Meres tou '36 (1972)

Zeer trage film waarbij mijn gedachten veelvuldig afdwaalden. Echter, hoe langer de autoriteiten weet hebben van de gijzeling en meer dingen uitproberen om de situatie op te lossen, hoe meer de film meer gefocused en spannender wordt. Vervolgens stijgt de film zelfs nog meer in waarde door hier en daar wat verrassende humor.

Met de tweede film die ik van Angelopoulis zie, weet ik alleen nog niet goed waar ik hem moet plaatsen en wat zijn kracht is. Hij richt zich op actie en op handelingen, maar hij is geen Bresson. Hij maakt gebruik van de ruimte en past veelvuldig wideshots en trackingshots toe maar hij is al helemaal geen Miklos Jancso. Visconti en Bertolucci komen ook in me op. Maar het is nooit echt heel mooi en het is niet afgemeten genoeg. Het enige dat eruit sprong was de gedoseerde humor en de politieke achtergrond.

Toch een ruime voldoende vanwege de onderhoudende tweede helft.

Ja, precies, dat had ik ook. Het is ook meer een impressie dan dat er sprake is van een (onderhoudend en) samenhangend verhaal. Van dramatiek is eigenlijk geen sprake. Het is het eerste deel van het drieluik van Theodoros Angelopoulos, waarin hij gebeurtenissen uit de recente geschiedenis van zijn vaderland onder de loep neemt. In dit geval de gebeurtenissen in 1936, aan de vooravond van het fascistische Metaxis-regime. Griekenland is dan nog een republiek en de politieke partijen houden elkaar gegijzeld in een soort wurggreep.

'Het verhaal' speelt zich voornamelijk af in een gevangenis buiten de stad, waar een gevangen gehouden dader van een aanslag een conservatieve politicus gijzelt in zijn cel. De regering en de politieke partijen voelen zich hierdoor onder druk gezet en dwingen de gevangenisdirecteur naar een oplossing te zoeken. Die komt er ook. Maar het blijft een vreemd verhaal. Er gebeurt eigenlijk weinig. We zien voornamelijk corpulente mannen met bretels, mannen in witte pakken en mannen in uniform door het beeld lopen en af en toe komt er een mooie auto voorbij.

Hilarisch is het af en toe zeker, als de directeur iets onderneemt en zo'n vijf of zes van zijn hulpjes in mooie pakken achter hem aan dribbelen. Of dat stelletje buitenlandse industriëlen in smoking dat langs het stand belangrijk loopt te wezen. En die grammofoon op de binnenplaats omdat de gijzelnemer muziek wil horen. Maar inhoudelijk en filmisch is het allemaal erg mager. Angelopoulos slaagt er niet in het onvermogen van de Griekse politiek in beeld te brengen, en daar gaat het hier om, niet om die gijzeling. Want op het moment dat Angelopoulos deze film maakte zuchtte Griekenland onder het kolonelsregime, en dat was ook al een antwoord op het onvermogen van de Griekse politiek. En dat onvermogen duurt tot op de dag van vandaag.

Dit was een van de eerste films van Angelopoulos. Er zijn inderdaad invloeden terug te zien van Bertolucci en Miklos Jancso, zoals Querelle al vaststelde. Dat niveau haalt Angelopoulos hier nog niet. Maar het maakt je toch nieuwsgierig naar 'O Thiasos', het tweede deel van zijn trilogie.