Ik had de eer om de regisseur te mogen interviewen voor ons filmprogramma op Radio Scorpio,
Camera Obscura.
Sahim Omar Kalifa speelde zich in de kijker met zijn kortfilms, waarvan
Baghdad Messi de bekendste is.
Zagros is zijn eerste langspeelfilm, en in tegenstelling tot zijn eerdere kortfilms, speelt hier geen kind, maar een volwassene de hoofdrol. Die man heet Zagros, net zoals het gebergte in Turks-Koerdistan waar hij zijn schapen hoedt. Tot zijn vrouw, die liever in de stad zou wonen, van overspel wordt beschuldigd en met hun dochter naar België vlucht. Hierdoor komt Zagros voor een hartverscheurende keuze te staan...
Sahim benadrukt dat zijn film niet autobiografisch is, ook al heeft hij de vlucht naar België, verscholen in het laadruim van een vrachtwagen, ook zelf gemaakt. Net zomin is dit een film over de spanningen tussen Koerden en Turken in Turkije, of over de huidige vluchtelingenproblematiek. Gewapende strijders in de bergen komen in beeld, net zoals de rompslomp rond asielaanvraag in België, maar deze vormen slechts de achtergrond waartegen het verhaal zich afspeelt. Het verhaal van Zagros en zijn vrouw Havin, oftewel het verhaal van een man die heen en weer geslingerd wordt tussen enerzijds de eeuwenoude tradities, rituelen en eer van zijn voorouders, en anderzijds een nieuwe wereld, gesymboliseerd door zijn vrijgevochten, zelfstandige vrouw. Net zoals Okonkwo, de held uit het machtige
Things Fall Apart van de Nigeriaanse schrijver Chinua Achebe, ziet hij de wereld waarin hij is grootgebracht letterlijk uit elkaar vallen.
Toch had ik het aanvankelijk moeilijk met het einde. Niet het allerlaatste shot, want dat is bloedmooi en hartverscheurend, maar de climax van de film. Die voelde mij wat te veel als een anticlimax aan. Zonder te veel weg te geven van de plot, kan ik zeggen dat ik het moeilijk had met de beslissing die de protagonist daar neemt. Intussen loop ik daar al een week op te kauwen en nu kan ik me toch al beter verplaatsen in hem. Ik blijf ervan overtuigd dat er voor Zagros een andere oplossing mogelijk was, maar deze beslissing past wel in de situatie van iemand die verloren loopt in die nieuwe wereld, die radicaal anders is dan de wereld die zijn voorouders hebben opgebouwd.
Kijk
Zagros dus vooral zelf, en vel je eigen oordeel. De acteurs spelen overtuigend, het negenjarige dochtertje van Zagros en Havin steelt de show, de beelden van Koerdistan (hoewel ze in Griekenland gefilmd zijn) zijn adembenemend en Sahim weet hoe hij beelden moet schieten die door het hoofd van de kijker blijven spoken.