in het achterhoofd zou je het argument kunnen maken dat Sylvia, vanwege haar verleden, in een zelfverkozen isolatie leeft, terwijl deze keuze voor Saul gemaakt wordt. De een is volledig afhankelijk van anderen, terwijl de ander zich met haar dochter best kan redden - ook al moet haar zus soms noodgedwongen bijspringen. Hiermee toon Memory ons twee kanten van dezelfde munt.

'And although my eyes were open'

Het lijkt tragiek wat de klok slaat in deze film. En dat is natuurlijk ook gewoon zo. Maar al dit drama zou helemaal nergens voor dienen als er niet ook een beetje hoop gloorde aan de horizon. Ook al zijn het soms slechts flikkerlichtjes die net zo snel weer uit het zicht verdwijnen. De levens van de twee hoofdpersonages lijken tot hun ongenoegen bij voorbaat helemaal vastgelegd, maar hun toevallige ontmoeting trekt die stelling zwaar in twijfel.

Franco is onder andere bekend van Nuevo Orden - ook bekend als New Order - van enkele jaren geleden. Die film werkt een hele andere kant op. Waar een jong stel op het punt staat te trouwen, breekt een gewelddadige staatsgreep uit. Iedere vorm van hoop wordt in de kiem gesmoord en de situatie wordt almaar grimmiger.

Memory begint juist met een hopeloze situatie. Eigenlijk twee, technisch gezien, en die raken onvermijdelijk met elkaar verstrengeld. Het sterke script van de schrijver/regisseur wordt ontzettend geholpen door de sublieme vertolkingen van zijn hoofdrolspelers, die een geweldige dynamiek hebben gevonden in de vastberadenheid van de een en de hulpeloosheid van de ander. Voor de kijker is het enerzijds eenvoudig om met de personages mee te leven, ook al is het leed dat hen markeert ook voor de toeschouwers soms ondraaglijk - zo rauw komen de performances van de cast binnen.

Memory

Oud en nieuw zeer en de daarmee gepaard gaande kwetsbaarheid markeren de personages van deze film. Het is moeilijk om voor jezelf te kiezen wanneer je daartoe niet in staat bent, en makkelijk wanneer je nooit anders hebt gedaan. Chastain en Sarsgaard leveren formidabel werk af en geven dit indrukwekkende drama een ferm, kloppend hart. En dat hebben deze twee gebroken zielen ook hard nodig. Tot en met de aftiteling weet Michel Franco's nieuwste film je stevig vast te houden - en zelfs bij het verlaten van de zaal verliest die grip geen enkele kracht. Daarom belonen we deze titel ook met een 4/5, met ruimte voor meer.

Memory draait nu in Slieker Film en andere filmhuizen door heel Nederland. Bekijk de trailer hieronder.