Bratya Karamazovy (1969)

Verfilming van het bekende werk van Dostoyevsky met de gelijknamige titel.

Bedankt voor de info .Nog wat meer dan:werd ook genomineerd voor een Oscar en wel in de categorie(hou je vast)niet -Engelstalig.Verloor overigens van Z,misschien ook omdat Voyna i mir het jaar daarvoor al had gewonnen.Daarover gesproken:deze film duurt ook slechts een magere 4 uur,niet te veel voor een verfilming van een roman die 900 bladzijden beslaat.

Dit is een boekverfilming in pure Sovjet stijl met de elementen die daarbij horen:de kleuren in Oostblok-technicolor,nauwgezet volgen van de text,minitieuze decors,bombastisch-expressionistische soundtrack,nuchtere regie en acteurs voor wie underacting een vies woord is.De cast bestond trouwens goeddeels uit de fine fleur van het acteursgilde.

Door de thematiek van het boek moest de regisseur toch de wensen van de autoriteiten in het achterhoofd houden:hoewel de film dus de text letterlijk volgt,zijn er natuurlijk bepaalde keuzes gemaakt waarbij toch een lichte voorkeur valt te constateren voor de atheistisch-materialistische personages,al komt het semi-mystieke gelul van starets Zosima nog wel even aan bod.Jammer trouwens dat de legende van de groot-inquisiteur ook is weggelaten.Enfin,dit is (gelukkig)geen Tarkovsky film vol neo-spiritueel gezwets of gekoketteer met het Hogere.

Aan de casting valt op dat Ivan hier veruit de oudste van de 3/4 lijkt te zijn,terwijl hij in het boek de middelste is.Dimitri is allicht minder karikaturaal dan Brynner in de Brooks(Richard bedoel ik) verfilming,terwijl Alyoshya een serieuze nutcase lijkt,net als in de roman dus(gespeeld trouwens door die gozer uit ironiya..)Het walgelijkheidsgehalte van Smerdjakov is op peil.Wat de wijfjes betreft:die mogen heerlijk schreeuwen en blèren.

Net als het boek heeft de film een hoog gehalte aan theatraliteit,aangezien bijna de hele speelduur wordt ingenomen door conversaties in besloten ruimtes.Geen panoramische shots hier,alleen begin en eind tonen het landschap.

Enfin,dat deze film superieur is aan de edelkitsch van de Hollywood verfilming,moge duidelijk zijn.

Ijzersterke film. De thematiek van Dostojevski wordt krachtig uitgedragen in de filosofie van Ivan Karamazov met die eeuwig diepe vraag: als God dood is, is dan alles geoorloofd? Dat Dostojevski, deze gedachte geïncarneerd in het personage Ivan, nooit een antwoord heeft gevonden op deze vraag bewijst de scene waarin Ivan zijn duivel ontmoet. De duivel bevestigt de eerder genoeme vraag en dit beangstigt Ivan dusdanig dat hij er uiteindelijk ook aan onderdoor gaat. De vraag stelt de menselijke evolutie op scherp: is het mogelijk dat de mens zijn eigen ethische norm kan maken, en daarmee zelf goddelijk is geraakt? Kan de mens leven in een nihilistische wereld waar hij alleen zichzelf heeft om aan vast te houden?

Met Ivan's waanzin lijkt Dostojevski dit te ontkennen: we zijn niet klaar om zonder een God te leven.