- Home
- Filmforum
- Film - Genres en landen
- Maatschappijkritiek
Maatschappijkritiek

Onderhond
-
- 87416 berichten
- 12425 stemmen
Soms lijkt het wel het magische woord.
Kaart wat sociale of culturele problemen aan in je film, en je hebt sowieso al een scharem fans. Maar het kan zelfs nog een pak eenvoudiger. Stop een seriemoordenaar met doel in je film. Eén of andere loser die aan het moorden slaat om de ogen van de maatschappij te openen, beter nog, iemand tot waanzin gedreven door de huidige waarden en normen van de maatschappij.
Niet dat ik mij er altijd aan stoor, als de film verder goed genoeg is mag het allemaal best (Fight Club, Saw). Wat ik niet begrijp is dat mensen een film goed vinden omdat deze maatschappijkritisch is. Niks zo makkelijk om maatschappij kritisch te zijn. Iedereen kan zeiken, tot in de meest marginale kroeg wordt kritiek gegeven op de maatschappij. In veel films geraakt men dan ook niks verder dan het opnieuw afhaspelen van bekende kritiek, laat staan dat er enige vorm van werkbare oplossing aangedragen wordt.
Wat is het toch met maatschappijkritiek dat mensen het zo graag slikken ? Wanneer komt de eerste film met seriemoordenaar die al die andere zeikerige seriemoordenaars gaat mollen onder het mom van "doe iets constructiefs" ? Iemand ?

kos
-
- 46432 berichten
- 8644 stemmen
Overigens komt mijn aversie tegen dit soort films vooral uit het onderscheid dat ik maak tussen films die interessant DOEN en films die echt daadwerkelijk interessant ZIJN. Ik heb vaak het idee dat mensen een aantal films hoog waarderen omdat deze een aantal maatschappelijke kritiekpunten en wat psychologische aspecten er in verwerken. Dat daar vervolgens niks zinnigs mee gedaan wordt maakt schijnbaar niets uit. Wanneer er morgen een film uitkomt die handelt over de problematiek van het individu die zich vervreemd voelt in de maatschappij en er vervolgens wat psychologische veranderingen plaatsvinden bij de hoofrolspelers (liefst met een oud-filosofische of wiskundige rode draad die door het verhaal loopt), kan deze film al op een gemiddelde van 4 sterren rekenen. Dat het verhaal totaal geen logische redenatie bevat of dat er uiteindelijk niks zinnigs in de film gedaan wordt, zodat je aan het einde nog niks verder bent gekomen is dan niet zo belangrijk.

Menni
-
- 1762 berichten
- 0 stemmen
Misschien dat juist het feit dat inderdaad iedereen kritiek heeft, overal en altijd, die (h)erkenning zorgt voor succes van 'maatschappijkritische' films? Verschil tussen interessant DOEN en interessant ZIJN (waar Kos al interessante dingen over zegt) is echter ook hartstikke subjectief en 'nihilistische' films hebben wat mij betreft zelfs net zoveel bestaansrecht als constructieve wereldverbeteraars. Die komen vaak net zo arrogant over.
.. overigens vond ik Saw op geheel ander vlak makkelijk en snel een horde fans scoren: edit hip, verzin wat inventieve liefst zo schokkend mogelijke moorden (met maatschappijkritisch sausje) en natuurlijk slaat het aan. Ik laat me liever inpalmen door inhoud dan door uiterlijk, wat ook al zo'n filmisch cliché is, I know .
(en het is niet mijn bedoeling om hier een Saw-discussie van te maken)

Yekezzez
-
- 2512 berichten
- 1126 stemmen
Wat is het toch met maatschappijkritiek dat mensen het zo graag slikken ? Wanneer komt de eerste film met seriemoordenaar die al die andere zeikerige seriemoordenaars gaat mollen onder het mom van "doe iets constructiefs" ? Iemand ?

Menni
-
- 1762 berichten
- 0 stemmen
Strooi nou niet zo met die sterren.. Kritiek geven op mensen die te makkelijk vallen voor maatschappijkriek, is net zo makkelijk als met maatschappijkritiek in een film fans winnen. Ik hou het voorlopig op 3 sterren voor dit betoog .

Rujar
-
- 2871 berichten
- 3816 stemmen
Sleutelwoorden: Herkenning! Vertrouwend! Bevestigend! Dat geeft je altijd een goed gevoel...

mister blonde
-
- 12567 berichten
- 5622 stemmen
om eens twee bekende voorbeelden erbij te pakken; ik vind films als Fight Club en Brazil (waar de kritiek op de maatschappij er erg dik opligt) toch echt beter door dit aspect. lekker cynische films...

Onderhond
-
- 87416 berichten
- 12425 stemmen
Herkenning lijkt mij te algemeen. Ik denk dan toch steeds aan specifiekere gevallen dan een "hé, hij zeikt ook op de maatschappij". Herkenning treedt ook niet op als er een man over het scherm loopt, bij wijze van spreken .
Geloof het al helemaal niet als ik films als Se7en, American Psycho of Fight Club zie. Zou een gemiddelde filmfan, die liever een DVD met dan zonder extras koopt, zich zomaar herkennen in de kritiek op het materialisme in een Fight Club ?

Ramon K
-
- 13575 berichten
- 0 stemmen
Mwa ... Die films zijn bijtend genoeg naar mijn mening.
Maatschappijkritisch zijn in de kroeg blijft enkel maatschappijkritisch zijn in de kroeg: het heeft geen gevolgen. Leg je bijtende kritiek vast op film en je legt een connectie met een groot publiek. Een deel van het publiek krijgt de kritiek amper mee, een ander deel herkent de kritiek, voor een ander deel van het publiek is de kritiek een openbaring en voor 1% van het publiek maakt de film, met al zijn kritiek, zo'n indruk dat hij terstonds besluit iets met deze kritiek te gaan doen. Deze persoon besluit te handelen. Vooral aan die ene procent dankt de maatschappijkritische film zijn bestaansrecht vind ik.

Ramon K
-
- 13575 berichten
- 0 stemmen
Natuurlijk is enkel een simpele constatering of vermelding van een maatschappelijk probleem geen garantie voor een goede film nee. Maar een krachtige filmische uitwerking van een maatschappelijke onjuistheid doet het wel vaak goed bij mij. Niet alleen vanwege een bepaald gevoel van herkenning, maar ook vanwege een bepaalde inspiratie. Een goede maatschappijkritische film hoeft dan ook niet de oplossing voor een getoond probleem te bevatten: de film hoeft enkel te 'inspireren tot oplossingen'. En vaak liggen de oplossingen al lang en breed voor het oprapen, maar willen wij er als maatschappij simpelweg 'niet aan'. Maar dat is weer een heel andere discussie..

mikey
-
- 28878 berichten
- 5090 stemmen
Een goede maatschappijkritische film hoeft dan ook niet de oplossing voor een getoond probleem te bevatten: de film hoeft enkel te 'inspireren tot oplossingen'.
Mooi hoor. Hier ben ik het wel mee eens. Problemen oplossen is een ander (onmogelijk) ding. Wat ik ook wel belangrijk vind, is dat de film het probleem relativeert. Of juist op een bijzondere manier het probleem te behandelen. Zoals in sommige horrors.

ÿíóñ
-
- 101 berichten
- 329 stemmen
Nog mooier is het als een film daadwerkelijk een rol kan spelen bij het oplossen van maatschappelijke problemen. Een mooi voorbeeld is A Short Film about Killing van Kieslowski. Deze film heeft een grote rol gespeeld in de discussie rondom afschaffing van de doodstraf in Polen (iets wat uiteindelijk ook gebeurde!!!).
Maar dit is uiteindelijk niet de reden dat ik de film zo goed vond.
Omgekeerd kan trouwens ook: Ik ben op z'n zachtst gezegd niet bepaald eens met de ideeën die in Triumph des Willens van Riefenstahl worden uitgedragen. Toch zitten er filmisch een aantal knappe staaltjes in.

Wouter
-
- 18690 berichten
- 3040 stemmen
om eens twee bekende voorbeelden erbij te pakken; ik vind films als Fight Club en Brazil (waar de kritiek op de maatschappij er erg dik opligt) toch echt beter door dit aspect. lekker cynische films...
Brazil is vooral een goede film, omdat het een goede film is. Zo ontzettend doordacht en spectaculair is die maatschappijkritische kant nu ook weer niet.

Dustyfan
-
- 5607 berichten
- 0 stemmen
Brazil is vooral een goede film, omdat het een goede film is.
Helemaal mee eens
Maar ik kan me toch nog wel herinneren dat ik de kritiek op de bureaucratie (is dat ook maatschappijkritiek? Lijkt mij wel.) in deze film juist erg hilarisch vond.

The One Ring
-
- 29974 berichten
- 4109 stemmen
Interessante discussie. Maatschappijkritiek kan een film naar mijn mening zelden beter maken. Als weet de film nog zo'n juist kritiek te leveren, als de film niet boeit is de film ook niet goed. Hoogstens een half sterretje erbij voor de goede boodschap, maar ikzelf zou dat niet snel doen.
Een goed voorbeeld vind ik Kubricks bekende klassieker 2001 A Space Oddesey. De film heeft zeer gewichtige dingen te zeggen (althans, dat beweert het). Best leuk allemaal, maar persoonlijk vond ik de film doodsaai. Ik kreeg nauwelijks de indruk dat Kubrick moeite gedaan had om de kijker iets interesants te geven om naar te kijken. In plaats daarvan ramt hij ons de kritische boodschap (die ook nog eens vaag uitgebeeld wordt) naarbinnen. Dan ga ik liever een kritiekloze film als Raiders of the Lost Ark kijken. Dat terwijl diezelfde meneer Kubrick de beste maatschappijkritische film heeft weten te maken: Dr. Strangelove. Die film weet zovel te boeien en tegelijk kritiek te leveren. Kubrick vond dat humor de boodschap in die film beter zou overbrengen. Iets waar ik hem groot gelijk in geef. Met humor kan een boodschap soms veel effectiever overkomen. Maar dat terzijde.

Wouter
-
- 18690 berichten
- 3040 stemmen
Helemaal mee eens
Maar ik kan me toch nog wel herinneren dat ik de kritiek op de bureaucratie (is dat ook maatschappijkritiek? Lijkt mij wel.) in deze film juist erg hilarisch vond.
Hilarisch zeker. Maar dat is toch niet hetzelfde als doordacht?

Wouter
-
- 18690 berichten
- 3040 stemmen
Een goed voorbeeld vind ik Kubricks bekende klassieker 2001 A Space Oddesey. De film heeft zeer gewichtige dingen te zeggen (althans, dat beweert het). Best leuk allemaal, maar persoonlijk vond ik de film doodsaai. Ik kreeg nauwelijks de indruk dat Kubrick moeite gedaan had om de kijker iets interesants te geven om naar te kijken. In plaats daarvan ramt hij ons de kritische boodschap (die ook nog eens vaag uitgebeeld wordt) naarbinnen.
Hij ramt het er in, maar desselniettemin is het vaag!?
Sorry, maar ik heb eigenlijk geen echte maatschappijkritiek in het meesterwerk 2001 kunnen vinden.

Dustyfan
-
- 5607 berichten
- 0 stemmen
Hilarisch zeker. Maar dat is toch niet hetzelfde als doordacht?
Ik weet niet of het doordacht is, al kan ik me van Gilliam niet voorstellen dat hij per ongeluk kritiek levert in zijn film, gezien zijn eerdere werk. Uiteraard kan ik niet in zijn hoofd kijken en weet je nooit zeker of iets doordacht is of niet.
Maar eigenlijk maakt me dat ook niks uit. Als een film kritiek levert die ik herken en die kritiek wordt op dusdanige manier gebracht dat het mij bevalt, dan vind ik dat een positief punt in die film.

The One Ring
-
- 29974 berichten
- 4109 stemmen
Hij ramt het er in, maar desselniettemin is het vaag!?
Sorry, maar ik heb eigenlijk geen echte maatschappijkritiek in het meesterwerk 2001 kunnen vinden.
Kubrick ramt er vooral in dat hij iets belangrijks te zeggen heeft. Wat dat is blijft vaag. De film kwam een beetje op mij over van: "Kijk eens wat belangrijk!" En dat terwijl ik nauwelijks begreep wat er nou zo belangrijk was. Maatschappijkritiek is het zeker, want de film wil ons volgens mij duidelijk maken dat we niet moeten overdrijven met onze technologie. De film heeft nog wel meer boodschappen, maar dat kunnen we beter bespreken op het 2001-topic.

Kabukiman
-
- 414 berichten
- 75 stemmen
ik vind films als Fight Club en Brazil (waar de kritiek op de maatschappij er erg dik opligt) toch echt beter door dit aspect. lekker cynische films...
Daar heb je t al. Kritiek op dingen waar ik zelf ook kritiek op heb is in een film prettig, kan als herkenningspunt dienen en MEDE daardoor iets met de waarering te maken hebben. Deze twee voorbeelden halen (wat mij betreft in ieder geval) Onderhonds betoog onderuit.
BRAZIL is een geniale film. Tuurlijk, hij behandelt thema's die mij ook bezig houden, wat wellicht iets helpt, maar hij is ook knap geschreven, knap gemaakt, knap geacteerd, uniek in zijn vormgeving.
FIGHT CLUB gaat ook over dingen die me bezig houden, gaat voor het grootste deel zelfs bijna "over mij" en ik zou hem daarom geweldig moeten vinden. Maar ik vind het een uitgesproken kutfilm. Slecht gemaakt, slecht in beeld gebracht, krankzinnige structuur en overbodig en irritant in-de-camer-praterij.
Maatschappijkritiek, herkenning of wat dan ook: hetl is beslist geen reden om een film dan ook maar goed te vinden, daar is meer voor nodig.

mister blonde
-
- 12567 berichten
- 5622 stemmen
Brazil is vooral een goede film, omdat het een goede film is. Zo ontzettend doordacht en spectaculair is die maatschappijkritische kant nu ook weer niet.
doordacht en spectaculair misschien niet nee. neemt niet weg dat de film uiterst maatschappijkritisch is op een erg cynische wijze.

Ramon K
-
- 13575 berichten
- 0 stemmen
Mee eens.

Wouter
-
- 18690 berichten
- 3040 stemmen
Maatschappijkritiek is het zeker, want de film wil ons volgens mij duidelijk maken dat we niet moeten overdrijven met onze technologie.
Dat is dan jouw interpretatie. Ik zie niet in dat de film dat stelt.

FisherKing
-
- 18696 berichten
- 0 stemmen
Voor de goede orde; Gilliam stelt niks. Gilliam is een kameleon en niet te vatten in termen van genre en maatschappijkritiek, maar wat hij wel doet in Brazil is George Orwell's theorieën, en ook wel die van Aldous Huxley, uitvergroten. Wat de Baron van Munchhaussen deed in de 17/18e eeuw in extremis door-relateren naar niet nader genoemde tijden. Die tijden komen er nu aan. Is dat maatschappijkritiek ?
Nee, gewoon realistische toekomstduiding. Gilliam is een genie !

Halcyon
-
- 9952 berichten
- 0 stemmen
Ik vind dat vooral Modern Times van Chaplin op dit gebied uitblinkt. Kritiek op een heel leuke manier gebracht, helemaal niet cynisch, maar eerder slapstick. Brazil slaagt hier ook wel redelijk in, om op een ludieke manier die kritiek te brengen, al vond ik die film dan weer niet zo goed op andere aspecten. Dawn of the Dead pakt het dan weer helemaal anders aan: kritiek op de consumptiemaatschappij, gebracht op een morbide wijze. Een beetje zoals Fight Club, al is hier de maatschappijkritiek misschien iets prominenter aanwezig.
En dan zijn er natuurlijk nog de films die raciale en/of socio-culturele problemen aankaarten: American History X, L' Enfant, Cidade de Deus, Crash, Hotel Rwanda ... om er maar enkele te noemen. Ik vind het overigens ook nogal irritant dat elke film die zulke problemen aanbrengt a priori een streepje voor heeft bij journalisten, jury's,...

BlueJudaskiss (moderator films)
-
- 11681 berichten
- 5071 stemmen
Het schoolvoorbeeld maatschappijkritiek: South Park: Bigger, Longer and Uncut.