Charlotte (1981)

Mooie Nederlandse film.

Lastige term, 'nederlands'. Want de schrijvers, de regisseur en sommige acteurs zijn dat dan wel maar de locaties, het verhaal en de taal allemaal niet. Ik vond het engels dat gebezigd werd vaak tenenkrommend, behalve wanneer Jacobi tekst had want die man kan iets magisch' met tekst dat je de adem beneemt. Met kijken naar Jacobi heb ik wat meer moeite, net als ik de liefdesscènes met Doll ongeloofwaardig vond: die man is zo overduidelijk homo dat zijn gekus met een vrouw op mij wel heel tegennatuurlijk overkomt.

En hoewel de beelden met uiterste zorg lijken te zijn gekozen (wat me ook wel een voorwaarde lijkt voor een film) roepen ze bij mij een ander soort vragen op dan de makers volgens mij wilden. Vragen als: wie is dat? Waarom staat die vrouw daar in beeld? Wat doet die flashback daar? Wat wordt hier nou gesuggereerd? Is ze hier nu jonger? Ofwel: ik begon mij als kijker dom te voelen. Hier wordt iets verteld maar ik word er geen deelgenoot van gemaakt. En dat wil ik als kijker.

Ik miste een verhaal, een raamwerk. Ik wilde simpelweg meer informatie. Vooral in het begin stoorde me dat enorm. Later deed Jacobi mee: dat verlichtte de boel. De hoofdrolspeelster heeft overigens een prachtig hoofd om naar te kijken. Ook maakte mijn hart een huppeltje toen de tekeningen geïntroduceerd werden. Ik houd namelijk erg van de vorm die zij toepast, waarbij de teksten ook getekend worden.

Vond de film erg mooi. Inderdaad is niet alles na de eerste keer bekijken duidelijk, maar het aardige is dat het werk van Charlotte Salamon in de film verweven zit met teksten en tekeningen. De muziek vond ik wellicht nog het allermooiste (veel Mahler). Ook leuk om eens een vrouwelijke kunstenares met mannelijke muze te zien. En de vergelijking met De dood en het meisje is zeer treffend. Artistiek zeer verantwoorde film.

Een halve ster kapp?

Ik kon er helemaal niks mee. Deed me ook helemaal niets.

De film is statisch en saai verfilmd, toneelachtig. Geen film die mij lang zal bijblijven.

Ik vond het een pakkende film; temeer omdat de film is gebaseerd op waargebeurde feiten en het, omdat er heel weinig getuigen waren van de feiten, voor de regisseur moeilijk was om het

geheel zo waarheidsgetrouw mogelijk over te brengen.

Dat het Engels van een aantal acteurs dan niet zo geweldig is doet voor mij dan minder ter zake.

Overigens: veel van het werk van Charlotte is te zien in het Joods Historisch museum. In April komt een documentaire uit over het leven van Charlotte Salomon: 'Leven ? Of theater ?' van dezelfde regisseur: Frans Weisz.

Mooi affiche, kende alleen de video-hoes.

Het leven van Charlotte Salomon vertoont opvallende overeenkomsten met dat van Anne Frank. Beiden werden slachtoffer van Hitlers vernietigingskampen en beiden lieten een kunstwerk na dat de wereld zou schokken, Anne Frank een dagboek en Charlotte Salomon haar levensverhaal in bijna duizend gouaches, Leben oder Theater, dat eigenlijk ook een soort dagboek is.

Frans Weisz heeft een film over haar leven gemaakt (in1981) en een documentare (in 2012) over dat 'Gesamtkunstwerk' dat ze in die oorlogsjaren in razend tempo in Zuid-Frankrijk heeft gemaakt. Er zit meer dan dertig jaar tussen die twee werkstukken, blijkbaar liet dat verhaal Frans Weisz toch niet los. Misschien beschouwt hijzelf Charlotte als z'n belangrijkste film, ik weet het niet.

Toen ik deze film jaren geleden zag vond ik hem toch niet geheel bevredigend. Al weet ik niet meer waarom. Ook hier krijgt hij een matige beoordeling. Van kappeuter zelfs niet meer dan een halve ster. Maar mij viel de film dit keer erg mee. Weisz heeft er bewust geen biopic van gemaakt. Dan had hij allerlei feitjes moeten volgen. Nu plaatst hij vooral accenten, waardoor het verhaal eerder impressionistisch wordt. Ik mag dat wel. Er zaten verrassende beelden in en mooie dialogen. Die voice over van de hoofdpersoon sluit naadloos aan op wat je hoort en ziet.

Birgit Doll en Derek Jacobi (die hier op MM bij de cast natuurlijk vermeld had moeten worden, en niet Peter Faber, die nauwelijks te zien is) spatten van het doek af. Birgit Doll met die donkere blik en priemende ogen is uitstekend gecast. Derek Jacobi is bijna magisch. Die vreemde afscheidsgroet aan het begin van de film, zou dat zijn idee geweest zijn, of van Weisz? Ze dragen deze film moeiteloos. Tragisch dat Birgit Doll zo jong gestorven is, enkele jaren geleden aan een hersenbloeding.

Interessant is de opmerking van renske (van wel heel lang geleden) dat ze een beetje griezelt van het fysieke contact tussen Charlotte en Daberlohn (Doll en Jacobi) omdat hij zo overduidelijk homoseksueel zou zijn. Ik denk dat dat het nu juist is, waarom die relatie zo ambivalent is, en derhalve voor de kijker zo interessant en dat seksuele voorkeuren een diepgaande relatie niet in de weg hoeft te staan. Ze zegt ook ergens dat ze niet geïnteresseeerd is in mannen.

Genoeg om over na te denken met deze film, die ik maar met moeite te pakken kon krijgen. Filmvriend Lakte bood uitkomst. Waarvoor dank.