The Spy in Black (1939)

Wellicht wat overgewaardeerd door mij maar het middenstuk heeft grote klasse. Het spionage verhaal (in WWI gemaakt aan de vooravond van WWII) stelt niet veel voor (voegt door zijn standaard uitwerking niet veel toe) en kun je verder vergeten, maar de sfeertekening op Orkney is prachtig - roept herinneringen op aan Powells eigen voorganger en mini-meesterwerk The Edge of the World (1937). Veidt en Hobson vormen een prachtig paar. Pressburger tekende voor het scenario: we stonden ook aan de vooravond van de gouden Powell&Pressburger-periode die kort erop zoyu volgen.

Film over WO I, gemaakt in de aanloop naar WO II. Een spionageverhaal waarvan ge best kon vermoeden dat er een verrassende wending op komst was, wat de spanning de hoogte indrijft maar vooral de rol die Conrad Veidt en Valerie Hobson vertolken echt intensief maakt. Maar best, want wat vooraf ging kon mij niet echt bekoren, : de scènes in Duitsland, de landing vanuit de duikboot (de brommer),... Regisseur Michael Powell is nochtands niet de eerste de beste, maar hier wordt zijn film toch wel grotendeels gered door zijn cast.

Verhaal stelt inderdaad niet zoveel voor. Maar er zitten een paar waanzinnige mooie zwart/wit scenes in, waarbij je slechts silhouetten ziet of een glans van een neus bij wijze van spreken om te laten zien dat er iemand in het donker staat. De moeite dus voor Powell en z/w fans.

De eerste samenwerking tussen Emeric Pressburger (als scenarist) en Michael Powell (als regisseur) is om die reden een must voor fans van het legendarische duo. Het is een verhaal over spionage op het Schotse platteland ten tijde van WOI, waarbij de kust van Schotland een belangrijke strategische rol speelde in de strijd tegen de Duitse U-boten. Het verhaal over een Duitse onderzeebootkapitein [Conrad Veidt] die met behulp van een spion informatie moet inwinnen over de Britse vloot is sfeervol gefilmd, zit vol interessante karakters en amusante dialogen. Wat opvalt is dat - afgezien van de Duitse kapitein - iedereen een schurk kan zijn, alsmede dat vrouwen een (voor die tijd zeker) buitengewoon belangrijke rol spelen. Die bijzondere elementen zijn typerend voor het oeuvre van Powell en Pressburger en maken deze spionagethriller met humoristische elementen zeker een kijkje waard.

Handig : een Duitser in 1917 als hoofdpersoon nemen, dan heb je een underdog waarvoor je kunt juichen maar hoef je je toch niet om de morele implicaties te bekommeren (want de Duitsers zouden die oorlog immers gaan verliezen). Kapitein Hardt is echter bepaald niet de "goede Duitser" die Powell en Pressburger zouden opvoeren in The life and death of Colonel Blimp, en dat geeft deze film een mooi scherp randje. Kort maar krachtig, met een intelligent plot, een paar aardige twists, een actierijke en redelijk spannende climax en sterke vertolkingen van de drie hoofdacteurs, plus bijzonder fraaie nachtopnames zoals Biosguru hierboven ook al stelt. (Over cameraman Bernard Browne kan ik online bijna geen andere informatie vinden dan zijn beperkte filmografie en zijn geboorte- en sterfjaren [1909-1941], maar in het eerste deel van zijn autobiografie vermeldt Michael Powell dat "he was lost quite early in the war.") Nu op DVD in een door het BFI gerestaureerde transfer, helaas zonder enige extra's of ondertiteling maar prachtig ogend en met een heldere geluidsband.